وقتی خوی درندگیِ اهلیِ باوفا ، گُل می کند.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز گیلان ؛ حوالی ساعت 14بعد از ظهر ، پیر زن داشت از باغ نزدیک خانه اش بر می گشت که با حمله یک سگ ، مواجه شد.
سگ گرسنه در سکوت و خلوت بعد از ظهر روستای لشکام آستانه اشرفیه ، پیرزن را به دندان گرفت و به گوشه ای کشاند.
پیرمرد همسایه با سر و صدای سگ بیرون آمد ، جلوتر که رفت ، متوجه صدای ناله ها و کمک خواستن های پیرزن شد، جلو رفت اما توان جدا کردن سگ از پیرزن را نداشت، رفت تا کمک بیاورد اما تا اهالی و جوان تر ها رسیدند ، کار از کار گذشته بود.
سگ ، قسمت های مختلف از جمله دست ها ، پاها و صورت پیر زن را خورده بود و پیرزن دیگر نفس نمی کشید.
3 هفته بعد ، باز هم ماجرای حمله سگ ، در آستانه اشرفیه تکرار شد و یک سگ خیابانی به مرد 58 ساله آستانه ای که صبح زود برای خرید نان از خانه بیرون زده بود ، حمله کرد و تلاش این مرد برای فرار از دست سگ ، باعث زمین خوردن و آسیب به سر و صورت وی شد و او را راهی بیمارستان کرد.

ماجرای حمله سگ ها در مناطق مختلف گیلان ، تقریبا ماجرای تکراری است.
همین دو هفته پیش، در یکی از خیابان های رشت، یک سگ خیابانی دست آقا حجت را گاز گرفت.
آقا مجتبی شهروند فومنی هم می گوید : چند وقت پیش، نیمه های شب ، وقتی از سرویس شرکت پیاده شدم، سر کوچه چند سگ خیابانی که تقریبا پاتوق شبانه شان آنجاست، به من حمله کردند ، نمی دانم به خاطر سردی هوا بود یا گرسنگی ، فقط با تمام توان به سمت خانه دویدم، مطمئنم اگر سگ ها به من می رسیدند ، مرا زخمی می کردند.
ماجرای سگ گزیدگی فقط به سگ های خیابانی ختم نمی شود و شهروندان از چنگ و دندان سگ های خانگی خود هم بی نصیب نمانده اند البته برخی از صاحبان سگ های خانگی که دچار سگ گزیدگی شده بودند ، تمایلی به صحبت کردن در این زمینه نداشتند و می گفتند ؛ حمله سگ خانگی شان، کاملا اتفاقی بوده است.

آمار بالای سگ گزیدگی در گیلان ؛ سگ های خانگی رکورد دار.
آنطور که معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان اعلام می کند : پارسال 5 هزار مورد سگ گزیدگی در گیلان ثبت شد که 620 مورد مربوط به سگ های خیابانی و بقیه به علت حمله سگ های خانگی است.
مدیر گروه مبارزه و پیشگیری از بیماری های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان از افزایش سگ گزیدگی در استان خبر می دهد و می گوید : در حالی که پارسال 5 هزار مورد سگ گزیدگی در گیلان گزارش شد ، فقط در 7 ماه گذشته 4 هزار و500 نفر به علت گاز گرفتن سگ های خیابانی و خانگی به مراکز بهداشتی – درمانی استان مراجعه کردند که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ، افزایش حدود 2 برابری را نشان می دهد.
دکتر حسن رخ شاد مهم ترین علت افزایش سگ گزیدگی در استان را افزایش تعداد سگ های خیابانی، گرایش مردم به نگهداری از سگ های خانگی و آگاهی نداشتن برخی شهروندان از شیوه درست نگهداری از سگ ها و خطر بیماری های مشترک بین این حیوان و انسان می داند.
آنطور که پیداست حیوانی که همه آن را به باوفایی می شناسند و در قصه ها و داستان ها از آن به عنوان نگهبان و پاسبان انسان و گلـّه یاد می شود ، براساس آمارهای دانشگاه علوم پزشکی گیلان ، در 7 ماه گذشته به جز پیرزن آستانه ای ، با انتقال بیماری هاری ، باعث مرگ 2 نفر دیگر هم در استان شده است ؛ این درحالیست که تعداد افرادی که براثر بیماری هاری در 7 ماه گذشته در کشور جان خود را از دست داده اند، 10 نفر است.
مدیر گروه مبارزه و پیشگیری از بیماری های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان می گوید : ممکن است آمار سگ گزیدگی در گیلان بیشتر از آمارهای ثبت شده باشد چرا که برخی ها با این دیدگاه که سگ خانگی شان هار نیست و مشکلی پیش نمی آید ، بعد از سگ گزیدگی ، به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه نمی کنند ؛ این درحالیست که امکان هار بودن سگ خانگی هم وجود دارد و احتمال انتقال بیماری هاری به انسان بسیار زیاد است ؛ بیماری ای که 100 در100 کشنده است و حتی در پیشرفته ترین مراکز درمانی دنیا هم ، راهی برای درمان آن پس از مبتلا شدن ، وجود ندارد.

