وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: حقوق اعضای هیئت علمی اگر با سایر بخش‌های خدماتی همسان مقایسه شود، اثرات کاهنده دارد
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در جریان بررسی سوال خانم زهرا سعیدی، گفت: دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها با توجه به رشد کمی و کیفی در سال‌های اخیر، موتور رشد علمی بوده اند که نشانه آن در رشد مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و کسب رتبه‌های برتر در مجامع بین المللی قابل مشاهده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه بحث اشتغال از حوزه مسئولیت وزارت علوم خارج است، اما برای افزایش توانمندی‌ها و ظرفیت اشتغال پذیری برنامه‌های مختلفی در سطوح تحصیلی تدارک دیده شده است، ادامه داد: در بحث حمایت‌های مالی و رفاهی دانشجویان در دانشگاه ها، ظرفیت ایجاد شده از سوی صندوق رفاه دانشجویان در اختیار وزارتخانه قرار گرفته، اما اگر در جایی پوشش کامل نیست، مربوط به ظرفیت‌های صندوق رفاه است که منابع خود را از طریق بودجه کسب می‌کند. این منابع نیز تخصیص کامل ندارد.
وی با بیان اینکه تلاش وزارت علوم در سال‌های گذشته تقاضامحور کردن رساله‌ها و پایان نامه‌های دانشجویی است، تصریح کرد: سامانه تامین اعتبار پژوهشی می‌تواند از پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی حمایت و برحسب اولویت دستگاه‌های اجرایی این حمایت‌ها را هدایت کند.
آقای غلامی با تاکید بر اینکه سازوکار مناسبی برای ارتباط با صنعت طراحی شده است، که به اشتغال در بخش خصوصی و دولتی صنعتی کمک می‌کند، عنوان کرد: فراخوان موضوعات از طریق دستگاه صنعتی و متقاضی تحقیقات اعلام می‌شود و اعضای هیات علمی با پیشنهاد پروپوزال‌های خود وارد تامین نظر متقاضیان می‌شوند که مجموعه آیین نامه‌های خاص خود را دارد.
این عضو کابینه دولت دوازدهم با اشاره به اینکه در سال ۹۸ برای طرح‌های دکتری و ارشد به ترتیب ۷۵، ۲۵ و ۴۰ میلیون تومان بر حسب موضوع برای هر قرارداد تامین می‌شود که ۶۰ درصد آن برای فعالان طرح و دانشجویان پرداخت می‌شود و ۴۰ درصد برای هزینه‌های پشتیبانی در اختیار دانشگاه قرار می‌گیرد، مبلغی که برای این موضوع در سال ۹۸ پیش بینی شده ۲۲۵ میلیارد ریال است که تحت عنوان پژوهش‌های تقاضامحور در زمینه‌های مختلف علمی قرار گرفته که امیدواریم تا پایان سال منابع کامل آن را دریافت کنیم.
وی با بیان اینکه از دانشجویان دکتری حمایت‌های رفاهی در قالب تامین مسکن و تامین وام‌های دانشجویی را داریم، گفت: سال ۹۵ معاونت علمی فناوری رئیس جمهور پرداخت‌های بلاعوضی به دانشجویان دکتری داشتند که به دلیل عدم تامین اعتبار متوقف شد.
آقای غلامی با اشاره به اینکه جایگاه علمی کشور توسط اساتید و دانشجویان به دست آمده است، به همین دلیل ارزشمند است که در قبال آن حمایت‌های پشتیبانی از فرآیند تحقیقات به عمل آید، ادامه داد: هر میزان توان بیشتری برای تحقیق و توسعه در نظر بگیریم، می‌توانیم ظرفیت‌ها را ارتقا دهیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه اگر قرار باشد امکانات در اختیار نخبگان در خارج از مرز‌ها را مقایسه کنیم، تفاوت‌های محسوسی وجود دارد، اما به این معنا نیست که نخبگان علایق خود به دانشگاه و آب و خام را با منابع مالی عوض می‌کنند، گفت: در طول سال از اساتید، دانشجویان نمونه و نخبگان در همایش‌هایی مانند همایش حرکت تقدیر به عمل می‌آید.
وی افزود: حقوق اعضای هیات علمی اگر با سایر بخش‌های خدماتی همسان مقایسه شود، اثرات کاهنده دارد و اینکه جوانان برای اشتغال موقت یا دائم به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند، در حد توان وزارت علوم نیست. شاید جاذبه‌های مالی در این موضوع بی تاثیر نباشد.
۸۴۴ نفر فاقد شرایط لازم، از بورسیه استفاده کرده اند
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: بر اساس نتایج بررسی کمیته وزارت علوم در خصوص بورسیه ها، ۸۴۴ نفر فاقد یک یا چند شرط از شرایط لازم برای بورسیه شدن بوده اند.
