تونل همت

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان رضوی؛

ایستگاه اول:

(توفیق اجباری)

"مسافران محترم؛ قطار در ایستگاه های الندشت و کوهسنگی توقف ندارد."

این صدای خانمی بود که همیشه وقتی به این ایستگاه ها نزدیک می شدیم از پیجر داخل واگن های قطار شهری پخش می شد.

هر وقت که با مترو از خانه به اداره می آمدم و یا از اداره به منزل بر می گشتم شنیدن این صدا "توفیق اجباری" بود که نصیب همه سرنشینانِ آن می شد.

همیشه با خودم می گفتم: کی میشه ان شاء الله به زودی تیتر بزنیم "آخرین ایستگاه از خط دوم قطار شهری مشهد مقدس امروز به بهره برداری رسید."

راستش را بخواهید نمی دانم چرا وقتی قطار به ایستگاه هایی که هنوز افتتاح نشده (کوهسنگی و الندشت) می رسید و از فضای کاملا تاریک داخل تونل، وارد مکانی روشن می شد و بعد آهسته از آن ایستگاه می گذشت نا خداگاه یاد یک نوستالوژی می افتادم! نوستالوژیی از روزگار شیرین کودکی در دهه شصت، یاد بازی مهیج "قطار شهربازی"؛ البته آن قسمت از بازی که لوکوموتیو با واگن های قطار  وارد "تونل" می شد، که البته نمی دانم شاید این روزها هم باشد.

زمانیکه تونل های قطار شهری مشهد در حال احداث بود خود از نزدیک شاهد بودم که  کارگران با چه مشقت و سختی در حال تکمیل این طرح بزرگ بودند برای همین واژه  "تونل همت" را برای این تونل ها برگزیدم.

همان تونلی که در آن "همت"، تلاش و کوشش در کنار تخصص و تعهد قرار گرفته است.

همان تونل هایی که امروز هم همچون سال های قبل، نیروهای فنی و مهندسی قطار شهری دوشادوش کارگران همه تلاششان این است که هر چه زودتر و با دقت بیشتر ایستگاه های نیمه تمام را به مرحله بهره برداری نزدیک و نزدیک تر بکنند.

شاید خیلی از مشهدی ها حادثه تلخ فرو ریختن آلماتورها و ریزش سقف تونلِ در حال احداث خط دوم قطارشهری مشهد واقع در تقاطع بولوار طبرسی و خیابان گاز این شهر را هنوز از یاد نبرده اند.

همان حادثه ای که متاسفانه منجر به از دست دادن جان 2 کارگر و مصدوم شدن 11نفر دیگر در اواخر سال 93 شد.

با خود می گویم ای کاش می شد تصاویر کارگران جان باخته و مجروحان این حادثه دردناک، در همان ایستگاهی که آن اتفاق تلخ برایشان افتاده قاب می شد و یا حداقل تابلویی که شرحی از ماوقع این جریان را دارد در نزدیک ترین ایستگاه نصب می شد تا همگان بدانند احداث این مسیر به همین راحتی ها هم که برخی می گویند انجام نشده است.

و امروز همه آن همت، تلاش ها و جانفشانی ها به بار نشسته و آنچنان معجزه ای در عرصه توسعه صنعت قطار شهری در جهان ایجاد کرده که حتی تحیر و تحسین زائران و گردشگران خارجی را که از آن استفاده می کنند بر انگیخته است.

به خاطر دارم که چند وقت پیش که سوار قطار شهری شدم نگاهم به خانواده ای جلب شد که از ظاهرشان مشخص بود عرب زبان هستند.

زن و شوهر جوانی با دو کودک دختر و پسر حدود 5 و 10 ساله.

با زبان شکسته بسته عربی و فارسی سر صحبت را با پدر خانواده باز کردم.

آن زائر خودش را جاسم و از شهر بصره کشور جمهوری عراق معرفی کرد که باتفاق خانواده اش برای زیارت بارگاه منور امام رضا علیه السلام به مشهد مقدس مشرف شده اند.

جاسم گفت: امروز پس از زیارت مرقد مطهر امام هشتم علیه السلام قصد داریم تا برای دیدن مکان های سیاحتی مشهد مقدس به بوستان وکیل آباد و باغ وحش برویم.