دکتر حسن رخ شاد افزود : البته احتمال خطر هاری در سگ های خیابانی بیشتر از سگ های خانگی است چرا که این حیوانات به طور معمول در حاشیه شهرها و روستاها پراکنده اند و ممکن است بر اثر درگیری با برخی از حیوانات وحشی مثل روباه و گرگ ، بیمار شوند.

هاری در فاصله چند قدمی تا مرگ
مدیر گروه مبارزه و پیشگیری از بیماری های دانشگاه علوم پزشکی گیلان، مرگ را مهم ترین و خطرناک ترین پیامد مبتلا شدن به بیماری هاری می داند و می گوید : تب، استفراغ، ترس از نور، عدم توانایی در بلع ، کبودی بر روی پوست و فلج شدن برخی اندام ها از مهم ترین نشانه های ابتلا به بیماری هاری است که در نهایت مرگ بیمار را به دنبال دارد.
دکتر حسن رخ شاد البته به خطر بیماری های دیگر که بر اثر تماس مستقیم با برخی سگ های آلوده ایجاد می شود هم اشاره کرد و گفت : انگل « توکسوپلاسموز» از طریق تماس با سگ به انسان منتقل می شود و باعث متورم شدن غدد لنفاوی و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می شود.
وی به بیماری مشترک « ماسیولا »هم اشاره کرد و گفت : انگل فاسیولا، سبب انسداد مجاری صفراوی ، مشکلات کبدی و زردی می شود.

پیشگیری راه حل همیشگی و بازدارنده.
مدیر گروه مبارزه و پیشگیری از بیماری های دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بیان اینکه به همه کسانی که به علت گاز گرفتن سگ به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه می کنند ، واکسن هاری تزریق می شود گفت: در 7 ماه گذشته 4 هزار و 500 واکسن هاری، به کسانی که در گیلان دچار سگ گزدیگی شده اند ، تزریق شده است.
دکتر حسن رخ شاد با بیان اینکه واکسن هاری برای تزریق به انسان وارداتی است افزود: هر واکسن هاری با توجه به بالا بودن نرخ ارز ، حدود 2 میلیون تومان برای دولت هزینه در پی دارد که براین اساس تامین واکسن هاری در 7 ماه گذشته در گیلان حدود 9 میلیارد تومان، هزینه در پی داشته است.
وی ساماندهی سگ های خیابانی و آگاه سازی شهروندان از خطر بیماری های مشترک انسان و سگ را در کاهش سگ گزیدگی و ابتلا به بیماری های مشترک بین سگ و انسان ، بسیار موثر می داند و می گوید : دانشگاه علوم پزشکی گیلان، تلاش می کند با آگاه سازی شهروندان از طریق بهورزان و کارشناسان خانه های بهداشت روستایی و مراکز بهداشتی – درمانی در شهرها ، برگزاری دوره های آموزشی، توزیع بروشور و نصب بنر و نیز اطلاع رسانی از طریق رسانه های عمومی در این زمینه گام بر می دارد.

قدم های دامپزشکی برای کاهش آثار سگ گزیدگی
مدیرکل دامپزشکی گیلان می گوید : دامپزشکی استان برای مقابله و پیشگیری از سگ گزیدگی و کاهش پیامد های ناشی از آن ، افزون بر تزریق واکسن هاری به سگ ها، برای تشخیص بیماری هاری ، از مغز سگی که شهروندی را گاز گرفته باشد، نمونه برداری و شهروند مورد نظر را برای تزریق واکسن هاری به مراکز بهداشتی درمانی هدایت می کند.
دکتر سهراب عاقبتی با بیان اینکه اداره کل دامپزشکی گیلان، در زمینه ساماندهی سگ های خیابانی وظیفه ای ندارد و بیشتر در زمینه درمان و واکسینه کردن سگ ها ورود می کند افزود : از ابتدای امسال تاکنون ، 8 هزار و860 قلاده سگ خانگی روستایی و گلّه و سگ های مراکز نگهداری و عقیم سازی، از سوی اداره کل دامپزشکی استان ، به طور رایگان ، تحت پوشش واکسیناسیون هاری قرار گرفته اند ؛ این درحالی است که تعداد زیادی از صاحبان سگ های خانگی در شهرها هم سالی یک بار، با مراجعه به مراکز درمانی خصوصی دامپزشکی ، برای واکسیناسیون سگ های خانگی شان اقدام می کنند.
وی توزیع سالانه 3 هزار بروشور آموزشی ، برگزاری 48 دوره آموزشی برای هزار و 91 نفر از روستاییان و دامداران و مشارکت در تولید فیلم آموزشی 15دقیقه ای و پخش آن از رسانه استانی را از دیگر اقدامات اداره کل دامپزشکی گیلان برای کاهش آمار سگ گزیدگی و ابتلا به بیماری های مشترک بین انسان و سگ اعلام کرد.

