پویایی جمهوری اسلامی در رویداد‌های چهار دهه گذشته بار‌ها سبب شگفتی دوستان و خشم دشمنان شده است. تهدید‌های فراوانی بر ضد جمهوی اسلامی در حوزه‌های سخت و نرم تدارک دیده شده که هر یک به تنهایی قادر به سرنگونی یک نظام سیاسی پرقدرت بوده است.
ترور‌های کور، شورش‌های خیابانی، کودتای پایگاه شهید نوژه، حمله نظامی آمریکا به طبس، جنگ ۸ ساله، گسترش شبکه نفوذ فردی و جریانی، تحریم اقتصادی، تهدید نظامی، پرونده سازی مستمر و ... در این زمره است.
مردم، رهبری و جهان بینی دینی به گفته ناظران از مولفه‌های اساسی بالندگی جمهوری اسلامی است. ترکیب هوشمندانه این سه مولفه، معجزه افرین است وگرنه هریک به تنهایی فاقد کارایی بوده و چندان کارساز نیست.
هر یک از این مولفه‌ها بار‌ها واکاوی شده است، اما به نظر می‌رسد باز هم کنکاش آن در هر عصری و نسلی ضروری است.
یکی از اندیشمندان الازهر مصر حدود یک دهه پیش در مورد ایدئولوژی جمهوری اسلامی پژوهشی انجام داد که شاید هنوز تازگی دارد.
او بر این باور است در جهان بینی ایرانیان پنج مولفه ممتاز وجود دارد که در سایر مکاتب کمتر قابل مشاهده است یا اصلا دیده نمی‌شود.
برداشتی آزاد از گفته‌های او را تا حد حضور ذهن با هدف رمز گشایی از چرایی مقاومت فعال جمهوری اسلامی در برابر نظام سلطه به اشترک می‌گذارم:
۱- داشتن داستان: مکتب دینی ایرانیان برای هر رویداد تاریخی، داستانی عبرت اموز دارد. داستان ابرهه، شعب ابی طالب، مهاجران، انصار، خیبر، بدر، حنین، احد، صفین، جمل، غدیر، کربلا و ...
۲- داشتن قهرمان: قهرمانان در ایدئولوژی جمهوری اسلامی از جایگاه کانونی برخوردارند. پیامبر (ص)، علی (ع)، امام حسین (ع)، ابوالفضل (ع)، امام رضا (ع)، علی اکبر (ع)، علی اصغر (ع)، مالک اشتر، حر بن ریاحی و ...
۳- داشتن زنان قهرمان: فرهنگ دینی ایرانیان مملو از قهرمانان زن است که برای هر عصر و نسلی الگو هستند. خدیجه (س)، فاطمه زهرا (س)، زینب (س)، رقیه (س)، ام البنین (س)، ام کلثوم (س)، سمیه و ...
۴- آینده نگری: مکتب فکری جمهوری اسلامی به سبب برخورداری از نهاد مرجعیت هرگز با بن بست مواجه نمی‌شود. نگاه در این نهاد مبنی بر آینده پژوهی است.
۵- داشتن ناجی: ظهور منجی و امیدواری به اصلاح امور از دیگر مولفه‌های ایدئولوژی جمهوری اسلامی است.
این مولفه‌های پنج گانه ممکن است در سایر مکاتب هم به صورت موردی، اما مبهم یافت شود، اما روشنی و صراحت توام با جزییات از ویژگی‌های جهان بینی جمهوری اسلامی در این حوزه هاست.
| حسن عابدینی کارشناس ارشد مسائل سیاسی |