مایک پمپئو: عملیات اکتشافی و حفاری گاز طبیعی و نفت ترکیه در منطقه دریای مدیترانه شرقی نقض حقوق و قانون بین المللی است.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا و دلال اسلحه در 12 مهر در سفر خود به آتن پایتخت یونان قرارداد بازسازی ” قرارداد همکاری دفاعی دو جانبه یونان و آمریکا مورخ 1990 میلادی“ را با نیکوس دندیاس همتای یونانی خود امضاء کرد و پس از آن به ترکیه در مورد عملیات اکتشافی و حفاری گاز طبیعی و نفت در منطقه دریای مدیترانه شرقی هشدار داد و مدعی شد: اقدامات ترکیه نقض حقوق و قانون بین المللی است و کشوری نمی تواند اتحادیه اروپا را به گروگان بگیرد.
کیریاکوس میتسوتاکیس نخست وزیر یونان نیز در ملاقات با پمپئو گفت: عملیات اکتشافی ترکیه در مدیترانه شرقی تنش در این منطقه را افزایش داده و موجب نقض حاکمیت ملی جمهوری قبرس شده است. واشنگتن باید از نفوذ خود برترکیه استفاده کرده و تنش را رفع کند.
قبل از پمپئو سایر مقامات سیاسی و نظامی آمریکا نیز با عملیات اکتشافی و حفاری نفت و گاز ترکیه در مدیترانه شرقی مخالفت کرده بودند. چنانکه؛ مارگان اوتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با انتشار بیانیه ای مدعی شده بود: آمریکا نگرانی عمیقی درباره نیات و ادامه عملیات اکتشافی و حفاری ترکیه در دریای مدیترانه شرقی در ”منطقه انحصاری اقتصادی جمهوری قبرس“ (یونانی نشین جنوبی) و منابع هیدرو کربوری این منطقه احساس می کند. این نوع اقدامات ترکیه بسیار تحریک آمیز و موجب افزایش تنش در منطقه و بنابراین از مقامات ترکیه در خواست می کنیم به عملیات اکتشافی خود پایان دهند.
ماتو پالمر معاون جانشین وزارت خارجه آمریکا ترکیه را تهدید کرد و گفت: از نظر آمریکا مدیترانه شرقی از اهمیت استراتژیک و منابع غنی نفت و گاز برخوردار است. جمهوری قبرس (جنوبی و عضو اتحادیه اروپا) متحد استراتژیک آمریکاست. ترکیه باید در آبهای ساحلی قبرس به عملیات اکتشافی و حفاری خود پایان دهد. آمریکا در منطقه مدیترانه شرقی 10 فروند ناو جنگی و 130 فروند هواپیمای نظامی و 9 هزار تفنگدار دریایی مستقر کرده است. مدیترانه شرقی بخشی از امنیت ملی آمریکا محسوب می شود.
آمریکا، یونان و ترکیه عضو و متحد ناتو هستند. اما آمریکا راهبرد حمایت و حفاظت از محور رژیم صهیونیستی، یونان و قبرس جنوبی را بر حمایت از ترکیه ترجیح می دهد. رژیم صهیونیستی و قبرس جنوبی غیر عضو ناتو و عضو ”دیالوک مدیترانه ناتو“ هستند. رژیم اسرائیل با مجوز ترکیه با ناتو همکاری نظامی و اطلاعاتی خود را به صورت علنی گسترش داده است. آمریکا در ترکیه پایگاههای نظامی و راداری و اطلاعاتی زیادی دارد. سلاحهای اتمی آمریکا و ناتو در پایگاه های نظامی ترکیه مستقر است. در قبرس جنوبی پایگاه نظامی و اطلاعاتی انگلیس مستقر است و آمریکا و فرانسه نیز از این پایگاه های هوایی و دریایی بهره برداری می کنند. آمریکا در یونان سه پایگاه نظامی جدید را ایجاد کرده است. آمریکا و اتحادیه اروپا مخالف حضور نظامی ترکیه در قبرس ترک شمالی و اقدامات ترکیه برای اکتشاف و استخراج نفت و گاز ترکیه و قبرس ترک نشین در دریای مدیترانه شرقی هستند.
