اصطکاک در مواضع ترکیه و روسیه در سوریه و فرصت طلبی امریکا
روابط ترکیه و روسیه جدا از اختلاف نظرهایی که میان دو کشور در خصوص تحولات لیبی روی داده, به دلیل پیشروی های جدید ارتش سوریه در حومه ادلب با چالش هایی روبرو شده است.
روسیه از رویکرد دولت سوریه در بازپس گیری مناطق خود از زیر اشغال گروه های تکفیری در ادلب و حومه آن حمایت می کند و در عین حال معتقد است که ترکیه به تعهدات خود در خصوص تبدیل ادلب به منطقه کاهش تنش عمل نکرده است اما در مقابل ترکیه با عملیات نظامی سوریه برای آزادسازی ادلب به عنوان آخرین پایگاه اصلی گروه های تکفیری و پشتیبانی هوایی روسیه از آن به شدت مخالف است و حتی به دخالت نظامی برای ممانعت از سقوط ادلب تهدید کرده است.
روسیه دغدغه های امنیتی ترکیه را در قبال تحولات شمال و شرق سوریه که با تقویت نیروهای گریز از مرکز کردی در این مناطق و حمایت امریکا و همپیمانان اسرائیلی، سعودی و اماراتی آن در ایجاد وضعیت شمال عراق در مناطق شمالی سوریه همراه است کاملا درک می کند و به همین دلیل هم با عملیات نظامی قبلی ترکیه برای ایجاد منطقه امن در عمق 30 کیلیومتری مرزهای شوالی سوریه مخالفت نکرد و حتی با ایجاد گشتی های مشترک حتی به نوعی به آن کمک کرد و در این راستا توافقنامه 10 ماده ای میان پوتین و اردوغان در سوچی حاصل شد.
اما با این حال با مواضع ترکیه در تحولات ادلب موافق نیست و آن را هم ناقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی سوریه می داند که در بخشی از توافقنامه 10 ماده ای میان روسیه و ترکیه و همچنین نشست های آستانه بارها بر آن تاکید شده است ضمن اینکه روسیه تروریسم تکفیری را تحت هر پوشش و قالبی برای خود خطر و تهدید جدی می بیند و با هرگونه تلاش برای حفظ تکفیری ها و احیاء مجدد آنها مخالف است.
از این رو به نظر می رسد روند تحولات در سوریه به گونه ای رقم می خورد که ترکیه ناچار است بین دو گزینه حفظ مراودات قبلی خود با روسیه (که می تواند زمینه را برای حفظ و استمرار توافق 10 ماده ای سوچی میان پوتین و اردوغان را نیز فراهم کند) و ادامه حمایت از مخالفان سوری (که بخش عمده آنها را تکفیری ها تشکیل می دهند ) قرار دارد و منافع ترکیه ایجاب می کند که مراوده با روسیه را بر ادامه حمایت از تکفیری ها حداقل در ادلب ترجیح دهد هرچند که می تواند ادامه حمایت از مخالفان سوری را برای مقابله با کردهای تحت حمایت امریکا در مناطق شمالی و شرق سوریه را به نفع خود و در چارچوب امنیت ملی خود ارزیابی کند.
آنچه در این میان برای ترکیه کم هزینه اما پرفایده است و در بخشی از توافق 10 ماده ای سوچی میان پوتین و اردوغان نیز به آن اشاره و تاکید شده بازگشت به توافقنامه آدنا میان ترکیه و سوریه است که در این صورت هم امنیت ترکیه برای همیشه تامین می شود و هم اینکه تلاش های جاری امریکا، رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات برای ایجاد جنگ بین سوریه و ترکیه ناکام می ماند که برای آن لحظه شماری می کنند و با حمایت از مواضع ترکیه می خواهند آن را به درگیری با سوریه و روسیه تشویق کنند.
---------------------------------------
احمد کاظم زاده