تعلل مسئولان شهرداری و تعیین ارزش افزوده بی دلیل، طرح انتقال صنوف آلاینده بیرجند به حاشیه شهر را پس از 11 سال همچنان با بن بست روبرو کرده است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز خراسان جنوبی، وقتی با میکروفن پا به خیابان عدل بیرجند (راسته صنوف پر سر و صدا و آلاینده) گذاشتم متوجه نگاه های سنگین کاسبان این خیابان به خود شدم ، گویا خودشان هم خبر داشتند موضوعی که دوربین صدا و سیما را به اینجا کشانده است، چیست؟ اینجا راسته سر و صداست من که به علت سر و صدای زیاد خیابان عدل ، حالت چشم هایم تنگتر شده بود و اخم، چروک های پیشانی ام را به هم نزدیکتر کرده بود با صدای یکی از کسبه که فریاد زد "اینجا اوضاع همیشه همینه" به عقب برگشتم و خوشحال از اینکه اولین مصاحبه کننده ام را پیدا کردم، پا به مغازه اش گذاشتم. محمد آقا، صافکار 34 ساله ای بود که 20 سال از عمرش را در خیابان عدل در مرکز شهر و در کنار دیگر صافکاران و تعمیرکاران ماشین کار کرده بود، وارد مغازه اش که شدم بدون اینکه سر صحبت را باز کنم گفت: اینجا خانم راسته سر و صداست ، شما که بعد از گرفتن گزارش تان میروید ، مائیم که هر روز صبح تا شب این صداها را مجبوریم بشنویم و تحمل کنیم، هر چند، خودمان این صداها را تولید می کنیم و اهالی محل هم از دستمان شاکی اند! چشمم آب نمیخورد کار به این زودی انجام بشه حالا نوبت من بود که سوالم را بپرسم، گفتم: خب مگر قرار نیست به سایت اصناف آلاینده که در مجاورت کمربندی شاهرود بیرجند پیش بینی شده، منتقل شین؟ محمد آقا، صدایش بلند شد و گفت: کی دیگه خانم؟ 11 سال که از تصویب طرحش گذشته، هنوز بیابون بی آب و علفه، منم که چند سال دیگه میتونم کار کنم؟ فوقش 10 سال؟ چشمم آب نمیخوره تا 10 سال دیگه هم کاری انجام بشه. با بلند شدن صدای محمد آقا، چند کسبه از مغازه های اطراف هم خود را در کادر دوربین جا دادن. علی دیگر کسبه این خیابان بود که خود جوش شروع به صحبت کرد و گفت: تا الان 10 تا 12 میلیون تومان از ما پول گرفتن که مغازه هامونو به مکان حاشیه شهر منتقل کنن ولی هنوز هیچ خبری نیست، تازه جدیدا هم گفتن پولهایی که تا الان دادین صرف نقشه کشی شده و حالا باید 20 میلیون تومان به شهرداری و 5 تا 6 میلیون تومان هم به مسکن و شهرسازی بدین تا زمینها آماده سازی بشه که سر جمع حساب کنین میشه چیزی حدود 40 میلیون تومن پول، با این وضع کسب و کار امروز، کدوم یکی از ما کسبه میتونه 40 میلیون پول نقد جور کنه بده به این مسئولان تا کارو شروع کنن! اگر 150 میلیون تومان پول نقد داشتم که میذاشتم بانک، با سودش زندگی میکردم حرف از پول که شد، آقا مهدی هم که تعویض روغنی داشت گفت: اول به ما گفتن فقط 4 میلیون تومان پول واسه آماده سازی زمینها بدین و دیگه پولی جز همون هزینه ساخت و ساز واحد صنفی تون نیاز نیست بدین، ولی تا الان که 10 میلیون تومن گرفتن، 25 میلیون تومن هم که باید بدیم شهرداری و مسکن و شهرسازی بابت پروانه ساخت، و یه چیزی حدود 100 میلیون تومن هم میشه هزینه ساخت و ساز مغازه مون. خب من اگر 150 میلیون تومان پول نقد داشتم که میذاشتم بانک، ماهی 2 میلیون تومان سود میگرفتم و زندگی میکردم، نیازی هم نبود صبح تا شب اینجا تو سر و صدا و کثیفی کار کنم، مگه چقد میخوام در ماه خرج کنم؟ باید از صفر شروع کنیم محمدرضا از کسبه مشغول به سیم کشی برق اتومبیل در خیابان عدل هم گفت: هزینه های عوارض، آماده سازی، تهیه نقشه و ... تا الان به 40 تا 50 میلیون تومان رسیده و تقریبا حدود 100 میلیون تومان هم باید بابت ساخت هزینه کنیم، حتی اگر بتونیم این پول رو که برابر با سرمایه زندگی عمرمان است جور کنیم و خود را منتقل سایت اصناف کنیم، دستمان از همه چی خالی می شود و علاوه بر اینکه کلی مقروض می شویم باید کار را از صفر شروع کنیم چون هر چی داشتیم و قرض کردیم همه بابت ساخت واحد در سایت اصناف رفته. از طرفی چون همه اصناف همزمان و در یک زمان مشخص به سایت تعیین شده منتقل نمی شوند بنابراین ضرر را افرادی می کنن که مثل من، جزء اولین ثبت نام کننده ها هستن و در صورت انجام روال کار انتقال، زودتر از بقیه منتقل می شوند و چون مسیر سایت اصناف کمی از شهر دور است و مردم هم قطعا ترجیح خواهند داد مسیر کمتری را برای رسیدن به تعمیرگاه های ماشین و دیگر اصناف مورد نیازشان طی کنن، در نتیجه کار و کاسبی اصناف باقی مانده در شهر در هر صنفی، سکه می شود حتی اگر تخصص لازم را نداشته باشن و کار و کاسبی ما که دورتر از محدوده مسکونی شهریم کساد می شود و باید بشینیم به انتظار مشتری. صدای محمدرضا حالت ناامیدکننده تری به خود گرفت و ادامه داد: از طرفی مجبوریم بخاطر جذب مشتری، دستمزدها را تا حد زیادی پایین ببریم، یعنی باید از خود مایه بذاریم، اونوقت با این اوضاع مالی کشور، به نظر شما زندگی ما می چرخه؟ خود شهردار بیاد توی خیابون عدل پیاده راه بره ببینه چه خبره؟ مسعود هم از کسبه ای بود که ملک صنفی اش مال خودش بود گفت: شهردار اول تابستان امسال قول داد ظرف 6 ماه تا یکسال، اصناف به سایت مخصوص خودشون منتقل شوند ولی هیچ خبری نیست، اگر راست میگه همش پشت میز نشینه و بیاد خودش یه دور پیاده توی خیابون عدل راه بره ببینه چه خبره؟
به جای تعمیر ماشینم، باید دغدغه حفظ جان تعمیرکار را داشته باشم یکی از مشتری های اصناف خیابان عدل هم که خود مشتاق حرف زدن بود، با صدایی جرس اعلام آمادگی برای مصاحبه کرد و در پاسخ به سوالم که در این خیابان با چه مشکلاتی روبرو هستین گفت: مشکل اصلی خانم ترافیک هست، عرض خیابان هم کم هست الان که من ماشین مو برای تعمیر جلوی تعمیرگاه گذاشتم مجبورم در تمام مدت زمان تعمیر ماشینم پشت ماشین بایستم و با دست اشاره کنم به ماشینهای عبوری که مبادا به تعمیرکار در حال کار با ماشین من برخورد کنن و جونش به خطر بیفته. امان از جای پارک در خیابان عدل یک راننده زن هم که برای گرفتن وسیله ای برای ماشینش به خیابان عدل آمده بود گفت: پیدا کردن جای پارک تو این خیابون واویلاست چرا که مجبور میشیم چند مغازه جلوتر پارک کنیم و پیاده برگردیم به سمت مغازه ای که کار داشتیم، متأسفانه خبری هم نشد از انتقال این اصناف به حاشیه شهر تا این مشکلات شلوغی و ترافیک این خیابون عدل حل بشه.
درس بخوانیم یا گوشهایمان را بگیریم وجود یک مدرسه در خیابان عدل عمق مشکلات را بیشتر می کند. کودکانی که سر کلاس، صدای معلم را همراه با زیرصدای صنوف پر سر و صدا می شنوند و زنگ های تفریح هم این زیرصداها را با درجه بیشتر تحمل می کنند. عبور و مرور شان در این خیابان هم که همواره با استرس خود و والدینشان همراه است. فاطمه زهرا از دانش آموزان این مدرسه می گوید: سر کلاس که هستیم مجبوریم حتی در روزهای گرم هم پنجره های کلاس را ببندیم تا صدای تعمیرگاه های ماشین توی خیابان مزاحم درس گوش دادن مون نشه، وقتی هم که تعطیل می شیم باید منتظر بشیم حتما پدر و مادرمون یا یک بزرگتر برای عبورمون از خیابون، کمک مون کنه یا مواظب مون باشه. برنامه ای از سیمای استان هم این مشکل را با طنز، به تصویر کشیده است.