آقای منصور غلامی در جریان بررسی سوال آقای محمود صادقی نماینده تهران، گفت: موضوع بورسیه‌ها در آذرماه سال ۹۲ از سوی دیوان محاسبات مطرح و پس از آن وزارت علوم موظف به توضیح و ارائه اسناد و گزارش‌ها درباره چگونگی انجام مراحل بورسیه‌ها شد. پس از آن تا سال ۹۶ بررسی‌ها در حوزه بخش‌های اداری صورت گرفت و در سال ۹۶ و ۹۷ عموماً مباحثی مانند استخدام و جایابی بورسیه‌های فارغ التحصیلان مطرح بود که این موضوع بعضاً باموارد حاشیه‌ای همراه بود که ما در حال مدیریت و انجام آن هستیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: اعزام دانشجو به صورت بورس به خارج از کشور پس از پیروزی انقلاب، به دو مقطع قبل و بعد از تصویب قانون اعزام تقسیم می‌شود، قبل از این قانون، بورسیه از طرف دولت به صورت محدود و به طور خاص با معرفی رتبه‌های برتر یا مربیان از طرف دانشگاه‌ها به وزارت علوم و بررسی سوابق تخصصی و عمومی آن‌ها انجام می‌گرفت، اما پس از تصویب قانون برگزاری آزمون اعزام از سوی سازمان سنجش به عنوان مسیر اصلی کسب بورسیه تعیین شد.
وی افزود: از سال ۱۳۷۰ تا سال ۱۳۸۳ هر سال یکبار یا هر دو سال یکبار، آزمون برگزار شده و پذیرفته شدگان در بازه زمانی دو ساله امکان اقدام برای کسب حد نصاب نمره زبان، اخذ پذیرش و ویزا پیدا می‌کردند. در کنار این مربیان رسمی و رسمی آزمایشی می‌توانستند با داشتن حداقل ۳ سال سابقه و کسب حداقل نصاب امتیازات جدول ارتقا، داشتن شرط سنی، از طرف دانشگاه محل خدمت معرفی و ادامه تحصیل به صورت بورس اقدام کند.
آقای غلامی بیان کرد: در سال ۱۳۸۵ شورای مرکزی بورس تصمیم به عدم برگزاری آزمون می‌گیرد انتخاب داوطلبان از میان دانشجویان نمونه، مربیان دانشگاه‌ها در رشته‌های خاص، انجام گرفته و کلیات تصمیم هم به تایید وزیر وقت می‌رسد. در سال ۱۳۸۷ دستورالعمل را تغییر داده و با اضافه کردن یک بند، علاوه بر افراد فوق، افراد دارای خدمات فرهنگی را هم به آن اضافه می‌کنند. حداقل معدل ۱۴ و ۱۶ را برای مقاطع کارشناسی و ارشد تعیین می‌کنند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: متاسفانه این تغییرات شورای مرکزی بورس به تایید وزیر محترم وقت نمی‌رسد، از این رو به صورت معرفی دانشجویان بورسیه از طرف افراد به تعیین افرادی که بورس به آن‌ها تعلق می‌گیرد، اقدام می‌شود. به طور مثال در فاصله سال ۸۹ تا ۹۲، معاون فرهنگی وزارت علوم ۷۳۶ نفر، یک تشکل دانشجویی ۵۹۵ نفر، مسئول دیگر در وزارت علوم ۱۵۱ نفر را برای اعطای بورس معرفی می‌کند.
وی گفت: پس از آن به تدریج لیست رشته‌های ضروری برای اعزام حذف شده و روش قبول خارج به داخل به این مطلب اضافه می‌شود. همچنین به بعضی رشته‌ها بورس خارج داده که هیچ وقت این اقدام معمول نبوده، از این رو به راحتی و با توجیه قطعی به داخل تبدیل می‌شدند، بنابراین در مسیر اعطای بورسیه بدون آزمون موارد بسیاری از این قبیل مشاهده می‌شود.
آقای غلامی ادامه داد: مربیان دانشگاه‌ها هم معمولا بعد از اعطای بورس خارج به راحتی تبدیل به داخل می‌شدند، بدون اینکه به مسائلی مانند حدنصاب نمرات توجه شود، اما در فاصله سال ۸۸ تا ۹۲ رویه عادی بوده به طوری که معمولا بورسیه‌های خارج را به داخل تبدیل کرده و به دانشگاه‌های داخل معرفی می‌کردند. آمار برخی از رشته‌هایی که بورس خارج داده شده و به داخل تبدیل شده می‌گویم که به طور مثال زبان و ادبیات فارسی: ۱۲ نفر، زبان و ادبیات عرب ۹ نفر، تاریخ انقلاب اسلامی ۲ نفر، فقه ۵۳ نفر، حدیث ۲۶ نفر، معارف اسلامی ۱۸ نفر، الهیات ۱۳ نفر، نهج البلاغه یک نفر؛ این‌ها مواردی بوده که بورس خارج در یک فاصله تبدیل به داخل شده است.
