غفلت، سرمایه های یک کشور را بر باد می دهد
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکززنجان، اردک‌ها مقابل در ورودی جولان میدهند و گاوهاو گوسفندان از روی تپه‌های میانی پایین می‌روند.
دیواربلند آجری، طاقی‌های به جا مانده از اتاقک‌های قدیمی دردل دیوارها خودنمایی میکند.
درش بسته است ، مقابل هر دری قصه ای نشسته است که می تواند گشایشی برای ورود توریست و گردشگران باشد، امابه جای آن مانع های توری بزرگ راه ورودرا بسته است ،ازلابه لای توری چیزی که به چشم می آید، ،پیازهای انبار شده است .
اینجا بوی پیاز میدهد
کاروانسرایی که درش بسته است، هوارمردمیانسالی از دور نظرم را جلب میکند، اینجا چه میخواهید ؟
نزدیکتر که میشود ازاودرباره این کاروانسرا میپرسم با ترش رویی سوالم را با سوال پاسخ میدهد خودم را معرفی میکنم وسعی دارم اعتمادش را جلب کنم .تا درکاروانسرا را بازکند تا حداقل ازداخل تصویری بگیریم .
پیازهای انبارشده متعلق به اوست میگوید: امسال پیاز زیاد کاشته بودم چون جایی برای نگهداری نداشتم ،به پیشنهاد اهالی این کاروانسرا که متروکه مانده است ازاداره کل اوقاف برای مدت فصول پاییز و زمستان به مبلغ 3 میلیون تومان اجاره کردم .
حالا کاروانسرایی 550 ساله نیک پی محل نگهداری پیاز است که نکند در باد باران و برف محصول مشهدی گندیده شود غافل ازاینکه ..
به هرسمت ازکاروانسرا که پا گذاشتم پیاز یا پوست پیاز بود د رکمال ناباوری تراکتور مش علی هم در داخل کاروانسرا جاخوش کرده است. ظاهرا این کاروانسرا خیرش تنهابه مشهدی علی می رسد.
کاروانسراهای چهارایوانی؛با صحن و میان سرای هشت ضلعی غیر منتظم که گرداگرد آن را حجره‌های 14 گانه در برگرفته اند. ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به شمارهٔ ثبت ۳۵۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت میرسد
با پیگیری که داشتم قرار شد مرمتی انجام شود هرچند قبلا نیز محل نگهداری احشام مشهدی صفدر بود انگار برپیشانی اش نوشته شده ،روزی محل نگهداری علوفه مشهدی رمضون باشدفروزی محل نگهداری احشام مشهدی حیدر و روزگاری هم انبار مش علی باشد .
آقای جعفری از اهالی شهرنیک پی است و میگوید: 4 سال پیش کارشناسان میراث برای مرمت امدند چند دیوار و حجره را مرمت کردند یک و نیم میلیارد تومان هم هزینه شد،پول که تمام شده دیگر انهارا ندیدیم ومتولی ندارد.برف و باران وباد باعث شدقسمت هایی را که مرمت شده بودمثل روز اولش شود.
در مصاحبه ای که چند ماه قبل بارحمتی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سابق زنجان داشتم گفت: کاروانسرای شاه عباسی نیک پی از نظر مالکیت متعلق به اداره کل اوقاف و امور خیریه استان بوده است و این کاروانسرا چندین دهه است که توسط این اداره به روستاییان جهت نگهداری احشام اجاره داده می شود
امروزاز سرپرست اداره کل میراث فرهنگی و گردشگر ی و صنایع دستی استان حال کاروانسرای شاه عباسی را میپرسم .
میگوید: حالش خوب است آنجا هیچ نگرانی نداریم تا چند ماه دیگر دوردوم مرمت اغاز میشود .انگار او بی خبرتر از همه است نمیداند که اکنون این بنای باارزش تاریخی محل نگهدار پیاز مش علی است و باز نمیداند که مرمت قبلی با اعتباریک و نیم میلیاردی رابرف و باران با خود شسته است .
مسیرمان را از شهر نیک پی به سمت روستای سهرین ادامه میدهیم .
به روستای سهرین که رسیدیم سراغ حمام قدیمی را گرفتم، محمد 7 ساله خوشحال از بارش برف و تعطیلی مدرسه اش بازبان شیرین اش گفت :حمام که خراب شده است چرا میروید اونجا ،تاریک است ،گربه و موش و حشرات موذی دارد .
ادرس دقیق محمد ، مارا به حمام رساند .