در اوایل دهه 2 هزار میلادی در منطقه تامار و لویاتان اراضی اشغالی و منطقه آفرودیت ”جمهوری قبرس جنوبی“ منابع گاز طبیعی در مدیترانه شرقی کشف شد. جمهوری قبرس یونانی نشین در 2 آوریل 2004 به صورت یک جانبه ”منطقه انحصاری اقتصادی قبرس“ در دریای مدیترانه شرقی را اعلام کرد. قبرس جنوبی و رژیم اشغالگر صهیونیستی در 17 دسامبر 2010 میلادی منطقه انحصاری اقتصادی را امضاء کردند. اما ترکیه تا کنون ”منطقه انحصاری اقتصادی“ خاص خود را اعلام نکرده است. دریا دار دکتر جهاد یایجی رئیس ستاد فرماندهی نیروی دریایی ترکیه تصریح کرده است: هیچ گونه منع قانونی و حقوقی برای اعلام یک جانبه ”منطقه انحصاری اقتصادی ترکیه“ وجود ندارد. ترکیه و رژیم اسرائیل قرارداد عادی سازی روابط دوجانبه بین آنکارا و تل‌اویو را در 28 ژوئن 2016 امضاء کردند. یکی از مواد توافقنامه انتقال خطوط گاز طبیعی رژیم صهیونیستی از طریق ترکیه به اروپا بود. هدف ترکیه از واردات گاز طبیعی رژیم اسرائیل کاهش حجم واردات گاز طبیعی از روسیه و ایران بود. اما این توافق اجرایی نشد و ترکیه از دور خارج شد.
کنسرسیوم گاز طبیعی دریای مدیترانه شرقی متشکل از رژیم صهیونیستی، قبرس جنوبی، یونان، مصر، اردن، فلسطین و ایتالیا تشکیل شده است. دولت ترکیه هشدار داده است که کشورهای مزبور نمی توانند ترکیه را از دور خارج کرده و حقوق ترکیه و قبرس ترک نشین را پایمال کنند. آنکارا در سال جاری میلادی برای مقابله با تحریم های اتحادیه اروپا به علت انجام عملیات اکتشافی ترکیه؛ چهار فروند کشتی اکتشافی و حفاری بارباروس خیر الدین پاشا، فاتح، اوروج رئیس و یاوز را تحت حفاظت ناوگان جنگی به دریای مدیترانه شرقی و سواحل جزیره قبرس اعزام کرد.
آمریکا و اتحادیه اروپا خواهان انتقال منابع گاز طبیعی در مدیترانه شرقی به اروپا و کاهش وابستگی اتحادیه اروپا به گاز طبیعی روسیه هستند. آمریکا از روند همکاری رژیم صهیونیستی، یونان و قبرس جنوبی در قضیه اعلام منطقه انحصاری اقتصادی برای استخراج منابع گاز طبیعی مدیترانه شرقی حمایت می کند. اما ترکیه اعلام کرده است که طولانی ترین ساحل را در دریای مدیترانه شرقی در اختیار دارد و حریم فلات قاره خود را نیز اعلام کرده است. ترکیه همچنین تصریح کرده است که با مجوز رسمی جمهوری ترک قبرس شمالی در آبهای سرزمینی شمال جزیره قبرس نیز به عملیات اکتشافی و حفاری ادامه می دهد و اجازه نخواهد داد که حقوق ترکیه و قبرس ترک نشین پایمال شود.