وی ادامه داد: در سال‌های ۸۹ تا ۹۲ بخشنامه‌ای برای ادامه تحصیل کارشناسان و کارمندان شاهد و ایثارگر دانشگاه و وزارت علوم با امضای معاون دانشجویی وقت و بدون تایید وزیر صادر می‌شود که از این طریق هم تعدادی از بورسیه استفاده کرده و ادامه تحصیل می‌دهند. براساس آمار‌ها برای بورس خارج در مقطع کارشناسی ارشد از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون ۳۵۰۰ نفر پرونده دارند. در مقطع دکتری حدود ۱۰ هزار و ۷۰۰ نفر بورس شده اند، برای حوزه بورس داخل نیز در مقطع کارشناسی ارشد حدود ۳ هزار نفر پرونده داشته و در مقطع دکتری ۱۶ هزار و ۴۱۶ نفر پرونده دارند.
این عضو کابینه دولت افزود: معاون فنی و حسابرسی دیوان محاسبات در سال ۹۲ به وزیر علوم وقت اعلام کرده که دلیل اصلی ورود مسئولان وزارت علوم به پرونده بورس ها، همان تاکید و اقدام دیوان محاسبات بوده است. از طرف دیگر موارد تخلف را سازمان بازرسی تایید کرده و قابل استعلام است. از طرف دیگر آمار بورسیه‌هایی که از سال ۸۵ تا ۹۲ بدون آزمون ارائه شده بدین ترتیب است؛ بورس خارج ۷۱۰ نفر، تبدیل خارج به داخل ۱۸۸۴ نفر، ایثارگران ۱۶۰ نفر، مربیان دانشگاه‌ها ۸۹۰ نفر، در جمع ۳۶۴۴ نفر بوده است.
وی ادامه داد: درخصوص اعتبارات مصرف شده برای بورسیه‌ها نیز هزینه بورسیه در علوم انسانی برای هر نفر در داخل کشور ۳۰ میلیون تومان و برای دانشجویان سایر رشته‌ها ۴۰ میلیون تومان به دانشگاه محل تحصیل پرداخت شده، مقرری که به دانشجویان بورسیه داده می‌شد ماهانه معادل حقوق و مزایای مربی پایه یک بوده است. برای مربیان، به طور متوسط ۲۰ میلیون تومان بوده، برای بورسیه خارج از کشور بر حسب همراهی همسر با فرد مذکور، برای مقاطع تحصیلی مختلف به ازای هر بورسیه از ۵۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد تومان هزینه شده است.
آقای غلامی تصریح کرد: براساس اختیاراتی که وزیر علوم وقت داشته است و براساس آیین نامه اجرایی اعزام بورس، کمیته‌ای تشکیل و ضمن بررسی اقدامات دوره‌های قبل بورسیه برای سیاست‌های قابل اعمال در حل و فصل موضوع هم تصمیم گیری شده و موارد مختلف در حین رسیدگی تا سال ۹۵ اعمال شده است. مصوبات کمیته مزبور عبارتند از فاقدین شرایط بر حسب کسر معدل، کبر سن و اشتغال همزمان با تحصیل عبارت است از اینکه کسانی که کسر معدلشان براساس آیین نامه قانوناً اثبات شده ۱۹۵ نفر در تبدیل خارج به داخل، ۴۸ نفر اعزام به خارج، ۸ نفر بورس خارج سال آخر، کسر معدل کارشناسی ۱۸۱ نفر تبدیل به خارج، ۴۸ نفر اعزام به خارج، ۲۳ نفر بورس خارج سال آخر، کبر سن ۳۶۸ نفر خارج و ۴۴ نفر در داخل، اشتغال همزمان با تحصیل که غیرقانونی بوده ۴۹۵ نفر در حین تبدیل خارج به داخل، مغایرت اطلاعات ارائه شده با مدارک موجود و عدم صداقت در ارائه اطلاعات ۳۶ نفر، مربیان فاقد مصوبه هیات امنا ۲۱۵ نفر و در مجموع ۸۴۴ نفر فاقد یک یا چند شرط از شرایط لازم برای بورسیه شدن بوده اند. پس از بررسی مجدد در کمیته تجدیدنظر نهایتا ۳۳۵ نفر ملزم شدند که با هزینه شخصی تحصیل کنند، زیرا حداقل شرایط برای تحصیل در دوره دکتری را داشتند، اما شرایط برای بورس را نداشتند، ۲۱ نفر به دلیل اینکه هیچکدام از شرایط را نداشتند، لغو تحصیل شدند، ۱۷ نفر هم به دلیل عدم توان در ادامه تحصیل از آموزش اخراج شدند.
