همه این شواهد پس از آن آشکار شد که مجلس نمایندگان آمریکا در اقدامی حقوقی از رودی جولیانی، وکیل شخصی رئیس جمهور و شهردار پیشین نیویورک خواست اسناد درخواست شده را در اختیار آن مجلس قرار بدهد. این رویدادها پشت سر هم در جریان بررسی موضوع استیضاح و در حالی اتفاق میافتند که نتایج نظرسنجی ملی که برای نخستین بار انجام شده نشان میدهد اکثریت آمریکاییها از تحقیق و تفحص برای اجرای استیضاح پشتیبانی میکنند.
در روز ۱۲ اوت، هنگامی که افشاگری ناشناس نزد دادستان عمومی دستگاه اطلاعاتی آمریکا شکایت برد، مجموعه رویدادهایی را رقم زد که هفته گذشته نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان را بر آن داشت اعلام کنند بالاخره تحقیق و بررسی رسمی را در استیضاح رئیس جمهور آغاز کرده اند - اقدامی که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان مدتهای مدیدی در برابر آن مقاومت کرد.
این تحقیق و بررسی با تمرکز بر ادعاهایی آغاز شد که افشاگر ناشناس مطرح کرده و گفته بود ترامپ در گفتگویی تلفنی در ماه ژوئن، میخواست همتای اوکراینی خود را ترغیب کند جو بایدن، معاون پیشین رئیس جمهور و یکی از رقبای بالقوه ریاست جمهوری را تحت پیگرد قرار داده و سپس چنین گفتگوها و تبادلاتی را نپذیرد و منکر شود.
اما این درخواست (ترامپ از رئیس جمهور اوکراین) خیلی پرشتاب دامن زده شد و دامنه آن بسیار فراتر از شکوائیه ابتدایی گسترش پیدا کرد، زیرا بازیگران اصلی حلقه ترامپ زیر ذره بین قرار گرفتند و مقامها و مسئولان کار کشتهتر و قدیمی به کنگره فراخوانده میشوند تا درباره آنچه از سیاست خارجی بدون مرز جولیانی میدانند به آن اعتراف کنند. در این بین تماسهای ترامپ با سران کشورهایی همچون روسیه در کانون توجه قرار گرفته است.
نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان این هفته با فرستادن احضاریه و اخطار رسمی به جولیانی از او خواستند اسناد همه فعالیت هایش در اوکراین را به آنان بدهد. در احضاریه رسمی، جولیانی و دستیارانش هدف قرار گرفته و ملزم شده اند هر چیزی را که در زمینه تلاش برای تحت پیگرد قرار دادن (قانونی و رسمی) هانتر بایدن، پسر معاون پیشین رئیس جمهور (در دولت باراک اوباما) و سرمایه گذاری تجاری او در اوکراین در اختیار دارند به مجلس نمایندگان تقدیم کنند.
در گزارشها اشاره شده بود که جولیانی به نیابت از ترامپ و به عنوان عامل او در حوزه سیاست خارجی، آزادانه به هر کشوری بخواهد سفر میکند بنابراین در برگه احضاریه رسمی از شهردار پیشین نیویورک خواسته شده بود هر گونه سند و مدرکی در زمینه فعالیتش به نیابت از رئیس جمهور در اختیار دارد نیز به مجلس تحویل داده شود.
درخواست اسناد نشان دهنده شدت گرفتن تحقیق و بررسی نمایندگان دموکرات (در موضوع استیضاح) است و مناقشهای بسیار جدی بین مجلس نمایندگان و رئیس جمهور برای دسترسی به اسنادی ایجاد میکند که احتمالا تشکیل دهنده کانون بالقوهای برای استیضاح خواهد بود.
تحقیق و تفحص در تماسهای ترامپ با سران کشورهای خارجی نیز نشان دهنده علائمی از گسترش دامنه موضوع استیضاح است. روزنامه نیویورک تایمز هم روز دوشنبه گزارش داد ترامپ، نخست وزیر استرالیا را زیر فشار قرار داده تا به وزارت دادگستری کمک کند ریشههای بازرسی بازپرس ویژه رابرت مولر را در مداخله روسیه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ مورد بررسی قرار بدهد.
این رسوایی سیاسی رو به گسترش همچنین ممکن است دامنگیر ژنرالهای دولت ترامپ هم بشود. روز دوشنبه، روزنامه وال استریت ژورنال گزارش داد مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا هم در میان مقامهایی بوده که به گفتگوی تلفنی ماه ژوئیه (ترامپ و رئیس جمهور اوکراین) گوش میکرده است. این گفتگوی تلفنی، در کانون شکایت فرد افشاگر قرار دارد. حضور پمپئو در زمان برقراری تماس تلفنی، او را نیز در کانون نشانه گیری دموکراتهایی قرار خواهد داد که دارند پرونده را بررسی میکنند.
