مدرسه تعطیل می کنم پس هستم ...

صبح یک روز سرد پاییزی، گلپونه دانش آموز پایه سوم دبستان بند کفش هایش را می بندد و راهی مدرسه می شود. مدرسه ای که چند خیابان با محل زندگی آنها فاصله دارد و او هر روز این فاصله را پیاده طی می کند. به مدرسه که می رسد فضای اطراف را خلوت تر از هر روز می یابد، از آن شلوغی و ولوله هر روز هم مدرسه ای هایش خبری نیست.

سرایدار مدرسه از گوشه پنجره اتاق محل سکونتش فریاد می زند: امروز مدرسه تعطیل است... آلودگی هوای مشهد  مدرسه را تعطیل کرده است.

حالا گلپونه باید به خانه برگردد، پدر و مادرش قبل از رسیدن او، خانه را ترک کرده و راهی محل کار شده اند.

مدیریت دقیقه نودی

هوای مشهد در روز شنبه 9 آذر 98 برای چهارمین روز متوالی در وضعیت هشدار قرار گرفته است. ساعت 22:30  همان روز برنامه زنده اشاره از مرکز صدا و سیمای خراسان رضوی میزبان مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی است. آقای همتی تصریح می کند: کلیه مدارس مشهد فردا یکشنبه 10 آذر باز است.

خبر باز بودن مدارس از این برنامه در بخش خبری 20:45  شبکه استانی هم اعلام شده است.

ساعت 22:40 همان شب  خبری در کانال های تلگرامی منتشر می شود که حکایت از تعطیلی کلیه مدارس مشهد، تبادکان و  بخش رضویه در نوبت صبح و بعد از ظهر روز یکشنبه دارد.

خبر تعطیلی مدارس در بخش خبری ساعت 23 شبکه استانی اعلام می شود و مدیرکل حفاظت محیط زیست در ارتباط تلفنی جزییات خبر تعطیلی را به اطلاع بینندگان می رساند. بخش قابل توجهی از دانش آموزان و  والدین آنها خواب هستند و از این خبر اطلاع نمی یابند.

 معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار که ریاست کارگروه اضطراری مقابله با آلودگی هوا را بر عهده دارد در گفتگویی تلفنی با خبر تلویزیون درباره چرایی اعلام دیرهنگام تعطیلی مدارس چنین می گوید: تعطیلی مدارس باید در جلسه کارگروه تصمیم گیری می شد، اعضای کارگروه منتظر آخرین پیش بینی ها درباره تخمین میزان     آلاینده های جوی برای روز بعد بودند.

آلودگی هوای این کلانشهر ادامه می یابد. پیش بینی کارشناسان هواشناسی و محیط زیست نشان می دهد هوا  برای هفتمین  روز متوالی در وضعیت هشدار برای تمام گروهها قرار خواهد گرفت. این بار کارگروه اضطراری مقابله با آلودگی هوای مشهد  در اوائل شب تشکیل جلسه می دهد و پس از بررسی شرایط، همه مدارس و دانشگاهها را   برای روز سه شنبه 12 آذر تعطیل می کند.

آلودگی هوا

هواشناسی خراسان رضوی معطل رادار یک میلیاردی

مشهد با داشتن سه و نیم میلیون نفر جمعیت، دومین شهر پرجمعیت کشور است. افزون بر این سالانه  حدود 30 میلیون زائر و مسافر به این شهر مسافرت  می کنند و پیش بینی های هواشناسی برای این شهر اهمیت زیادی دارد. آلودگی هوا هم در چنین شهری پدیده ای جدید نیست به عنوان مثال: در سال  1397 این شهر 42 روز هوای ناسالم برای گروه های حساس و 3 روز هم هوای ناسالم برای تمام گروهها را تجربه کرده است.