مش حیدر ،چوپان روستا درحال بردن گوسفندان به رودخانه است ازاودرباره حمام پرسیدم گفت : این حمام هنوز هم سالم است اما محل دپو زباله های روستاشده ، خیلی محکم ساخته شده ، پدربزرگم از این حمام برایمان قصه ها گفته ازعروس برون ها و داماد برون ها /یادش بخیرمن خودهم ازاینجا کلی خاطره دارم .( داماد را پیش از آیین عروسی به حمام می‌برند واین مراسم با سازودهول همراه بود)
تصویربردارم به داخل حمام رفت ، تصاویری که بعدا دیدم حاکی ازاستقامت و زیبایی حمام دارد
حمام سهرین ،مانده و حوضش
داخل حوضچه ها کثیف و پراززباله و کاه کلوخ بود ،بخش کالبدی و فضای حمام شامل بینه، میان دَر و گرمخانه کاملا سالم بود فضا با راهرو وهشتی از فضاهای دیگرجدا شده بود تا دما و رطوبت هر فضا نسبت به مکان مجاورش ناگهان تغییر نکرده و دمای هوا ناگهان افت نکند.
به گمانم شاید حسرت ثبت بر دل این بنای قدیمی بماند
اما این گرمابه که قدمتی 300 ساله دارد در غفلت مسئولان همچنان محکم ایستاده است .
در همان جا به سرپرست میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی تماس گرفتم : میپرسم از حال کاروانسرایی که کاملا بی خبر بودید از حال حمام سهرین که انشالله خبردارین میگوید: هنوز به نتیجه ای نرسیده ایم که این حمام ارزش ثبت در فهرست اثارملی را داشته باشد وکارشناسان همچنان در حال بررسی هستند باید منتظرماند. با صحبت های اقای ارجمندسرپرست میراث دریافتم که شاید حسرت ثبت بر دل این بنای قدیمی بماند
غفلت، سرمایه های یک کشور را بر باد می دهد
درراه بازگشت ازروستای سهرین دراین فکر بودم که گشتی در اینترنت بزنم شاید بناهایی دیگری در غفلت مسئولان معرض تخریب باشند خانه حکیم ملا محمد هیدجی نظرم را جلب کرد . تیترهای درشت خبرگزاریها ،
"خبرگزاری مهر گزارش میدهد ،خانه حکیم هیدجی در مسیر نابودی
"ایسنا، خانه «حکیم هیدجی» در آستانه تخریب
"خبرگزاری صداوسیمای/ زنجان،خانه حکیم هبدیجی در استانه تخریب کامل
از سهرین تا هیدج فاصله 100 کلیومتری را طی کردیم هرچی گشتیم خبری از خانه نبود خانه ای که با خاک یکسان شده بود انگا رخیلی دیر رسیده بودیم /تنها دیوارهای خانه حکیم باقی مانده بود .
حکیم محمد هیدجی ازبزرگان فقه و از حکماء و مجتهدان نامدار کشورمان که درسالهای ۱۲۷۰ هجری قمری درهیدج زندگی می کرد.
تقیلو ازفعالان گردشگری هیدج میگوید : بارها تماس گرفتم به شهرداری و میراث فرهنگی ،که اطلاع داریدکه بنا در حال فروریختن است ، میراث گفت " شهرداری بودجه خوبی دارد اقدام کند.شهرداری هم گفت حفظ و نگهداری اثار تاریخی برعهده میراث ست، اصلا متولی میراث است .
انگارحکیم هم هیچی نسخی برای درمانش نداشت
در کش و قوس دستگاهها خانه کاملا تخریب شد ،همسایه ها ازترس فروریختن دیوار سسست روی کودکان بازیگوش محله ،لودر آن را با خاک یکسال کرد.
نقیلو میگوید خانه حکیم که نابود شد دیگر خانه های قدیمی استان رادریابید.
سفرم به پایان رسید اما حرف تقیلورهایم نمیکرد برایم دغدغه شده بود که وضیعت خانه های قدیمی شهر م نکند به سرنوشت خانه حکیم گرفتار شود .
فرداری همان روز که برف تمام شهررا سفید پوش کرده بود به سمت بافت قدیمی شهر رفتم
کوچه‌ها را یکی پس از دیگری به دنبال خانه ی قدیمی گشتم.
خانه معيني، ميرزايي ها و مسعودي، خانه هایی هستند که در پس كوچه سيدلر شهر زنجان ارام خفته اند
عسگریان کارشناس میراث ارامش این خانه ها و سکوت انهارا درديوارهاي خشتي میداند .
اما نابود شدن سردرهاي قديمي و زيباي شهر ناراحت کننده بود .
با این تصورکه در شهرم اثری از کوبه ها نیست و آرزوی کوبیدنش را باید روی دوش بیندازیم خودراناخوداگاه در نزدیکی خانه حکیمیان دیدم
کلون و کوبه هایی که صدایش اهالی خانه را از جنسیت فرد پشت در مطلع می کرد، کلون هایی که امروزه جایشان را به آیفون های تصویری داده اند.