دادستان کل هم زیر ذره بین نظارت قرار میگیرد. واشنگتن پست روز دوشنبه گزارش داد دادستان کل دیدارهایی با مقامهای اطلاعاتی خارجی داشته که بخشی از تلاش آنان برای گردآوری اطلاعات در زمینه تحقیقات مولر در پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ و تماس بین مسکو و ستاد تبلیغاتی ترامپ به شمار میآید.
در هیاهویی ناگهانی که برای بازرسی (در موضوع استیضاح) ایجاد شد، روسای کمیتههای اطلاعاتی مجلس نمایندگان، نظارتی و امور خارجی در احضاریه رسمی از پمپئو خواستند اسنادی را که با تحقیق و تفحص مرتبط میشود تا روز ۴ اکتبر به مجلس نمایندگان تحویل بدهد.
حتی پیش از آنکه نسخهای از شکایت افشاگر دریافت کنند، سه کمیته یاد شده، دو بار درخواست کرده بودند هر گونه سندی که وزارت امور خارجه درباره تماس ژوئیه، تعلیق کمک امنیتی به اوکراین، و هر چیز دیگری که در بررسیها مشخص شده ترامپ در گفتگوی تلفنی نقل کرده در اختیار کنگره قرار گیرد.
در حالی که نخستین بار، شکایت افشاگر سبب شد این موضوع در کانون توجه در سطح ملی قرار بگیرد، سفرهای اکتشافی جولیانی در کنکاش برای یافتن شرمساری سیاسی (ضد دموکرات ها) در اوکراین، ماهها سبب شده بود نگرانی هم در راهروهای کنگره و هم در کیف بالا بگیرد؛ اوکراینیها از این میترسیدند که (جولیانی) پشتیبانی محکم هر دو حزب حاکم از اوکراین را در واشنگتن تضعیف نماید. بیشتر فعالیتهای جولیانی پیشتر به سبب گزارشهای مطبوعات آشکار شده بود، اما شکایت افشاگر با فاش ساختن این مهم که ترامپ خودش شخصا دخالت داشت، حواشی ماجرا را به شکلی چشمگیر افزایش داد. وکلای شورای امنیت ملی میخواستند با راهنمایی کردن مقامهای کاخ سفید، جزئیات گفتگو را به سرور دارای طبقه بندی منتقل کنند و کل ماجرا را لاپوشانی نمایند. وزارت امور خارجه به این پرسش که آیا وزیر مایک پمپئو به برگههای احضاریه پایبند خواهد ماند یا خیر پاسخ نداد.
فارلن پالسی در ادامه افزود با توجه به اینکه نام چندین تن از مقامهای وزارت امور خارجه در گزارش افشاگر آمده، کمیتههای مجلس نمایندگان همه تمرکز خود را بر این نکته قرار میدهند که مقامهای دولتی از چه چیزی آگاهی داشتند و چگونه به دیپلماسی در سایه جولیانی واکنش نشان دادند. در شکایت فرد افشاگر این جزئیات آمده است که چگونه کرت وولکر (Kurt Volker) نماینده ویژه آمریکا در گفتگوهای اوکراین و گوردون ساندلند (Gordon Sondland) سفیر آمریکا در اتحادیه اروپا در تلاش برای مهار ساختن آسیبی که به امنیت ملی آمریکا وارد میشود با جولیانی به گفتگو نشسته اند.
وولکر، یکی از مقامهای پیشکسوت در حوزه سیاست خارجی که همکارانش او را حرفهای تمام عیار میخواندند نخستین فردی بود که در نتیجه انتشار شکایت افشاگر از مقام خود کناره گیری کرد. او هیچ گونه سخنی یا نظری در این زمینه نداده است.
در دو هفته آینده، گروههای کارشناسی مجلس نمایندگان برنامه ریزی کرده اند شهادت و گواهی پنج تن از مقامهای وزارت امور خارجه را بشنوند که در میان آنها ماری یووانوویچ، سفیر پیشین آمریکا در اوکراین هم وجود دارد. او یکی از مقامهای پیشکسوت است که ابتدای سال جاری به علت هدف حمله قرار گرفتن از سوی مفسران محافظه کار به ناچار از مقامش کناره گیری کرد. ترامپ در گفتگوی تلفنی با وولودیمیر زلسنکی رئیس جمهور اوکراین نامی از سفیر پیشکسوت نبرد، اما از او با نام «زنی که خبر بد میآورد» نام برد.
