سعیدی یکی از اولیایی که فرزندش محصل مدرسه‌ای غیر انتفاعی در مشهد است میگوید: درست است که مدارس غیر دولتی مشکلات آموزش و پرورش و سه شیفته بودن مدارس دولتی را برطرف کرده است، اما با گذشت سالیان زیاد از عمر این مدارس شاهد پایین آمدن سطح سواد دانش آموزان این مدارس هستیم.
او می‌افزاید: من پسرم را در یک مدرسه غیرانتفاعی ثبت نام کردم، اما با کمال تعجب دیدم که معلم او اصلا سابقه ندارد و اولین سالی است که تدریس می‌کند، چرا اجازه می‌دهند یک معلم بی تجربه به بچه‌های ما آموزش بدهد، چطور این معلم را شایسته تدریس دیده‌اند، آیا او آموزش‌های لازم را دیده است. زمان ما معلم سال‌ها در یک روستا تدریس می‌کرد، تجربه کسب می‌کرد تا اجازه تدریس در مدارس دیگر را پیدا کند.
متقیان دیگر شهروند مشهدی هم میگوید: ما در مدرسه به دنبال رشد اجتماعی، عقلانی، عاطفی، اقتصادی و ... هستیم که در برخی از آموزش‌ها بصورت پنهان داده می‌شود. وقتی دانش آموزان در حیاط مدرسه بازی می کنند رشد اجتماعی در حال شکل گیری است. در همان حیاط مدرسه رشد عاطفی در حال رخ دادن است، چون انسان یک موجود اجتماعی است و از یکدیگر یاد می گیرند و این در حالی است که محوطه حیاط برخی مدارس غیر انتفاعی این ظرفیت را ندارد که دانش آموزان به راحتی بتوانند در آن رفتار‌های دانش آموزی خود را بروز دهند. در بسیاری از این مدارس آزمایشگاه وجود ندارد و دروس عملی به صورت کاملا تئوری آموزش داده می‌شود.
وی می‌افزاید: بسیاری از مدارس غیردولتی به صورت امپراطوری و خودمختار اداره می‌شوند، قوانین خاص خود را دارند و توجهی به بخشنامه‌های وزارت آموزش و پرورش نمی‌کنند و به هر شکلی مقررات را دور می‌زنند.
در این باره از دکتر مجید حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران سئوال می‌کنم او ضمن تایید صحبت اولیا میگوید: در برخی مدارس غیردولتی برنامه درسی ارائه شده از سوی آموزش و پرورش اجرا نمی‌شود مثلا با کاهش ساعت درس‌های عمومی مثل تعلیمات دینی ساعات بیشتری را به درس فیزیک و ریاضی اختصاص می‌دهند با این توجیه که این درس در کنکور ضریب بیشتری دارد.
باب شدن نمره فروشی در برخی مدارس غیردولتیدر بسیاری از مدارس غیرانتفاعی نمره فروشی باب شده است و معلمان برای اینکه استاندارد پایین آموزش کلاس خود را پنهان کنند به ناچار نمراتی بالاتر از نمرات واقعی را در کارنامه دانش آموزان ثبت می کنند و عمق این فاجعه زمانی مشخص می‌شود که دانش آموز در امتحانات نهایی که بصورت کشوری برگزار می‌شود شرکت می کند.
براساس آمار‌های ارائه شده نمرات دانش آموزان مدارس غیرانتفاعی در امتحانات نهایی پایان دوره ابتدایی و متوسطه اول و دوم پنج نمره پایین‌تر از نمرات دانش آموزان هم رده در مدارس دولتی است و این یک فاجعه است. برخی از مدارس غیردولتی هم دانش آموزانی با معدل بالا جذب می کنند و در آخر هم اعلام می کنند که در کنکور درصد قبولی بالایی داشته اند.
استیجاری بودن ۹۰ درصد مدارس غیر دولتی در خراسان رضویمدیر مشارکت‌های مردمی و مدارس غیر انتفاعی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در همین باره میگوید: دانش آموزان مدارس غیر دولتی خراسان رضوی در بیش از ۹۰۰ مدرسه مشغول به تحصیل هستند که از این تعداد ۹۰ درصد استیجاری و بقیه احداثی و خریداری شده است.
بگفته محمد جواد اورعی غلامی با توجه به تحصیل حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار دانش آموز در مقاطع مختلف تحصیلی در ۱۱ هزار و ۴۵۰ مرکز آموزشی، حدود ۱۲ درصد یعنی ۱۳۴ هزار و پانصد دانش آموز استان در مدارس غیر دولتی تحصیل می‌کنند.
براساس قانون تا پایان برنامه ششم توسعه به شرط تامین زیرساخت‌هایی از قبیل احداث مدارس جدید، نیروی انسانی و پشتیبانی از موسسان مدارس غیر دولتی، آمار دانش آموزان این مدارس باید به ۱۵ درصد کل دانش آموزان استان افزایش یابد.