رژیم اسرائیل از یک سو با جلب حمایت مصر و یونان و قبرس جنوبی در دریای مدیترانه شرقی و با کمک انگلیس، فرانسه و آمریکا تلاش می کند که ترکیه و قبرس ترک نشین را از لحاظ ژئو اکونومیک و ژئوپلیتیک تحت فشار بگذارید و محاصره کند و از سوی دیگر تلاش می کند که حزب الله لبنان را که بخشی از جامعه سیاسی و اجتماعی لبنان است مورد هدف قرار داده و ایران را از این طریق دچار فرسایش قدرت کرده و لبنان را که در مدیترانه شرقی برخلاف منافع اسرائیل عمل می کند به ناامنی و اغتشاش دچار کند. آمریکا نیز تلاش می کند که از گسترش نفوذ روسیه در مدیترانه شرقی پیشگیری و با آن مقابله کند. چنانکه مایک پمپئو در سفر خود به آتن مدعی شد: ”حوزه بالکان از اهمیت ژئو استراتژیک برخوردار است . روسیه حاکمیت کشورها در این منطقه را متزلزل و تضعیف می‌کند، جمهوری اسلامی ایران با عوامل نیابتی اش در روند بی‌ثباتی منطقه و تشدید بحران پناهجویان، که یونان را نیز تحت تاثیر قرار داده، فعال است. رویکرد یونان برای مقابله با روسیه در راستای ادامه الحاق شبه جزیره کریمه اوکراین به خاک خود، و تلاش آتن جلوگیری از انتقال نفت ایران به بنادر سوریه و کمک به رژیم بشار اسد و تحکیم روابط خود با رژیم اسرائیل قابل تقدیر است.“
رژیم صهیونیستی و یونان و قبرس جنوبی استخراج گاز طبیعی را آغاز کرده و در حال توسعه میادین گاز طبیعی و نفت و برنامه ریزی در راستای تعیین مسیر صدور گاز هستند. یکی مسیر خط لوله گاز طبیعی، ترکیه و یا سوریه و لبنان و دیگری خط لوله گاز طبیعی از زیر بستر دریا به جزیره کرت یونان و از آنجا به اروپاست. طول خط لوله گاز طبیعی East- Med به جزیره کرت و سپس به اروپا 3 هزار کیلو متر و هزینه آن بالغ بر 10 میلیارد یورو است. اختلافات درباره تعیین حوزه ها و میادین نفت و گاز در دریای مدیترانه شرقی ادامه دارد.
بنا به گزارش مرکز تحقیقات ژئولوژی آمریکا در منطقه لوانت (شامات) و آبهای ساحلی سوریه 3.5 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی و 1.7 میلیارد بشکه نفت ذخایر انرژی هیدروکربوری وجود دارد.
شرکتهای نفتی و گازی فعال در دریای مدیترانه شرقی شامل شرکت مشارکت آنونیم نفتهای ترکیه TPAO ، اکسون موبیل آمریکا، دلک Delek Drilling اسرائیل و اونر Avner Oil رژیم صهیونیستی، شرکت صهیونیستی نوبل انرژی آمریکا، توتال فرانسه، اِنی ایتالیا، کوگاز کره جنوبی ، پترولیوم قطر، BG انگلیس، هستند. جمهوری قبرس جنوبی به طور یکجانبه 13 منطقه عملیات اکتشافی و استخراج گاز طبیعی و نفت را تعیین و اعلام کرده است.
در مناطق شمال جزیره قبرس و آبهای ساحلی فازهای 1، 2 ، 3 قرار دارد. در منطقه میانی فازهای 4، 5، 6، 7، 8 ،9 و فاز 13 واقع شده است. در جنوب جزیره قبرس، فازهای 10 ، 11 و 12 قرار گرفته است.
تنها فازهای 10 و 11 منطقه انحصاری اقتصادی قبرس جنوبی با منطقه انحصاری جمهوری ترک قبرس شمالی و ترکیه تداخل ندارد و سایر فازها در داخل منطقه انحصاری اقتصادی ترکیه و قبرس ترک نشین قرار دارد.
شرکت نفت و گاز اِنی ایتالیا و کوگاز کره جنوبی در فازهای 2 ، 3 و 9 مجوز مشترک اکتشاف دارند. سهم شرکت اِنی 80 درصد و سهم کوگاز 20 درصد است.
شرکت توتال فرانسه و انی ایتالیا در فاز 6 و 11 سهم مساوی دارند و شرکت اِنی ایتالیا در فاز 8 به تنهایی مجوز فعالیت دارد.
شرکت نوبل انرژی آمریکا در فاز 12 بالغ بر 35 درصد سهام ، BG بریتیش گاز انگلیس 35 درصد سهام و شرکت Delek Drilling Group اسرائیل 30 درصد سهام را در اختیار دارند.
