کاهش تعهدات هسته ای ایران کافی نیست

ایران پانزدهم آبان ماه رسما چهارمین گام از کاهش تعدات هسته ای خود را در قبال خروج امریکا از برجام برداشت و غنی سازی اورانیوم در سایت هسته ای فردو را با تزریق گاز اورانیوم به 1044سانتریفیوژ آغاز کرد.
چهارمین گام ایران در کاهش تعهدات برجام واکنش به خروج امریکا از توافق هسته ای است که در سال 2015 میان ایران و پنج بعلاوه یک به امضا رسید و این توافق سپس در شورای امنیت به رای گذاشته شد و با تصویب آن در این شورا به قطعنامه 2231 تبدیل شد.
بر اساس این توافق نخست اینکه حقوق هسته ای ایران از جمله غنی سازی اورانیوم به رسیمت شناخته شد دوم اینکه همه تحریم های ناشی از فعالیت های هسته ای ایران به ویژه در خصوص صادرات نفت و مبادلات بانکی رفع شد.
در واقع ایران به عنوان یک عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی که ان پی تی یا پیمان منع گسترش هسته ای را امضا کرده است این حق را داشت که از تسهیلات آژانس برای استفاده صلح آمیز هسته ای استفاده نماید و بازرسان آژانس نیز بطور مستمر برفعالیت های هسته ای ایران نظارت داشتند اما با این حال به دلیل فشارهای تحریمی نامشروعی که از سوی امریکا و چند کشور غربی در خصوص برنام هسته ای اش وارد می شد حاضر شد محدودیت های هسته ای را تا یک مدت محدود در ازای لغو همه تحریم ها بپذیرد که حاصل آن برجام بود.
اما با خروج امریکا از برجام و از سرگیری تحریم های یکجانبه دولت ترامپ علیه تهران ایران و فشار بر جامعه جهانی برای پیروی از تحریم ها، عملا تهران از مزایای محدودیت در برنامه هسته ای خود محروم و در صادرات نفت و مبادلات بانکی در سطح بین المللی با مشکلات شدید روبرو شد. سه عضو اروپایی حاضر درتو افق برجام هم در عمل به هیچ یک از تعهدت برجامی خود عمل نکردند و فقط با وقت کشی و فشارهای سیاسی سعی کردند ایران را در برجام نگه دارند.
در واقع خروج امریکا از برجام و از سرگیری تحریم های یکجانبه علیه ایران وضعیتی را پدید آورد که گویا از ابتدا توافقی در میان نبوده است و به همین علت تهران نیز متقابلا گام به گام از توافقی خارج شد که در عمل کارآیی نداشت به این امید که دیگر طرف ها با بازگشبه برجام، توافق هسته ای مجددا احیا شود.
اما با توجه به مواضع کشورهای غربی به نظر می رسد گام چهارم ایران هنوز نتوانسته میان خروج امریکا از برجام و اقدامات متقابل تهران موازنه برقرار نماید و این کشورها همچنان بدون اینکه اهرم فشار دیگری در دست داشته باشند در سطح سیاسی با مواضع ضد ایرانی سعی می کنند تهران را از برداشتن گام های دیگر برحذر دارند.
رسانه های غربی هم هم زمان با طرح ادعاهایی از اقدام ایران به عنوان وضعیتی که فرار هسته ای کشور را نزدیکتر می کند یاد می کنند آن هم در حالیکه برخورداری ایران از انرژی هسته ای مطالبق قوانین آژانس بین المللی انرژی اتمی است و ارتباطی با برجام ندارد.
برجام توافقی دو طرفه بود که محدودیت را در قبال رفع تحریم های ایران تضمین می کرد و وقتی تحریم ها دوباره از سرگرفته شد دیگر ضرورتی برای محدودیت هسته ای صلح آمیز وجود ندارد.
در همین ارتباط فضاسازی منفی در خصوص گام چهارم هسته ای ایران درحالی است که امضای پروتکل الحاقی اختیاری است و ایران بدون اینکه این پروتکل را امضا کرده باشد در سطح این پروتکل با بازرسان همکاری دارد و بنابر این نزدیک شدن ایران به فرار هسته ای ادعایی بیش نیست.