زنان شیشه ای و صدای شکستن جام زندگی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز زنجان؛ روایت، روایت روزهای به تباهی رفته است. بعد از روزها هماهنگی بالاخره موفق شدم صبح یک روز پاییزی، در پس گذر از درختان خزان زده، در زندان نسوان استان، ابتدا با مریم گرفتار در حصار میله های فلزی زندان استان آشنا شدم. قدش بلند و صورتش گندمگون بود.

خودش می گفت 24 ساله و در اوج جوانی است اما چهره شکسته اش باورپذیری سنش را برایم سخت کرده بود. آنقدر نگاهش را از من پنهان می کرد که نمی دانستم باب کلام را از کجا باز کنم نگاهی به اطراف انداختم و در اتاق لباس های دست بافته دخترانه ای دیدم که خیلی مرتب روی هم چیده شده بود، از همین جا شروع کردم و گفتم: بنظر خیلی خانم با سلیقه ای هستی، اینها را خودت بافته ای؟

نگاهش را بین من و لباس های سفید و صورتی بافته شده تاب داد و گفت: بله، اینها را برای دخترم بافته ام. بعد اشاره ای به عکس دخترش که بر دیوار چسب شده بود کرد و گفت 8 ساله است و نامش نرگس است.

نگاه معصومانه دخترش برای چند لحظه چشمانم را به عکس روی دیوار میخ کرد تا اینکه با صدای مریم سرم را چرخاندم و این آغاز همکلامیمان شد. مریم می گفت 5 سال است که دخترم را ندیده ام، دلم برایش خیلی تنگ شده، در این مدت تنها با تماشای عکس هایی که از او برایم فرستاده می شود شب را به روز و روز را به شب پیوند می دهم.

مریم در حالی که موج اشک در چشمانش در تلاطم بود با دستانی که از شدت استرس میلرزید ادامه داد: پدر و مادرم هر دو پرستارند و شبانه روز کار می کردند تا من زندگی خوبی داشته باشم و برای ساختن آینده ای زیبا درس بخوانم. همین حرف ها صدای هق هق گریه هایش را بلند کرد. از زمانی می گوید که زنگ خطر در زندگی اش به صدا در آمد. او می گوید اشتباه اول اصرار بر ازدواج با سعید بود ، ناراحتی اعصاب داشتم که او که نمی دانستم معتاد است، به بهانه داروی ضد افسردگی، شیشه به کامم داد و اینجا بود که وارد مسیر پر تلاطم و تاریک اعتیاد شدم.

مریم با کشیدن آه افسوس ادامه می دهد: زمانی متوجه اعتیاد همسرم شدم که خود وابسته مواد مخدر شده بودم ، از سوی دیگر نمی توانستم ساز جدایی بزنم چون دو ماهی بود که مادر شده بود.

وابستگی روزافزون او به گرد سفیدی که رنگ سیاه به زندگی اش پاشید آغاز بیراهه ای بود که پای مریم را به زندان باز کرد. به گفته مریم، همسرش بعد از طلاق، مواد مخدر در خانه اش جاساز کرده و او را روانه زندان کرده است.

مریم در عین آرزوی دیدار و لمس آغوش نحیف دخترکش، از هم اکنون نگران لحظه ای است که نرگس از او بپرسد چه بر سر زندگی شان آمده و او نمی داند چه پاسخی باید بدهد؟

این در حالی است که به نظر می رسد این روزها باید صدای همهمه دانشجویان در دانشگاه گوشنوازترین آهنگ زندگی اش می بود اما متاسفانه اینطور نشد و او حالا در حالیکه بیست سال دیگر خانه ای جز اینجا نخواهد داشت، چشمش را به همه دنیا بسته است و پشت حصار زندان به مسیری فکر می کند که شاید برگشت از آن خیلی سخت باشد اما این داستان تلخ تنها برای مریم نیست و حالا حدود 160 هزار زن و دختر ایرانی گرفتار دام اعتیاد هستند.

موج سواری سودجویان بر موج رویای لاغری

خانم احمدی یکی از مسئولان زندان است که مرا سراغ سکینه 37 ساله می برد که تنها در گوشه ای از یکی از اتاق های زندان نسوان نشسته و در حالیکه آغوشش میزبان زانوهایش بود به گل های خوش نقش و نگار قالی پهن شده در اتاق  خیره شده بود. او هم برایم از زندگی بر باد رفته و فرزندان سرگردانش می گوید. مادری محکوم به حبس ابد با 2 فرزند پسر 15 و 10 ساله و یک فرزند دختر 3 ساله که حالا باید سالهای پر از ابهام را در زندان در حالی بگذراند که از امروز و فردای فرزندانش بی خبراست.

او که صورت لاغر با دندان های سیاه و شکسته اش، حکایت از روزهای سیاه پشت سرگذاشته اش داشت از آرزوی لاغری در سال های نه چندان دور گفت. اینکه بعد از تولد نگین، سومین فرزندش، تصمیم می گیرد وزنش را از 83 به 65 کیلوگرم برساند.

سکینه می گوید: برای رسیدن به این هدف در باشگاه ورزشی ایروبیک با خانمی آشنا شدم که با تبلیغ لاغری سریع و بدون دردسر، نخستین بار شیشه را در دستم گذاشت در حالیکه نمی دانستم، شیشه زندگی ام در هم شکست.