شهرداری ها ، کجای کار ساماندهی سگ ها هستند؟
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان و رییس كارگروه كنترل جمعيت حيوانات ناقل بيماري به انسان ، با بیان اینکه تاکنون نشست های بسیاری در شهرداری های استان ، برای ساماندهی سگ های خیابانی برگزار شده است گفت : در همین هفته، نشستی با حضور همه شهرداران شهرهای گیلان برگزار می شود که در آن آخرین اقدامات شهرداری ها ، راهکارهای سرعت دادن به ساماندهی سگ های خیابانی و کاهش سگ گزیدگی شهروندان، بررسی و مسئولیت هر یک از کارگروه های شهری به اعضای آن ، ابلاغ خواهد شد.
علی اوسط اکبری مقدم افزود : تاکنون برای واکسیناسیون ،عقیم سازی، جمع آوری و نگهداری از سگ ها در یک مکان مشخص در هر شهر ، از سوی برخی از شهرداری های استان، اقداماتی انجام شده که البته اقدامات اجرایی شهرداری رشت در این باره موثر تر و ملموس تر است.
وی افزود : از طرفی به دهیاری ها هم ابلاغ شده با کمک بهورزان خانه های بهداشت روستایی، به روستاییان در این باره اطلاع رسانی کنند.

رییس كارگروه كنترل جمعيت حيوانات ناقل بيماري به انسان در گیلان معتقد است؛ شهرداری ها با توجه به امکانات و اعتباراتی که دارند ، تاکنون به وظایف خود در این باره خوب عمل کرده اند و تلاش شده از ظرفیت تشکل های مردم نهاد و حامی حیوانات هم در این باره استفاده شود.
علی اوسط اکبری مقدم با بیان اینکه سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور اعتبارات و برنامه ریزی های مناسبی برای ساماندهی سگ های خیابانی دارد می گوید : گروه های مردم نهاد حامی حیوانات در صورت ارایه طرح و نقشه های مناسب برای ساماندهی سگ های خیابانی ، پس از انعقاد قرارداد با شهرداری مربوطه ، برای گرفتن مجوز به سازمان پسماند و برای واگذاری زمین هم به اداره های منابع طبیعی و آبخیزداری معرفی می شوند و در نهایت بر اساس نوع طرح و اعتبارات موجود در شهرداری ها ، تسهیلات دریافت می کنند.

وی با اشاره اینکه 4 مرکز نگهداری و عقیم سازی سگ های خیابانی در رشت وجود دارد گفت : به تازگی یک سامانکده و مرکز جامع ساماندهی و عقیم سازی سگ های خیابانی در زمینی به مساحت 6 هزار مترمربع در حاشیه شهر رشت، ساخته شده که سگ های خیابانی در آنجا تیمار و نگهداری می شوند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار با بیان اینکه در این سامانکده ، مرکز جراحی و عقیم سازی سگ ها هم در حال ساخت است افزود : قرارداد عقیم سازی هزار سگ با مجری این طرح تنظیم شده است که در صورت اجرا ، جمعیت سگ های خیابانی به طور قابل ملاحظه ای در مرکز گیلان کنترل خواهد شد.
در حالی که کارگروه كنترل جمعيت حيوانات ناقل بيماري به انسان ، از تلاش شهرداری ها برای ساماندهی سگ های خیابانی و کاهش سگ گزیدگی در گیلان خبر می دهد ، برخی از شهروندان نظر دیگری دارند و معتقدند شهرداری ها آنطور که باید در این باره به وظایف خود عمل نکرده اند.
برخی از شهروندان می گویند ؛ برخی شهرداری ها ، سگ های خیابانی حوزه شهری خود را جمع آوری و نیمه های شب در حاشیه شهرهای دیگر رها می کنند.
یکی از شهروندان آستانه اشرفیه در این باره می گوید : حدود یک ماه پیش ، ساعت 3 و نیم بامداد، وقتی داشتم به محل کارم در یکی از شهرستان های اطراف می رفتم ، در حاشیه شهر دیدم یک خودروی حمل بار که نشان شهرداری یکی از شهرهای اطراف را داشت، چند سگ را در حاشیه شهر آستانه اشرفیه، رها کرد و رفت.
برخی از شهروندان رضوانشهر هم می گویند ؛ چنین صحنه هایی را دیده اند.
موضوعی که مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گیلان آن را انکار نمی کند و می گوید : متاسفانه این موضوع حقیقت دارد و در مواردی هم با شهرداری های متخلف ،برخورد کرده ایم و شهروندان می توانند چنین تخلفاتی را به دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گیلان اطلاع دهند.