شرکت اکسون موبیل آمریکا و شرکت Petroleum قطر در فاز 10 مجوز مشترک فعالیت دارند. دریافت مذاکرات برای صدور مجوز فعالیت اکتشاف و استخراج گاز طبیعی و نفت در فازهای یکم، چهارم، پنجم، هفتم و سیزدهم ادامه دارد.
سیاست اجرایی ترکیه در منطقه دریای مدیترانه شرقی و اکتشاف و استخراج گاز طبیعی و نفت آن است که ترکیه بر حقوق مساوی بین قبرس ترک نشین شمالی و قبرس یونانی نشین جنوبی و بهره برداری مشترک از ذخایر جزیره قبرس تاکید می کند. ترکیه به شرکت های انرژی فعال در مدیترانه شرقی و دولتهای آمریکا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا اعلام کرده است منطقه انحصاری اقتصادی قبرس جنوبی را که به صورت یک جانبه اعلام شده است به رسمیت نمی شناسد و اجازه نخواهد داد در مناطق متداخل با حریم و حقوق دریایی ترکیه، عملیات اکتشاف و استخراج گاز طبیعی و نفت انجام گیرد. ترکیه تاکید کرده است جمهوری قبرس جنوبی، نماینده تام الاختیار سراسر دولت جزیره قبرس نیست و حق ندارد منطقه انحصاری اقتصادی، اعلام و مجوز اکتشاف و استخراج گاز و نفت را به شرکتهای انرژی صادر کند.
جمهوری ترک قبرس شمالی نیز به ”شرکت نفتهای ترکیه“، مجوز عملیات اکتشاف و استخراج گاز و نفت در بخشهای شمال، شرق و جنوب جزیره قبرس صادر کرده است. هدف قبرس ترک شمالی، پیشگیری از صدور مجوز غیر قانونی عملیات اکتشاف توسط قبرس جنوبی است و این مناطق متداخل با منطقه قبرس جنوبی نیست. جمهوری ترک قبرس شمالی بدین ترتیب با اقدام جمهوری قبرس یونانی نشین در اعلام یکجانبه منطقه انحصاری اقتصادی مقابله به مثل کرده است.
دولت ترکیه با مجوز جمهوری ترک قبرس شمالی با استفاده از کشتی حفاری فاتح در مناطق و فازهای A, B, C, D, E, F,G به عملیات اکتشافی و حفاری ادامه می دهد. این مناطق در داخل منطقه انحصاری اقتصادی قبرس شمالی قرار دارند. جمهوری قبرس یونانی نشین به طور یکجانبه به شرکتهای بین المللی، مجوز عملیات اکتشاف و استخراج صادر کرده است. شرکتهای انرژی آمریکا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا مدعی اند صدور مجوز جمهوری قبرس قانونی است. زیرا دولت، حاکم اصلی و مشروع جزیره قبرس محسوب می شود. جمهوری قبرس جنوبی با شرکتهای خارجی آمریکا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا در بخش اکتشاف و استخراج و با رژیم صهیونیستی و کشورهای ساحلی یونان و مصر در بخش انتقال انرژی، قراردادهای همکاری امضاء کرده است.
هدف از اجرای طرح احداث خط لوله گاز طبیعی «مدیترانه شرقی موسوم به ایستمِد East-Med»، خارج کردن ترکیه از مدار منابع تولید و انتقال انرژی منطقه مدیترانه شرقی است. رژیم ، قبرس جنوبی و یونان تلاش می کنند منابع انرژی دریای مدیترانه شرقی را از مسیر کشورهای خود به اروپا صادر کنند. دولت و ملت فلسطین تحت اشغال صهیونیستها و سوریه محروم از گاز مدیترانه شرقی شده است. اگر دولت ترکیه با سوریه صلح کند و متحد شود، در مدیترانه شرقی از دست برتر برخوردار خواهد شد و حقوق مردم فلسطین و لبنان نیز تامین و حفظ خواهد شد.
-------------------------------------------------
سید علی قائم مقامی