وقتی از او درباره کیفیت فضای قطار شهری مشهد پرسیدم افزود : هنگامیکه متوجه شدیم که قطار شهری می تواند با هزینه خیلی کمتر و سریعتر ما را به مقصد برساند این وسیله را ترجیح دادیم.

او با اشاره به اینکه قطار شهری مشهد وسیله شیک و پیشرفته ایست ادامه داد: در شهر و کشور ما هنوز استفاده از این وسیله نقلیه رایج نشده اما امیدواریم در آینده نزدیک ما نیز بتونیم با استفاده از تجربه مهندسان شما از این تکنولوژی روز دنیا استفاده کنیم.

ایستگاه دوم:

 (ایستگاه شیشه ای)

وقتی آقای رسولی (از همکاران خبرنگار جوان) وارد تحریریه شد داشت آمار و اطلاعات تکمیلی را از ایستگاه مترویی که امروز به بهره برداری رسیده بود (ایستگاه کوهسنگی)، به خانم اکبری (از سردبیران تحریریه) (توضیح) می داد.

خیلی خوشحال شدم که بالاخره ایستگاه کوهسنگی متروی مشهد مقدس هم افتتاح شد.

آخر در این چند ماه اخیر که با مترو به اداره (صدا و سیما) می آمدم، همیشه مجبور بودم یک ایستگاه بالاتر (شهید کاوه) پیاده بشوم.

این درحالیست که با راه اندازی این ایستگاه دغدغه ام برای دیر رسیدن به اداره شاید کمتر می شد.

با آقای رسولی چاق سلامتی کردم و وقتی از او خواستم تا درباره موضوع گزارشش اطلاعاتی به من نیز بدهد گفت: ایستگاه کوهسنگی یکی از آخرین ایستگاه ها از خط 2 قطار شهری مشهده که در عمق 23 متری زمین با هزینه 150میلیارد تومان احداث شده.

او ادامه می دهد: این در حالیه که مسئولان گفتن برای ساخت هر کیلومتر از مسیر قطارشهری مشهد ۵۰ میلیون دلار هزینه میشه.

رسولی می گوید: این ایستگاه به عنوان نخستین سازه ایستگاهی تیر شیشه‌ای متروی کشور در داخل بوستان کوهسنگی یکی از مهمترین مکان های پُر رفت و آمد و با جاذبه بالای گردشگری مشهد قرار گرفته.

او می افزاید: با بهره‌برداری از این ایستگاه، همه ایستگاه های خط دوم قطارشهری مشهد از انتهای بولوار طبرسی تا میدان شهید کاوه فعال شدن.

این خبرنگار جوان همچنین اطلاعات عمومی خوبی نیز از احداث متروها دارد و با اشاره به اینکه هم اکنون 160 شهر در دنیا مجهز به مترو هستند ادامه می دهد: اولین قطار شهری جهان 150 سال پیش در لندن احداث شد.

رسولی می گوید: اولین متروی کشور ما در سال 77 در تهران و در چند سال اخیر هم به ترتیب در شهرهای مشهد، تبریز، اصفهان و شیراز راه اندازی شده.

ایستگاه سوم:

(اولین قدم در آخرین ایستگاه)

از اداره به سمت بوستان کوهسنگی حرکت می کنم، می دانم که ایستگاه قطار شهری کوهسنگی آنجاست اما از مکان دقیق آن اطلاعی ندارم.

وقتی وارد پارک می شوم از یکی از ماموران بوستان نشانیِ ایستگاه قطار شهری را می پرسم؛ او می گوید: "مستقیم که بری سقف شیشه ایش پیداس".

دوباره به راهم ادامه می دهم. چند دقیقه ای که در پارک پیاده روی می کنم کمی جلوتر ایستگاه قطار شهری کوهسنگی را می بینم.

همانطور که آن مامور می گفت ایستگاهی بود با ورودی نیم کره ای تمام شیشه ای شفاف که درب ورودی آن را با طاقی از گل های زیبا آراسته بودند.

اولین قدم را روی پله برقی می گذارم .

در حال عبور از ورودی هستم که با دیدن یکی دو نفر روی سقف شیشه ای ایستگاه که دارند روکش پلاستیکی ضخیمی را می کشند ناخداگاه سرم را کمی پایین تر می آورم.

وارد ایستگاه قطار شهری می شوم.

همه چیز بوی نویی می دهد، از پله برقی و راهروهای ایستگاه با دیوارها و سقف و کف سنگی اش گرفته تا تزئینات و فضا آرائی داخلی آن، همه و همه برایم جالب و دیدنی ست.