بی تعهدی نهاد‌های دولتی درقبال مدارس غیر دولتیبا رئیس شورای هماهنگی مدارس غیرانتفاعی خراسان رضوی درباره حمایت‌های نهاد‌های دولتی از مدارس غیر دولتی وارد گفتگو شدم. او با اشاره به ۴ ماده قانون حمایتی مدارس غیرانتفاعی گفت: مثلا قانون بانک‌ها را موظف کرده است ۳۵ تا ۵۰ درصد به موسسات آموزشی وام قرض الحسنه بدهند، اما در عمل هیچ بانکی به انجام چنین کاری حاضر نیست.
بگفته ابراهیم عقدایی حتی قانون گذار پیش بینی کرده اگر بانکی در پرداخت تسهیلات، سود در نظر بگیرد باید یارانه پرداخت کند.
عقدایی می‌افزاید: همچنین بر اساس ماده ۱۳ قانون تاسیس مدارس و مراکز غیر دولتی، دولت مکلف است ۵۰ درصد در مناطق کمتر برخوردار سرانه پرداخت کند و بر اساس ماده ۱۹ این قانون، این مدارس از نظر برخورداری از تخفیف و معافیت‌های مالیاتی و عوارضی در حکم مدارس دولتی اند در حالی که هیچ کدام از نهاد‌ها زیر بار این موضوع نمی‌روند و تاکنون هیچ کدام از مواد حمایتی نسبت به مدارس غیر دولتی در خراسان رضوی اجرا نشده است.
رییس شورای هماهنگی مدارس غیر انتفاعی خراسان رضوی میگوید: هر دانش آموز سالانه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای آموزش و پرورش هزینه دارد و با احتساب کل دانش آموزان استان و تحصیل بیش از ۱۲ درصد دانش آموزان در مدارس غیر دولتی می‌توان گفت: این مدارس سالانه حدود ۲۰۰ میلیارد تومان به آموزش و پرورش استان کمک می‌کنند.
عقدایی بر ضرورت توسعه مدارس غیر دولتی تاکید دارد و مگوید: با توجه به بار سنگینی که مدارس غیر دولتی از دوش وزارت آموزش و پرورش برمی دارند، دولت، شهرداری‌ها و بانک‌ها به تعهدات حمایتی و قانونی خود در این زمینه عمل نمی‌کنند و درحالی که تسهیلات و واگذاری زمین از مهمترین مطالبات موسسان است، اما تاکنون در این زمینه کمک زیادی به مدارس غیر دولتی نشده است.
اومعتقد است هرچه مدارس غیردولتی بیشتر توسعه یابند به مدارس دولتی کمک شده است.
شاه بیت این مطلب را سید مجید حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به زبان میآورد و میگوید: در آموزش و پرورش پیش از آنکه به فکر مدارس دولتی باشند با دادن امتیاز به مدارس غیردولتی و حتی گاهی با کمک سازمان یافته درصدد هستند دانش آموزان این مدارس را تامین کنند و بخشی از بار خود را روی دوش این مدارس بگذارند، بدون آنکه به سایر جوانب آن توجه کنند.
وی با انتقاد از نظارت آموزش و پرورش بر مدارس غیر دولتی معتقد است: با توجه به اینکه براساس قانون ۴ درصد درآمد‌های مدارس غیر انتفاعی به سازمان مدارس غیر انتفاعی میرسد و از سوی دیگر، چون بر اساس قانون مجوز تاسیس مدارس غیر انتفاعی تنها به کسانی می‌دهند که کارمند آموزش پرورش باشند اکثر مدیران ارشد آموزش و پرورش خودشان موسس مدراس غیردولتی هستند، در نتیجه آموزش و پرورش نمی‌تواند بر مدارس غیرانتفاعی نظارت خوبی را اعمال کند.
ضرورت احیای نظام رتبه بندی مدارس غیر دولتیرئیس شورای هماهنگی مدارس غیرانتفاعی خراسان رضوی با تاکید بر احیای نظام رتبه بندی مدارس غیر دولتی میگوید: با درجه بندی این مدارس، مردم بر اساس خدماتی که به آنان عرضه می‌شود دانش آموزان خود را ثبت نام کرده و بر اساس همان امکانات شهریه پرداخت می‌کنند.
عقدایی با اشاره به راه اندازی سامانه‌ای جدید با ۱۶ شاخص و ۲۶ موضوع می‌افزاید: امسال بوسیله این سامانه که مدیران و موسسان مدارس غیر دولتی در آن دخل و تصرفی ندارند میزان شهریه هر مدرسه غیرانتفاعی مشخص و از طریق همین سامانه توسط اولیا پرداخت می‌شود.
به گفته وی شهریه مدارس غیرانتفاعی در خراسان رضوی از ۷ میلیون و پانصد هزار تومان تجاوز نمیکند.