آدام شیف، نماینده دموکرات و رئیس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان، فردی است که احتمالا بیشترین بخش از بررسیها در استیضاح ترامپ را برعهده دارد. وی ابراز امیدواری کرد فرد افشاگر خیلی زود در این کمیته حاضر شود و شهادت بدهد. هیچ تاریخ یا زمان مشخصی برای حضور افشاگر در کنگره تعیین نشده است اگرچه وکیل او گفته آنان با گروههای کارشناسی مجلس نمایندگان و سنا در ارتباط هستند و دارند جزئیات لجیستکی را بررسی میکنند.
در حالی که افشاگر همچنان گمنام باقی مانده، روزنامه نیویورک تایمز روز پنج شنبه فاش کرد که او از افسران سازمان سیا هست که برای همکاری در کاخ سفید گماشته شده بود. رئیس جمهور ترامپ روز دوشنبه در اووال آفیس (دفتر کارش در کاخ سفید) به خبرنگاران گفت: «داریم تلاش میکنیم هویت افشاگر» را شناسایی کنیم. اندرو بکاج (Andrew Bakaj)، وکیل فرد افشاگر در فاصله کوتاهی پس از سخنان رئیس جمهور در پیامی توئیتری نوشت: گمنام ماندن حق مسلم افشاگران است و هر گونه اقدام تلافی جویانه ضد آنان، نقض قانون فدرال به شمار میآید.
ترامپ که بازرسی در پروندهی تبانی با روسیه بر دو سال نخست ریاست جمهوری اش سایه افکنده بود، با جنجال بیگانه نیست. اما تحقیق و تفحص در رسوایی اوکراین از همان آغاز متفاوت بود چرا که در شکایت فرد افشاگر، جزئیاتی بیان شده که نشان میدهد ترامپ عاجزانه دست به دامان رئیس جمهور اوکراین شده و میخواهد اطلاعاتی تخریب کننده برای ضربه زدن به رقیب به دست بیاورد.
در حالی که جرقه تحقیق و بررسی پس از افشای جزئیات تماسهای ترامپ با زلنسکی زده شد، اما تماسهای او با دیگر سران کشورهای خارجی نیز زیر ذره بین نظارت قرار خواهد گرفت. سی ان ان گزارش داد مقامهای کاخ سفید در پی آن بوده اند که دسترسی به جزئیات گفتگوهای ترامپ با پوتین و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را محدود سازند.
اخباری که روز دوشنبه منتشر شد و حکایت از آن داشت که ترامپ در جستجوی یاری گرفتن از نخست وزیر استرالیا، هم پیمان آمریکا بوده و تلاش میکرده با کمک او ریشههای بازرسی بازپرس ویژه را در پرونده تبانی با روسیه بخشکاند؛ پروندهای که نیمی از دوره نخست ریاست جمهوری وی را هدر داد؛ نشان از آن دارد که دونالد ترامپ بدش نمیآید از دیپلماسی برای کاربردهای شخصی بهره بگیرد.
بخشی از بازرسی مولر پس از دریافت گزارشی از مقامهای استرالیایی آغاز شد که فاش کرده بود جورج پاپادوپولوس (George Papadopoulos)، دستیار وقت دستگاه تبلیغاتی ترامپ در امور سیاست خارجی به یکی از دیپلماتهای استرالیایی گفته: روسیه نامههای الکترونیکی تخریب کنندهای از هیلاری کلینتون، وزیر پیشین امور خارجه آمریکا (و رقیب ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶) در اختیار دارد. به نظر میرسد ترامپ در درخواست کمک از دولت استرالیا، میخواهد منشا آن اطلاعات محرمانه را شناسایی کند.
باید منتظر ماند و دید آیا دیگر تماسهای ترامپ با سران کشورهای خارجی هم زیر ذره بین نظارت قرار میگیرد یا خیر. ترامپ و پوتین پس از به قدرت رسیدن او در کاخ سفید دست کم ۱۱ گفتگوی تلفنی داشته اند، اما کاخ سفید کمترین جزئیاتی درباره مضمون این تماسها منتشر نکرده است. به گزارش سی ان ان، دسترسی به متن دست کم یکی از این تماسها در داخل کاخ سفید به شدت محدود شده بود.
روز دوشنبه، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت: هر گونه انتشار جزئیات گفتگوهای ترامپ و پوتین مستلزم تایید از سوی روسیه است؛ درخواستی که شاید بازرسان کنگره نپذیرند.