قفل و کلید

رئیس سازمان زندان های کشور در سفر چند ساعته تابستان پارسال به استان زنجان اعلام کرد: نیمی از زنانی که وارد زندان ها می شوند جرایمشان در ارتباط با مواد مخدر است، در حالیکه در آقایان این آمار کمتر و در حدود 10 درصد است.

جهانگیر گفت: طبق نتایج بررسی ها 46 درصد زنان معتاد از خانواده ها ترد می شوند و امکان بازگشت به آغوش خانواده و ادامه روند اصلاح و تربیت آنها فراهم نمی شود و اگر این روند ادامه یابد می تواند زمینه ساز مشکلات بیشتری شود.

خانم حیدری روانشناس و مددکار اجتماعی بهزیستی استان زنجان هم که در زندان به مریم، سکینه و دیگر خانم های زندانی مشاوره می دهد می گوید: گرایش به مصرف مواد مخدر به تربیت در خانواده ها بر می گردد، اینکه آیا افراد در خانواده ها مهارت نه گفتن را آموخته اند یا نه ؟

او عدم آگاهی و ترس از تمسخر دیگران را عامل پذیرش مصرف می داند و ادامه می دهد: برای رد دعوت به مصرف و یا حتی ترک آن، این خود فرد است که باید تصمیم بگیرد و این نقطه عالی در ایجاد تغییری نو در زندگی است.

بیانلو جامعه شناس و مدرس دانشگاه هم که یکی از بانیان اصلی تاسیس تنها کمپ ترک اعتیاد زنان استان است، لازمه ماندگاری فرد بهبود یافته در پاکی را پذیرش اجتماعی می داند و معتقد است بخاطر عوارض خاص اعتیاد و معتادین در جامعه، علاوه بر خدشه دار شدن اعتقادات ارزشی این افراد، اعتماد گروه های مختلف اجتماعی هم از آنان سلب می شود.

اراده رهایی و سودایی که از سر می رود.

در استان زنجان حدود 10 هزار معتاد شناسایی شده است که حدود 5 درصد این جامعه یعنی کمتر از 500 نفر ، معتادان زن هستند، در حالیکه این میزان در کشور 9 درصد است، و این حکایت از پایین بودن آمار اعتیاد زنان در استان زنجان دارد

غیر از کمپ ها و زندان های مردان که چندسالی است مشاغل مختلف از جمله قالی بافی، مسگری و فنی و مکانیکی را آموزش می دهند، در مرکز بهبود و بازتوانی معتادان زن استان نیز که به همت بخش غیر دولتی و زیر نظارت بهزیستی استان از تابستان امسال فعالیت خود را آغاز کرده است گام های خود اشتغالی زنان معتاد دربند و بهبود یافته محکمتر از قبل برداشته می شود.

در این مرکز که تاکنون حدود 100 نفر را برای دوره های یکماهه سم زدایی پذیرش کرده است، زنان و دختران معتاد زنجانی و حتی پذیرش شده از استان های همجوار، زیر نظر مربی فنی و حرفه ای، برای زدن نقشی نو و نیک بر تار و پود در هم تنیده زندگی پیش رویشان قالی می بافند.

مدیرکل بهزیستی استان علت این حمایت ها را بازگشت دوباره 80 درصد معتادان سم زدایی شده در کمپ ها خبر می دهد و می گوید: تسهیلات خود اشتغالی به معتادان بهبود یافته ای اعطا می شود که دو سال پاکی دارند.

محمدی قیداری اعلام می کند که این تسهیلات تا سقف 50 میلیون تومان است که به صورت قرض الحسنه و با سود 2 تا 4 درصد و از محل اشتغال معلولان پرداخت می شود.

طبق اعلام ملکی معاون مشارکت های مردمی و اشتغال بهزیستی استان پارسال 11 میلیارد و 477 میلیون ریال تسهیلات بانکی به 88 معتاد بهبود یافته و امسال هم 12 میلیارد و 460 میلیون ریال تسهیلات به 61 معتاد بهبود یافته با سابقه دو سال پاکی اعطا شده است که تنها یک درخواست کننده خانم بوده است.

البته این تنها بهزیستی استان نیست که معتادان بهبود یافته را یاری می کند، رئیس دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان هم می گوید این دبیرخانه معتادان بهبودیافته با دو سال سابقه پاکی را برای دریافت تسهیلات به بانک ها معرفی کمی کند.

خانم رضایی می افزاید: این تسهیلات که از محل تفاهم نامه شورای مبارزه با مواد مخدر استان با صندوق کارآفرینی و امید پرداخت می شود پارسال برای هر فرد 10 میلیون تومان بود ، هنوز مبلغ تسهیلات امسال ابلاغ نشده است.

وی می گوید: این درخواست تنها از سوی آقایان بهبود یافته صورت گرفته است بطوریکه استان زنجان پارسال در معرفی و پرداخت تسهیلات بانکی به آقایان بهبود یافته رتبه چهارم را کسب کرد.

رئیس دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان می گوید: از این پس زنان بهبودیافته و کارآموخته با دو سال پاکی هم می توانند از این تسهیلات آسان بهره مند شوند.

شکی نیست این خبرهای خوش می تواند ، زنان بازگشته به آغوش زندگی را در بازسازی بنیان های فروپاشیده زندگی شان یاری کند.

نویسنده:شیرمحمدی