مدام سرم به این ور و آن ور می چرخد و ایستگاه جدید را ورانداز می کنم، وقتی دور و برم را نگاه می کنم می بینم بیشتر مردم نیز دست کمی از من ندارند!

روی صندلی می نشینم، مرد میانسالی که کنار من نشسته تا مرا می بیند بی مقدمه می گوید: ایستگاه قشنگیه؟ مگه نه؟

می گویم: بله ....  خیلی.

او ادامه می دهد: فکر می کنم اینجا زیباترین ایستگاه قطار شهری مشهد باشه که تا امروز ساختن؛ درسته؟!

در حال تایید صحبت های آن مرد هستم که مترو از راه می رسد و داخل واگن می شوم.

زن و شوهر جوانی در حالیکه دو کودک خردسال هم دارند کنار من نشسته اند.

سر صحبت باز می شود. مرد که خودش را کارگر شهرداری معرفی می کند می گوید: منزل ما انتهای بولوار طبرسی دوم (حاشیه شهر و از مناطق کم برخودار) و   نزدیکی های آخرین ایستگاه خط دو قطار شهریست.

آقای محمدی ادامه می دهد: تا قبل از آمدن قطار شهری ما برای رفت و آمد به حرم و مرکز شهر مشکلات زیادی داشتیم.

او می افزاید: باید چند کورس ماشین می نشستیم یا مدتها در صف اتوبوس منتظر می ماندیم و اگر خوش شانس بودیم و ترافیک نبود بعد از یک ساعت بالاخره به مقصد می رسیدیم.

آقای محمدی می گوید: این در حالیه که همین مسیری که قبلا بیشتر از یک ساعت طول می کشید الان یک ربعه به مقصد می رسیم.

خانمش که گویا از ابتدا شنونده گفتگوی ما بود صحبت شوهرش را قطع می کند و می گوید: امروز مترو، پائین شهر مشهد رو به بالا شهر وصل کرده.

او در حالیکه شادی در چهره اش مشخص است ادامه می دهد: ما می تونیم خیلی راحت فقط با زدن یک بار "من کارت" خودمون رو به کوسنگی (کوهسنگی)، پارک ملت و حتی وکیل آباد (از مناطق تفریحی و برخوردار مشهد) برسونیم.

وقتی مترو به ایستگاه شریعتی (محل اتصال خط 1 و 2) می رسد خیل عظیمی از جمعیت وارد واگن می شوند.

من جایم را به مرد کهنسالی می دهم و خودم کناری می ایستم.

در آنجا فردی را می بینم که در کنار چمدان مسافرتی ایستاده است.

وقتی با او همصحبت می شوم خود را سید محمد عسگری و زائری از شهر اصفهان معرفی می کند.

او با همان لهجه شیرین اصفهانی اش می گوید: من امروز با قِطار وارد مشهد شدِم و با مترو می خوام خودِم رو به نزدیکترین مکان به حرم مطهر برسونم تا بعد از زیارت به هتل برم.

سید ادامه می دهد: تو نصف جِهونِ ما هم خوشبختانه دو سالیس که یه خط مترو با 20 ایستگاه فعال شدِس که از زیر رودخونه زاینده رودم عبور میکنه.

ایستگاه چهارم:

(تونل همت)

فردای آنروز با مدیر عامل شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد تماس گرفتم و درباره سابقه و وضعیت کنونی قطار شهری مشهد مقدس از او پرسیدم.

وحید مبین مقدم می گوید: قطار شهری مشهد 4 خط دارد که خط شماره یک آن به طول ۲۴ کیلومتر در قالب 24 ایستگاه، فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد را به منطقه وکیل‌آباد متصل می‌کند.

وی ادامه می دهد: فاز اول این خط به طول ۱۹ کیلومتر در دوم  اسفند سال ۱۳۸۹ به بهره‌برداری رسید.

مدیر عامل شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد می افزاید: مسیر خط ۲ قطار شهری مشهد نیز به طول ۱۴٫۵ کیلومتر در قالب 12 ایستگاه از انتهای طبرسی پایین روستای کشف آغاز می شود و تا رضا شهر ادامه می یابد.

مبین مقدم می گوید: فاز اول این خط نیز در  اسفند 95 به بهره برداری رسید.   

