آیت الله جوادی آملی در پیامی تصویری به مناسبت سومین سالگرد ارتحال آیت الله هاشمی رفسنجانی، از ویژگی‌های شخصیتی و اعتقادی آن مرحوم تجلیل کرد.
در گرامیداشت مقام قرآنی و فقهی زنده یاد آیت االله هاشمی رفسنجانی دو نکته را نباید فراموش کرد؛ اول اینکه از تراز‌های علمی این سیاستمدار نام آور این است که قرآن کتاب جهانی است و از آغاز ورود آن جهانی بودن را اعلام کرد، با جهان کار دارد و حوزه اسلامی یا ایمانی اعم از مسلمین و کلیمی‌ها و مانند آن، گوشه‌ای از برنامه‌های جهانی قرآن کریم است.
از همان آغاز نزول قرآن در سوره «مدثر» و مانند آن فرمود این کتاب حقوق بشر، حریت بشر، شکوه و جمال و جلال بشر را در بردارد راه تحصیل آن را بازگو میکند، راه اجرایی شدن آن را نشان میدهد و مانند آن و برای رسیدن به محتوای جهانی قرآن کریم یک پژوهش محققانه خستگی ناپذیر و یک کوشش و تلاش همه جانبه لازم است. آنچه از
«زیارت جامعه» برمی آید که انسان وقتی به بارگاه ولیّی از اولیای الهی مشرف شد بعد از عرض ادب می‌گوید که من محقق دینی هستم که راه شما را طی میکنم، در سیاست‌های الهی من پیرو مکتب شما هستم که شما «ساسة العباد» هستید، من خط قرمز‌های ولایی شما را همچنان حفظ میکنم.
مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی سالیان متمادی فقه را در مشهد و در محضر اساتید نام آوری مثل امام خمینی (رضوان الله علیه) فرا گرفت. قرآن را تا آنجا که مقدور بود از مکتب علامه طباطبایی آموخت و سایر مسایل دینی را از محضر آیت االله العظمی بروجردی و بزرگان دیگر همچون امام راحل فرا گرفت. از نظر فقهی صاحب نظر شد و علاقه او نسبت به فقه این بود که حکومت دینی تشکیل شود، قانون آن دینی، افراد هم قانونمدار و محصول آن هم فتوا‌های دینی و گرایش‌های روایی باشد. فقیه نام آوری هم در رأس این سیاست و حکومت قرار بگیرد تا از راهنمایی آن فقیه جامع، جامعه اسلامی طرفی ببندد؛ بنابراین آنچه در زندان مرقوم فرمودند از مطالب عمیق قرآنی، کاملاً نافع و امیدبخش است. آنچه که در بحث‌های فقهی مرقوم فرمودند خواه به صورت تقریر درس یا به صورت جزوه نویسی آزاد، آن هم برکات این حوزه است که حکومت را دینی میکند، مسئولین را متدین میکند، هدف والای شریعت را تشریح میکند و محصول حکومت را هم حفظ یک نظامی که بتواند به پیشگاه ولیّعصر (ارواحنا فداه) تقدیم شود.
نکته دیگری که در جامعیت مرحوم آیت االله هاشمی رفسنجانی از نظر فقهی و قرآنی که محصول تلاش‌های خستگی ناپذیر و خالصانه و محققانه این دانشمند نام آور سیاسی است این است که در سوره مبارکه «آل عمران» قرآن کریم همان طوری که نظام ارباب و رعیتی مادی و اقتصادی را کلاً محکوم میداند، نظام ارباب و رعیتی فقهی و فرهنگی را هم محکوم میداند.
فرمود هیچ پیامبری، هیچ امامی، هیچ اولیایی از اولیای الهی، معارف آسمانی را از خدا دریافت نکرد که بعد مجاز باشد برابر قانون منحوس ارباب و رعیتی عمل کند بگوید حرف مرا بپذیرید اندیشه مرا ارج بنهید، هیچ پیامبری نمی‌گوید به طرف من گرایش پیدا کنید که من بشوم معبود شما. این یک نظام پوسیده و منحوس ارباب و رعیتی فرهنگی است لذا مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی شورای فقهی را پیشنهاد می‌داد که مبادا تک رأی بودن و یک نظر خاص داشتن بر جامعه حاکم باشد و مردم ناچار باشند از یک رأی پیروی کنند؛ البته شورای فقهی به نظر واحد میرسد و جامعه از آن نظر واحد پیروی میکند.
غرض آن است که عمری را در خدمت فقه گذراند فقیه شد، عمری را در مشهد و محضر قرآن گذراند؛ چه در زندان چه در خارج زندان مفسر شد و نتیجه آن فقه و تفسیر این شد که اگر تحلیلاتی در نماز جمعه و غیر نماز جمعه داشت واقعاً محققانه بود و اگر فرصتی بیشتر می‌داشت هم بر فقاهت خود و هم بر مفسر بودن خود می‌افزود.
امیدواریم ذات أقدس الهی روح او را با روح شهدا و صلحا و صدیقین محشور کند و بازماندگان معظم و مکرمشان را صبر جزیل و أجر جمیل مرحمت کند و آثاری که ایشان در حمایت از رهبری داشتند آن آثار را همگان حفظ کنند و در محضر رهبر و در خدمت رهبر هیچ کوتاهی نکنند که نظام، یک نظام الهی است و با حفظ وحدت رهبری و حمایت از رهبر و حمایت از دولت و ملت و حمایت از اقتصاد سالم، امنیت سالم، امانت سالم، آسایش سالم کشور به مقصد والایش میرسد.
امیدواریم خدای سبحان این نظام را تا ظهور صاحب اصلی آن از هر گزندی محافظت بفرماید! و هر خطری هست به استکبار و صهیونیسم برگرداند.