خرید تضمینی مرکبات از هفته اول آذر آغاز می شود .
وارد باغش شدیم که از مگس میوه مدیترانه پرسیدم که آیا خسارتی داشت؟ می گوید: خوشبختانه آفت خسارت چندانی نزد و غیر از چند درخت، بقیه سالم هستند و محصول خوبی دارند. درباره بازار پرسیدم.. نگاهی به درختان می اندازد و با آه بلندی می گوید: خسارت بازار و شرایط این روزها، خسارتی بیشتر از مگس میوه را برای باغداران به دنبال دارد. علت رو پرسیدم که گفت: هنوز نمیدانیم نرخ خرید تضمینی چقدر است؟ خرید از کی اغاز می شود؟ شرایط پرتقال ها برای خرید تضمینی چگونه باید باشد؟ از سویی دیگر دلالان هم امانم را بریدند! هر روز یکی دو نفر برای خرید پرتقال ها می آیند اما بیشترین قیمتی که تا الان گذاشتند کیلویی فقط هزار تومان بود که حتی هزینه نهاده ها و کارگران هم نیست!
وضعیت امسال تولید مرکبات در مازندران
گفته های این باغدار در حالی است که در مازندران با بیش از ۱2۰ هزارهكتار باغ مركبات امسال بیش از 2 میلیون و 700 هزار تن مرکبات تولید شد که رکورد تازه ای در تولید این بخش در کشور است.
توسلی کارشناس باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی مازندران در این باره می گوید: به علت شرایط مناسب آب وهوایی و افزایش آگاهی های کشاورزان، تولید بیش از گذشته و کیفیت محصول نیز بهتر از است. وی افزود: 45 درصد مركبات كشور در مازندران توليد مي‌شود تا این استان رتبه نخست تولید کشور را دراختیارداشته باشد. ارزش اقتصادي مركبات استان نیز بیش از 8 هزار ميليارد ريال برآورد می شود.
این درحالی است که باغداران كه درآغازفصل مركبات چشم امید به رونق بازار داشتند، اكنون نمی دانند این میوه های تولید شده را چگونه به بازاری کم رونق عرضه كنند؟ دل نگرانیها به آن علت است كه شاید تجربه تلخ سالهای 86 و 92 و بارش برف سنگین ونابودی باغها ومحصولات تكرار شود، رخدادی كه با گذشت این همه سال هنوز آثار زیان بار آن بر زندگی باغداران سنگینی می كند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی مازندران با بیان اینکه وجود آب، خاک و هوای مناسب شرایط بسیار مطلوبی برای تولید مرکبات دراستان فراهم کرده است گفت: میانگین تولید مرکبات در استان 30 تن در هرهکتار است اما سرانه استاندارد تولید این محصول حدود 100 تن در هرهکتار است. بهادری مهمترین دلایل نرسیدن به میزان استاندارد تولید را فرسودگی باغ ها، ضایعات 25 درصدی تولیدات و استفاده کم ازفنون وعلوم نوین کشاورزی وباغداری دانست.
باغداران با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند؟
باغداران مازندران هم وجود واسطه های خرید پیش از زمان برداشت، نبود خرید تضمینی، کمبود سردخانه و انبار ذخیره مرکبات، گرانی نهاده ها، نبود صنایع تبدیلی، افزایش دستمزد کارگران و قیمت کم محصولات را ازمشکلات فراروی باغداری دراین منطقه برشمردند.
صادقی یکی از باغداران شرق مازندران می گوید: فروش پیش از موعد محصول مرکبات به دلالان ازسوی باغداران موضوعی تازه ای نیست، بلکه سالهاست باغداران به دلیل مواجهه با چنین مشکلاتی ناگزیرند که محصولشان را با نرخ بسیارکم به دلالان بفروشند و متحمل ضرر شوند. تولید امسال این محصول با وجود داشتن شرایط مساعد جوی درمقایسه با پارسال بسیار بیشتراست، اما چه فایده که سود حاصل از آن به جیب دلالان می رود؟
در فصل برداشت مرکبات، این واسطه ها هستند که نبض بازار را در دست می گیرند و تعیین کننده نرخ این محصول هستند. تفاوت قیمت در فروش محصولات به واسطه ها با نرخ بالای آن را در بازار، انگیزه ادامه تولید در باغداران را کاهش می دهد.