او ادامه می دهد: با سهیمه بندی بنزین حجم مسافران در خطوط قطار شهری مشهد بیش از ۱۰ درصد افزایش داشته.

مدیر عامل شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد می افزاید: همچنین شورای شهر مصوبه خرید ۶۰ واگن مورد نیاز خط یک قطار شهری رو صادر کرده و شهرداری هم در حال دریافت مجوز برای خرید این واگن هاست.

مبین مقدم می گوید:  امروز یکی از بیشترین درخواست های شهروندان، تقاضای افزایش ناوگان قطار شهری به ویژه در خط یکه.

وی ادامه می دهد: با اضافه کردن واگن های رزرو سر فاصله زمانی از ۵ دقیقه به ۴ دقیقه کم شده.  

مدیر عامل شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد می افزاید: باید حداقل 120 واگن در خط یک فعالیت داشته باشن که الان فقط ۶۰ تا از واگن های خریداری شده از سال ۸۹، در این خط به مردم خدمت رسانی می کنن.

با شهردار مشهد مقدس نیز درباره موضوع قطار شهری مشهد همکلام می شویم.

محمد رضا کلائی می گوید: در بحث خط ۳ که ایستگاه مستقیم در حرم مطهر رضوی دارد به‌طور جد پیگیر هستیم تا پس از فرودگاه و راه‌آهن در پایانه مسافربری هم ایستگاه مترو داشته باشیم.

او می افزاید: این خط با وجود مشکلات مالی در ابتدای سال ۱۴۰۰ به بهره برداری می رسد.

شهردار مشهد مقدس ادامه می دهد: کار ساخت ایستگاه سلامت در خط ۲ نیز از ۱۵ دی ۹۸ آغاز می‌شود.

کلائی می گوید: موضوع عدم اجرای ساخت ایستگاه‌های خواجه اباصلت و بهشت رضا (ع) هم پیگیری می شود.

وی می افزاید: برای حومه مشهد دو خط پیش بینی شده که یک خط از وکیل آباد به گلبهار و خط دیگه هم به بینالوده.

با مدیر عامل شرکت عمران شهر جدید گلبهار درباره متروی این شهر هم کلام شدیم.

هومن گریوانی می گوید: تا سه سال آینده قطار سریع‌ السیر گلبهار به مسیر خط یک قطار شهری مشهد مقدس متصل میشه.

وی می افزاید: تاکنون ۹۵ درصد از زمین های واقع در این مسیر ریلی آزادسازی و زمین اونها تملک شده.

مدیر عامل شرکت عمران شهرجدید گلبهار ادامه می دهد: اجرای کل پروژه قطار سریع السیر مشهد - گلبهار تاکنون بیش از 40 درصد و عملیات زیرسازی و ابنیه فنی این مسیر ۴۰ کیلومتری هم ۷۰ درصد پیشرفت اجرایی داشته.

ایستگاه آخِر:

(تونل سبز خاطرات)

چند روز پیش که داشتم با پرایدم از بولوار ملک آباد عبور می کردم نا خوداگاه یاد تونل سبز خاطرات مشهد افتادم.

همان تونلی که مالامال از درختان تنومند و در هم تنیده ای بود که در دو طرف بولوار ملک آباد قرار داشت که همه هم سن و سال های من و حتی کوچکتر  نیز آنرا که امروز به یک نوستالوژی تبدیل شده است همچنان به یاد دارند.

گرچه همه آن درختان برای اجرای طرح قطار شهری  قطع شد و امروز درختان کاشته شده جدید، جای آن درخت های قطع شده قبلی قد کشیده اند اما سالها چشم های عابران خالی بودن این بولوار از چتر سبز درختان را با بهت و افسوس نظاره گر بودند.

همان درختان تنومند سر به فلک کشیده و شاخ و شانه درهم تنیده ای که تا سال 80 آب نهر گناباد در رگهای خشکیده آنها جاری بود و حیات می بخشید.

این درختان سبز خاطره شدند تا زندگی شهرنشینی سایه اش بر سرمان سنگین تر شود.

ماشین را کناری زدم و نگاهم را به انتهای بولوار انداختم و غرق در خاطرات گذشته بودم که ناگهان گروهی از مردم را دیدم که از ایستگاه متروی کنار من خارج شدند و هر کدام شتابان به سمت و سویی رفتند. 

و به راستی،  به کجا چنین شتابان!