نوبت به یکی از اجزای اصلی گزارشم یعنی پاسخ مسئولان رسید. یکی عمرش کفاف نداده، یکی خسته شده و .... آمار در حال ریزشه به سراغ آقای دلیر، مدیرعامل شرکت تعاونی ساماندهی صنوف آلاینده بیرجند رفتم، او همان ابتدای صحبت از طولانی شدن روند انتقال صنوف به حاشیه شهر گله کرد و گفت: از هزار پرونده ای که اصناف برای ثبت نام در طرح انتقال به سایت مخصوصشان، معرفی کردن تا کنون تنها 160 نفر برای تکمیل پرونده شان اقدام کردن و مشکلی که ما داریم اینه که از بس روند کار در این طرح طولانی شده و شهرداری به کندی پیگیر روند این کاره، اعضای این تعاونی و به ویژه کسبه خیابون عدل، یکی یکی از شرکت در این طرح و منتقل شدن به سایت اصناف منصرف می شن و تعداد اصناف ثبت نام کننده روز به روز ریزش می کنه، بعضی از اصناف هم عمرشون کفاف اجرای این طرح رو نداده و فوت کردن و کار و کاسبی شان برای همیشه تعطیل شده، تعدادی هم اصلا توان مالی پرداخت هزینه های آماده سازی، عوارض و پروانه ساخت رو ندارن چه برسه به هزینه ساخت و ساز. دلیر افزود: از 77 هکتار سایت ساماندهی صنوف آلاینده تاکنون 45 هکتار آن از سوی مسکن و شهرسازی، تحویل تعاونی ساماندهی صنوف آلاینده شده، 15 هکتار دیگر متعلق به شهرداری است و باید از سوی شهرداری به اصناف تحویل بشه و 17 هکتار دیگر هم در تملک افراد شخصی است و مسکن و شهرسازی پیگیر خرید و واگذاری آن است. شهرداری، پس از 11 سال هنوز تصمیمی نگرفته است دلیر گفت: مشکل دوم ما این است که شهرداری هنوز برای واگذاری 15 هکتار زمین خود که در سایت اصناف قرار داره تصمیمی نگرفته که به صورت اجاره ای و یا به صورت تملک دائم واگذار کنه. او افزود: پس از گذشت 11 سال، شهرداری تازه در 24 اسفند پارسال مزایده ای برای واگذاری این 15 هکتار برگزار کرد که هنوز پس از گذشت 7 ماه هیچ خبری از نتیجه اون نیست، تازه شرکت کنندگان در مزایده، 5 درصد ارزش قطعات مورد درخواست را به عنوان حق شرکت در مزایده به شهرداری پرداخت کرده اند. هزینه تغییرکاربری، غوز بالا غوز برای اصناف مشکل سوم هم، مشکلی بود که آقای جدائیان عضو هیأت مدیره تعاونی صنوف آلاینده و رئیس اتحادیه مصنوعات فلزی بیرجند هم به آن اشاره کرد و گفت: 45 هکتاری که متعلق به مسکن و شهرسازی بوده و تحویل اصناف برای دریافت پروانه ساخت شده، جز زمینهای دولتی است و طبق تبصره ای از ماده 11 قانون شهرداری، ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری به اون تعلق نمی گیره اما شهرداری برای صدور پروانه ساخت، اصناف را مجبور به پرداخت ارزش افزوده ای به مبلغ 80 هزار تومان برای هر مترمربع کرده است. آقای جدائیان افزود: اعضای اصناف می گویند زمینهایی که مسکن و شهرسازی هم برای انتقال در اختیار صنوف گذاشته تا زمان دریافت پایان کار از سوی شهرداری، به اسم صاحب ملک نمی شود و سند آن هم متعلق به خود مسکن و شهرسازی است و اگر قراره ارزش افزوده ای برای تغییر کاربری اون گرفته باشد باید مسکن و شهرسازی بده، چون این اداره هم زمانی زمین را به اسم مون می کنه که ما قطعات زمین بیابانی رو ساختیم و آباد کردیم و اونوقت قطعا پول یک قطعه زمین بیابانی رو از ما نخواهد گرفت چون تبدیل به زمین کارگاهی شده. آقای دلیر مدیرعامل شرکت تعاونی ساماندهی صنوف آلاینده بیرجند هم با تأیید این مطلب گفت: تا زمانی که اصناف این ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری رو پرداخت نکنن، پروانه ساخت براشون صادر نمی شه، تازه این ارزش افزوده جُدای از هزینه صدور پروانه ساخت که حداقل آن 15 میلیون تومانه، از اصناف دریافت می شه.