خانه حكيمی ها كه از 2 سال قبل عمليات مرمت آن آغاز شده بود، به گفته يحيي رحمتي، رئیس سابق میراث فرهنگی گنجينه اي از اطلاعات پزشكي شهروندان زنجان در زمان قاجار را در خود جاي داده بود.
اما این روزها کا رمتوقف شده حوض خانه یخ شده و خبری از گنجشک ها یش نیست .
هرچندرحمتی گفته بود خانه حکیمیان تا شهريور امسال به بهره برداري مي رسد و مردم مي توانند آداب و رسوم قديمي اين شهر از جمله شال سالاماق، خواستگاري و شب چله را در اين خانه كه به عنوان موزه فرهنگ عامه شناخته خواهد شد، تجربه كنند.اما امروز 29 دیماه است و خانه حکیمیان با تله ای ازبرف پوشیده شده وخبری از مرمت نیست .
مسئولین میراث میگویند که اعتبار که تمام شد کارمرمت هم تعطیل شد .بگذریم که حرف های در گوشی میگوید که نظر سرپرست جدید میراث برای مرمت چیزی دیگری است انگارمسئولی که تغییر میکند هدف هم تغییر می کند .
736 اثر تاريخي و فرهنگي ثبت و يك هزار و 200 اثر شناسايي شده درزنجان
عسگریان کارشناس گردشگری میگوید: 17 خانه تاريخي در زنجان نیاز به مرمت و احیا دارند
وقتی نَفَس فرهنگ و هنر خاک غربت از چهره آثار قدیمی می‌زداید
اویس کیانی فعال گردشگری وسرمایه گذار،قصد دارد خانه های قدیمی مادر بزرگ و پدر بزرگ ها را با حیاط پر ازدرخت، حوض آبی و پنجره های چوبی ایش را نجات دهد
او معقتد است هر خانه قدیمی یک چاه نفت است و حتی بیش از ان میتواند هم ارزی آوری داشته باشد و هم ایجاد اشتغال کند
گنجی در خرابه
کیانی میگوید:دو خانه قدیمی در خیابان ضیایی زنجان درمعرض نابودی بود وقرار بود شهرداری ان را به پارکینگ تبدیل کند خریداری و با مبلغ حدود 5 میلیارد تومان مرمت خواهیم کرد.
او قرار است این خانه ی250متری را به یک هتل بوتیک تبدیل کند
نخستین هتل بوتیک زنجان تابستان 99 مهمان می پذیرد
او میگوید : بازگشت سرمایه گذاری بسیارکوتاه است و بعدزا 8 ماه به سود دیهی خواهیم رسید در واقع با این کار چند هدف دنبال میکنیم هم فرهنگ غنی خودرا احیا کردیم ،هم اشتغال ایجاد میکنیم و هم ظرفیت پذیرش اقامت استان را اافزایش میدهیم
کیانی به همراه شرکایش در تلاش هستند تا بوتیک هاستل hostelدرلغت به معنی اقامتگاهی اجاره ای با فضایی گرم و صمیمی ) در زنجان بسازد و یقین دارد که زنجان ظرفیت آن را دارد تا مقصد اصلی گردشگران خارجی و داخلی شود
دریچه های تازه ای به روی توسعه اشتغال و رونق گردشگری
و ددمان ازطرح های موفق درحوزه گردشگری است خانه ددمان(خانه پدری ) بعداز احیا همانند یک هتل چند ستاره مسافران و
اقای پیله ور مدیر داخلی ددمان میگوید: تا یایان تابستان 99 همه اتاقهای ددمان رزور شده است و در نظر سنجی بین المللی مطلوب بودن رتبه یک تا سوم را دارد
جورج فرانسه توریست فرانسوی دومین بار است به زنجان می اید ،اوبه مترجم میگوید: در دنیا هتل های چند ستاره و زیبا زیادی وجود دارد اما توریست به دنبال فرهنگ وبومی وفولکور اقوام است .من ددمان را واقعا می پسندم و اینجا احساس ارامش میکنم احساسی که در هیچ هتلی تا کنون تجربه اش نکرده بودم.
از هر کسی د رکه در ددمان اقامت داشت سوالی کردم همه انها ارامش و سنتی بودن ان را به همه هتل های پرزرق و برق ترجیح میدهند .یکی ازانها تهران امده بود میگفت چنان اینجا برایم نوستالژیک ودنج بودنرا است دلم نمیخواد به دود و دم تهران برگردم .
بادیدین ددمان احساس میکنم حالم خوب است.
با دوود اجاق ددمان در این اندیشه ام که می شود کاروانسرای شاه عباسی را دوباره احیا کردو دستی برحمام تاریخی سهرین کشید و با همت زیر باوری برج و باروی ارمغانخانه را گرفت واز حکیم برای ساختن همه داشته های تاریخی هامان نسخه گرفت .
نویسنده : مریم محمدی