از او درباره تعداد محدودی از مدارس به اصطلاح لاکچری باشهریه‌های نجومی در مشهد پرسیدم وی گفت: این مدارس علاوه بر شهریه‌ای که سامانه مشخص می‌کند بصورت توافقی با اولیا دانش آموزان به شرط ارائه خدمات بهتر و ویژه به دانش آموزان، مبالغی را به شهریه اصلی اضافه کرده و بصورت جداگانه و خارج از سامانه از اولیا دریافت می‌کنند.
ضرورت تهیه شناسنامه ساختمانی و فنی برای مدارس غیردولتیاز مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان خراسان رضوی هم درباره چگونگی نظارت آن ادراه کل بر استحکام بنای مدارس غیر دولتی پرسیدم وی گفت: اگر اداره کل آموزش و پرورش استان موسسان و مدیران مدارس غیردولتی را به این اداره کل برای گرفتن مجوز و تایید استحکام ساختمان معرفی کنند کارشناسان ما به آن مدارس مراجعه و نسبت به تایید کردن یا نکردن استحکام ساختمان آن مدارس اقدام می‌کنند.
جاسم حسین پور با بیان اینکه شناسنامه‌ای برای مدارس غیردولتی تهیه نشده است از تعداد مدارسی که برای تایید استحکام ساختمانشان به اداره کل نوسازی استان مراجعه کرده اند آماری ارائه نکرد و خلاصه اینکه معلوم نیست آیا مدرسه‌ای برای دریافت این تاییدیه مراجعه کرده است یا نه.
تهیه این شناسنامه می‌تواند، گزارش جامعی از وضعیت ساختمان مدارس غیرانتفاعی، برای تعیین تکلیف قطعی این مدارس در اختیار مسئولان آموزش و پرورش و حتی مسئولان قضایی قرار دهد تا برای ایجاد سازو کار‌های مناسب، تصمیماتی اتخاذ کنند.
مدارس غیردولتی با کاربری مسکونی مورد تایید نیستمدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس خراسان رضوی میگوید: بسیاری از ساختمان‌های مسکونی که برای تاسیس مدارس غیر دولتی در این استان استفاده شده اند منازل مسکونی بوده و دارای استحکام لازم نیستند، البته ساختمان‌های جدید الاحداث که با نظارت اداره کل نوسازی ساخته شده و همه خدمات مهندسی را دریافت کرده اند مورد تایید است.
نگرانی‌ها در مورد ایمنی مدارس غیرانتفاعیبه سراغ مدیرعامل آتش نشانی مشهد رفته و از وضعیت ایمنی مدارس سوال کردم وی گفت: مدارس ملزم به رعایت مقررات ایمنی و سلامت برای پیشگیری از حوادث هستند، اما هیچ مدرسه‌ای در مشهد این تاییدیه را نگرفته است.
آتشپاد امیر عزیزی می‌افزاید: مدارس متاسفانه اجازه ورود برای بازرسی را به آتش نشان‌ها نمی‌دهند، ولی این آمادگی در نیرو‌های آموزش دیده ما وجود دارد که از مدارس بازرسی انجام دهند.
او با بیان اینکه بازرسی از مدارس هیچ هزینه‌ای در بر ندارد، تصریح می‌کند: تاکنون هیچ مدرسه‌ای برای بازرسی ماموران ما و گرفتن تاییدیه ایمنی اقدام نکرده است و متاسفانه خیلی از بخاری‌هایی که در مدارس استفاده می‌شوند از رده خارج هستند.
مدیر عامل آتش نشانی مشهد تاکید می‌کند تقاضای ما از آموزش و پرورش مشهد این است که لیست مدارس پر خطر را به آتش نشانی بدهند تا ماموران ما با مجوز وارد مدارس شوند و بازدیدی اصولی از این مدارس داشته باشند که در آینده شاهد حوادث ناگوار نباشیم.
سخن آخرآنچه امروزه همه دنیا به آن اعتقاد دارند این است که هزینه در آموزش و پرورش کشور در حقیقت سرمایه گذاری در توسعه کشور است که در آینده ای نه چندان دور به کشور باز می گردد. مدارس غیردولتی که باهدف رقابت با مدارس دولتی تاسیس شده اند امروز خود به تهدیدی در امر آموزش تبدیل شده اند. کیفیت پایین ساختمان‌های بسیاری از مدارس غیردولتی، پایین بودن سطح کادر علمی این مدارس، پایین بودن امکانات آموزشی نظیر آزمایشگاه و فضا‌های رفاهی و ورزشی و ... سبب شده است که سطح آموزش در این مدارس حتی از سطح مدارس دولتی پایین تر بیاید و موید این امر نمراتی است که دانش آموزان مدارس غیرانتفاعی در امتحانات نهایی می گیرند.
از آنجایی که بسیاری از این مدارس متعلق به مسئولان دولتی سابق و فعلی هستند به نظر میرسد وزارت آموزش و پرورش توان بازرسی دقیق از این مدارس را ندارد و در این زمینه باید چاره اندیشی شود.