برای روشن شدن موضوع ارزش افزوده تغییر کاربری سری به اداره کل راه و شهرسازی زدم طبق قانون، زمینهای دولتی از عوارض تغییر کاربری معاف است شفیعی فر رئیس اداره املاک و بانک زمین اداره کل راه و شهرسازی استان هم گفت: بر اساس تبصره 2 ماده 11 قانون زمین شهری مصوبه سال 1366، دولت از تمامی مالیاتها، عوارض تفکیک و هزینه های ثبتی معاف است. شفیعی فر افزود: ما در این خصوص، 20 روز پیش نامه ای به شهرداری نوشته ایم تا از اصناف بیرجند بابت زمینهای سایت جدید صنوف آلاینده و مزاحم، عوارض تغییر کاربری اخذ نکنند ولی تا کنون پاسخی دریافت نکرده ایم.
شهرداری و پاسخش به گلایه ها :ما با اصناف، خیلی کنار آمده ایم در حالیکه اصناف از طولانی شدن روند انتقال به سایت جدید، تعیین وجه 20 میلیون تومانی شهرداری برای آماده سازی و صدور پروانه زمینهای جدید و دریافت عوارض تغییر کاربری، آن هم برای زمینهای دولتی، می نالند، معاون شهرسازی و معماری شهردار بیرجند می گوید: ما با اصناف خیلی کنار آمده ایم و بسیاری از هزینه ها همچون آماده سازی و نوسازی را حذف کرده ایم.
در طرح تفصیلی، عوارض تغییر کاربری به همه زمینها تعلق می گیرد
فخیم زاده در مورد تعیین عوارض تغییر کاربری که به گفته اصناف و بر اساس قوانین مسکن و شهرسازی ممنوع است افزود: ما برای تعیین این عوارض، 80 درصد پایینترین ارزش معاملاتی شهر رو مبنا قرار دادیم تا رقم هنگفتی نشه و اخذ عوارض ناشی از تغییر کاربری هم از موارد لازم در صدور پروانه ساخت هست که برای همه زمینهای دولتی و غیر دولتی بر طبق قانون اخذ می شه.
او در خصوص تعیین تکلیف 15 هکتار از اراضی سایت جدید اصناف آلاینده و مزاحم هم گفت: تا دو سه ماه آینده تکلیف آن را مشخص می کنیم که یا مجموع 15 هکتار را به تعاونی اصناف خواهیم فروخت و یا مانند زمینهای متعلق به مسکن و شهرسازی، پس از واگذاری قطعات تعیین شده و پایان ساخت، سند زمین را برای اصناف می زنیم. روال کار عادی است با وجود اینکه 11 سال از تصویب طرح انتقال صنوف مزاحم و آلاینده، گذشته و هنوز از هزار پرونده ای که تاکنون ثبت نام کرده اند، به دلیل هزینه های بالای کار انتقال و طولانی شدن روند تصمیم گیری مسئولان به ویژه شهرداری، تنها 160 نفر پیگیر روند انتقال شان شده اند، معاون شهرسازی و معماری شهردار می گوید: روال کار عادی است و 160 پروانه ساختمانی، در مرحله پرداخت هزینه و صدور است. فخیم زاده ادعا می کند 60 درصد روند انتقال اصناف انجام شده و قسمت مهم کار، صدور پروانه ساخت است که آن هم منوط به پرداخت هزینه از سوی صاحبان اصناف است، حال آنکه پس از گذشت 11 سال هنوز یک واحد هم ساخت و سازش شروع نشده.
وی همچنین به اصناف هشدار داد: پروانه های کسب و کار اصناف خیابان عدل و رجایی پس از پایان تاریخ مشخص شده، دیگر تمدید نخواهد شد و اصناف برای ادامه کارشان در این خیابانها دچار مشکل می شوند. در ذهنم به این فکر می کردم که این چه قانونی است که راه و شهرسازی می گه بر طبق قانون نباید عوارض تغییر کاربری برای زمینهای دولتی گرفت و شهرداری هم می گوید بر طبق قانون، اخذ عوارض تغییر کاربری برای تمامی اراضی دولتی و غیر دولتی الزامی و جز موارد صدور پروانه ساخته. به نظر می رسه اگر روال کار همین باشد، 11 سال دیگر هم صنوف آلاینده و مزاحم به حاشیه شهر منتقل نمی شوند و دردسرهای آن، هم دامنگیر مردم است و هم خود اصناف. تهیه کننده : سیده سمیه سیادت جو