این عضو کابینه دولت دوازدهم ادامه داد: تعداد قابل توجهی از این افراد مشکل خاصی براساس بخشنامه‌های وقت نداشتند و وزارت علوم نیز از ابتدا اعلام داشته که برخورد یکسان با همه آن‌ها صحیح نیست، در تمامی مراحل رسیدگی، محرمانه بودن تصمیمات و رعایت حقوق ذینفعان مورد نظر بوده است. از باب اینکه چه تعداد از این افراد ارتباط خاصی با اشخاص شناخته شده داشتند، آماری نداریم.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی از توضیحات وزیر علوم و تحقیقات در خصوص موضوع بورسیه تحصیلی دانشجویان قانع شد.
آقای محمود صادقی در نشست علنی امروز سه شنبه مجلس شورای اسلامی در جریان سوال خود از آقای منصور غلامی وزیر علوم و تحقیقات از توضیحات وی درخصوص موضوع بورسیه تحصیلی دانشجویان قانع شد.
بر اساس این گزارش آقای سید حمایت میرزاده گزارش سوال آقای محمود صادقی نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس را به این شرح قرائت کرد:
- مبنای صدور احکام بورسیه تحصیلی و تعداد احکام بورسیه‌ها پس از انقلاب و ایراد‌های قانونی صدور احکام بورسیه‌ها و نحوه عمل و مبنای قانونی تصمیمات کمیته رسیدگی به پرونده بورسیه‌ها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری چه بوده است؟
نتیجه بررسی:
در اجرای ماده ۲۰۷ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، سوال فوق در جلسه رسمی مورخ ۲۶ دی ۱۳۹۶ کمیسیون با حضور ۱۹ نفر از نمایندگان عضو کمیسیون، نمایندگان محترم سوال کننده و وزیر محترم مطرح و پس از استماع اظهارات طرفین و نظر به عدم اقناع نمایندگان سوال کننده از پاسخ‌های ارائه شده وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، کمیسیون قلمرو سوال را ملی تشخیص داده و مستند به بند ۳ ماده ۲۰۷ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی گزارش سوال جهت اعلام وصول در اولین جلسه ارسال می‌گردد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به صورت مشروط از پاسخ‌های وزیر علوم و تحقیقات درباره علت عدم توجه و ضعف در ارتقای رشد کیفی اساتید، کارمندان، پرسنل قراردادی قانع شد.
خانم زهرا سعیدی مبارکه، نماینده مبارکه در نشست علنی امروز سه شنبه مجلس شورای اسلامی در جریان سوال خود از آقای منصور غلامی وزیر علوم و تحقیقات از توضیحات وی درخصوص علت عدم توجه و ضعف در ارتقای رشد کیفی اساتید، کارمندان، پرسنل قراردادی و دانشجویان از نظر امکانات رفاهی و فرصت مطالعاتی در شیوه متمرکز (آزمون دانشجوی دکتری)، به صورت مشروط و در صورت تشکیل کارگروه برای رفع این مشکل، از توضیحات وزیر قانع شد. در غیر این صورت، این موضوع را از مسیر قوه قضائیه پیگیری می‌کند.
بر اساس این گزارش آقای سید حمایت میرزاده گزارش سوال زهرا سعیدی را به این شرح قرائت کرد:
- علت عدم توجه و ضعف در ارتقای رشد کیفی اساتید، کارمندان، پرسنل قراردادی و دانشجویان از نظر امکانات رفاهی و فرصت مطالعاتی در شیوه متمرکز (آزمون دانشجوی دکتری) چیست؟
- فرق بین اساتید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سایرین (اعضای هیات علمی) از نظر دریافت حقوق و معیشت آن‌ها چیست؟
نتیجه بررسی:
در اجرای ماده ۲۷ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، سوال فوق در جلسه رسمی مورخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ کمیسیون با حضور ۱۹ نفر از نمایندگان عضو کمیسیون، نمایندگان محترم سوال کننده و وزیر محترم مطرح و پس از استماع اظهارات طرفین و نظر به عدم اقناع نمایندگان سوال کننده از پاسخ‌های ارائه شده وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، کمیسیون قلمرو سوال را ملی تشخیص داده و مستند به بند ۳ ماده ۲۰۷ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی گزارش سوال جهت اعلام وصول در اولین جلسه ارسال می‌گردد.