اما با توجه به وقایع سالهای گذشته و برنامه ریزی های صورت گرفته و به منظورحمایت مناسب از باغداران وافزایش انگیزه برای تولیدکنندگان وفعالان این عرصه، امسال طرح خرید تضمینی مرکبات و ذخیره سازی آن برای تنظیم بازار پایان سال درهیات دولت تصویب شد که بر این اساس قرار است 40 هزارتن از مرکبات تولیدی مازندران برای تنظیم بازار نوروزی خریداری شود.
چگونگی خرید تضمینی
مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندارن با بیان اینکه دراین طرح پرتقال ها به درجه یک و دو تقسیم می شوند گفت: این طرح هنوز آغاز نشده و از اوایل آذر خرید مرکبات آغاز می شود. شعبانی نرخ خرید تضمینی پرتقال را 4 هزار و 500 تومان اعلام کرد و افزود: به دنبال امضای قرارداد با مشاوران و نمایندگان خرید در بازار هستیم که تا اوایل آذر این قراردادها امضا خواهد شد. به گفته شعبانی، ستاد تنظیم بازار اداره کل صنعت، معدن و تجارت مازندران متولی خرید و اتحادیه باغداران نیز مباشر خرید خواهد بود.
تقی زاده ازکارشناسان خرید اتحادیه باغداران استان دراین طرح، دارا بودن ویژگی ها و شرایط محصول برای خرید را مهم دانست و گفت: باغداران باید توجه کنند محصول خود را با دقت و بدون آسیب دیدگی برداشت کنند تا درکیفیت تغذیه ای، شکل ظاهری آن و درنتیجه قیمت خرید تآثیری نداشته باشد.
اما فاصله تولید 2 میلیون و 700 هزار تنی تا خرید تضمینی 40 هزار تن آنقدرزیاد است که نمی توان این طرح را حامی جدی باغداران دانست. اینجاست که ضعف مفرط در راه اندازی و توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری و صادرات اندک به چشم می آید.
اقداماتی که باید انجام شود
حسین زادگان استاندارمازندران هم برصادرات محصولات مركبات استان تاكيد كرد و گفت: 160 هزار خانوار مازندراني نقش مستقيم در توليد مركبات دارند و حمایت از تولید کنندگان این بخش، زمینه ساز توسعه اشتغال و رونق اقتصادی خانواده های مازندران است اما بازاریابی های بین المللی باید جدی گرفته شود.
رئیس اتاق بازرگانی مازندران مهمترین موانع در توسعه صادرات مرکبات را نبود مشوق های صادراتی، کمبود شدید کانتینرها، موانع گمرکی، مشکلات ارزی و کمبود ضنایع تبدیلی و بسته بندی ویژه صادرات در استان برشمرد. مهاجر افزود: حدود 100 میلیارد تومان اعتبار مشوق های صادراتی دو سال پیش در مجلس و دولت تصویب شده بود که هنوز اختصاص کامل نداشتیم!
با توجه به دغدغه های کشاورزان وگفته های مسئولان استان، به نظر می رسد امسال هم مانند سالهای گذشته برنامه خاصی برای حمایت از تولیدکنندگان و فعالان مرکبات مازندران تدوین نشده است و باغداران به تنهایی باید هم بارتولید را به دوش بکشند و هم بار عرضه به بازارهای خارجی. اما در این میان حریفی قدرتمند و فرصت طلب دارند که توان هر رقابتی را از آنان می گیرد: دلالان!