به سراغ رییس اداره پیش بینی هواشناسی اداره کل هواشناسی خراسان رضوی می روم. یحیی قائنی پور با تمجید از دقت و سرعت پیش بینی های هواشناسی استان می گوید: "کارشناسان ما چهار روز جلوتر کیفیت هوا را پیش بینی می کنند اما نمی توانیم برای سنجش میزان آلاینده ها در روزهای بعد یک عدد مشخص را اعلام کنیم". او از تاخیر حدود 15 ساله در ساخت سایت رادار هواشناسی استان در منطقه خواجه مراد مشهد هم گلایه می کند، راداری که به گفته او می تواند 24 ساعت زودتر با بررسی شاخص های موثر، میزان آلودگی هوا را پیش بینی کند اما برای ساخت آن به یک میلیارد تومان بودجه نیاز است.

شهر تک سرنشین ها ...

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی می گوید: برای کاهش آلاینده های جوی  هوای مشهد در پاییز سال 97  برنامه سه ساله  ای را تصویب کردیم که می تواند  سبب کاهش 50 درصدی آلودگی این کلانشهر شود . 6 هزار میلیارد تومان هم برای اجرای این طرح اعتبار در نظر گرفته شده که دستگاههای مختلف شهری باید آن را تامین کنند اما میزان موفقیت به دست آمده تا کنون ناچیز بوده است.

تورج همتی البته به بعضی موفقیت های این طرح هم اشاره می کند. جایگزینی روزانه 3 میلیون لیتر سوخت مازوت در نیروگاه توس  مشهد با یک و نیم میلیون متر مکعب گاز از جمله این اقدام ها است. به گفته همتی اخذ مجوز ساخت شهر فرودگاهی در محور مشهد-نیشابور برای انتقال فرودگاه مشهد در بازه زمانی 15 ساله هم یکی دیگر از تصمیم های کلان مدیریت حمل و نقل استان است که می تواند به بهبود کیفیت هوای این شهر کمک کند.

اما تردد روزانه یک میلیون و 200 هزار خودرو در سطح شهر مشهد که 60 درصد آنها تک سرنشین هستند، قرار گرفتن فرودگاه در بافت شهری، فعالیت 1800 دستگاه اتوبوس که 30 درصد آن ناوگان فرسوده است و نبود سیستم کنترل دوده در این اتوبوس ها و تردد 12 هزار و 500 تاکسی در مشهد که به کاتالیست برای جلوگیری از  تولید اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن مجهز نیستند؛ از جمله مانع های  تحقق هوای پاک در مشهد است.

17 میلیارد تومان خسارت یک روز تعطیلی مدرسه ها در خراسان رضوی

مدیرکل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی دغدغه سلامت دانش آموزان را دارد اما با تعطیلی مدارس  مخالف است. قاسمعلی خدابنده اعتقاد دارد تعطیلی مدرسه ها و مراکز آموزشی باید آخرین راه حل باشد چرا که هزینه یک روز فعالیت مدارس استان خراسان رضوی تنها با در نظرگرفتن حقوق ثابتی که به معلمان پرداخت می شود و بدون سایر هزینه های جاری و سرانه های متفرقه،  در حدود ۱۷میلیارد تومان است.

به گفته خدابنده، 18 هزار سرویس مدرسه در مشهد فعال است و سهم این ناوگان در آلایندگی هوای شهر نسبت به  آمار خودروهای شهر و کارخانه ها و غیره ناچیز است اما نهادهای مسئول تعطیلی مدرسه  ها را در اولویت برنامه های مقابله با آلودگی هوا قرار داده اند. 

مدیریت باد

گلپونه به خانه برگشته و با کمک همسایه ها موضوع تعطیلی مدرسه را به والدینش اطلاع داده است، والدین او هم با گرفتن مرخصی از محل کار به منزل آمده اند. حالا آنها فرصت را برای رفتن به سینما مهیا می بینند سینمایی که در قلب شهر قرار گرفته است.

تعطیلی مدارس که باید آخرین راه حل باشد به اولین راه حل در شرایط افزایش آلودگی هوای مشهد تبدیل شده است.

مسئولان برای کاهش آلودگی هوا، تعطیلی مدارس را تجویز می کنند و مردم برای داشتن هوای سالم  به وزش باد دل بسته اند.

باد اگر بوزد بهتر از تعطیلی مدارس هوا را پاک می کند …

نویسنده: هادی بهجتی فرد