دست نوازش گروه های حمایت از حیوانات، بر سر سگ های خیابانی
رضا طباطبایی ، صاحب یکی از درمانگاه های خیریه دامپزشکی در گیلان است که در زمینه حمایت از حیوانات خانگی فعالیت می کند.
وی می گوید: 12سال است که با شهرداری های شهرهای مختلف کشور از جمله اراک ، شیراز و رشت در این باره همکاری می کنم و در این مدت 20 هزار سگ را عقیم، جراحی و درمان کرده ام.
دکتر رضا طباطبایی افزود : گروه های مردم نهاد و برخی از شهروندان، سگ های خیابانی را به درمانگاهم می آورند و من فقط هزینه ابزار و لوازم جراحی از جمله داروهای بیهوشی ، دستکش و سرنگ را از آنان دریافت می کنم و دستمزدی بابت جراحی نمی گیریم ؛ این درحالیست که براساس تعرفه دامپزشکی ، فقط هزینه جراحی عقیم سازی هر سگ 650 هزار تومان است.
محمد هدایتی مدیر یک گروه مردم نهاد حمایت از حیوانات در رشت هم حدود 10سال است، در زمینه حمایت از حیوانات بدون صاحب و بی سرپرست مثل سگ های خیابانی فعالیت می کند.
او مشاوره دادن به شهروندان در خصوص رفتار درست باحیوانات خیابانی و رعایت بهداشت عمومی ، درمان ، عقیم سازی ، پلاک کوبی و رهاسازی سگ های خیابانی را از مهم ترین اقدامات این گروه مردم نهاد حمایت از حیوانات اعلام کرد و گفت : راه حل اصلی ساماندهی سگ ها و کاهش سگ گزیدگی، فرهنگ سازی است و مردم در این باره نقش تاثیرگذاری دارند که البته تشکل های مردم نهاد حمایت از حیوانات ، برای فرهنگ سازی در این زمینه بسیار تلاش می کنند.
این مدیر گروه مردم نهاد حمایت از حیوانات از مسئولان خواست، نظارت بیشتری بر فعالیت گروه های مردم نهاد حمایت از حیوانات داشته باشند چراکه برخی از این نهادها با برانگیختن حس ترحم شهروندان ، مبالغی را به عنوان خیریه و هزینه های حمایت از حیوانات دریافت می کنند ، درحالی که برای این کار هزینه ای نمی کنند .

حیوان با وفا از خوی درندگی تا بی آزاری
می گویند : " با وفاترین حیوان است " اما همین حیوان با وفا ، با بی مهریِ ما آدم ها به جایی رسیده که اهلی بودن را پشت گوش می اندازد و خوی درندگی اش گُل می کند و به جان آدم ها می افتد.
اینکه آمار سگ گزیدگی توسط سگ های خانگی بیشتر از سگ های خیابانی است ، شاید علتش بالا بودن آمار سگ های خانگی و کمی هم به آگاهی کم صاحبان شان بر می گردد اما سوال اصلی اینجاست که سگ های خیابانی از کجا آمده اند ؟ شاید رد پای برخی از این سگ های خیابانی را که بگیریم به خانه برخی شهروندان برسیم که یا از دست سگ خانگی شان خسته شده اند و آن را پیش از این ، در خیابان رها کرده اند و یا سگ هایی هستند که گم شده اند و راه خانه را هرگز پیدا نکرده اند و جمعیت شان رفته رفته زیاد شده است.
به هر حال این حیوان ، اهلی شده دست ماست و پیداست ما باید راهی برای برگرداندن خصلت وفاداری و بی آزاری اش پیدا کنیم.

*نویسنده:مریم امدادی