نقش تغذیه صحیح بر سطح یادگیری دانش آموزان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت؛ خانم زهرا عبداللهی درخصوص توصیه‌های تغذیه‌ای دانش آموزان در مدارس، با تأکید بر اهمیت خوردن صبحانه، گفت: مطالعات اخیر نشان داده که تغذیه صحیح بر قدرت یادگیری کودکان مؤثر است و نخوردن صبحانه می‌تواند اثرات منفی بر یادگیری آن‌ها داشته باشد. در شرایط ناشتایی کوتاه مدت، مکانیسم هموستاتیک، گلوکز خون را در سطح ثابت نگه می‌دارد که بر عملکرد طبیعی مغز لطمه‌ای وارد نشود. اگر مدت زمان ناشتایی طولانی‌تر باشد، نگهداری قند خون در سطحی کــه مغز قادر به فعالیت طبیعی خود باشد، مختل شده و یادگیری و تمرکز حواس کمتر می‌شود. مطالعات مختلف نشان می‌دهد که افزایش نسبی قند خون موجب بهبود عملکرد مغز و یادگیری کودکان سنین مدرسه می‌شود.
وی درخصوص نکاتی که می‌تواند به افزایش اشتهای کودکان برای صرف صبحانه مؤثر باشد، بیان کرد: برای اینکه کودکان سنین مدرسه اشتهای کافی برای صرف وعده صبحانه داشته باشند، رعایت نکاتی ضروری است، از جمله اینکه؛ شام در ساعات ابتدای شب خورده شود و کودکان در ساعت معین و زود بخوابند، صبح زودتر بیدار شوند و پس از شستن دست و صورت، کمی نرمش کنند تا برای صرف صبحانه اشتها پیدا کنند و در نهایت اینکه، والدین صبحانه را به عنوان یک وعده غذایی مهم تلقی کنند و همگی به دور یک سفره به صرف صبحانه بپردازند تا تشویقی برای کودکان باشند.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی درخصوص صرف میان وعده‌ها در مدرسه، گفت: کودکان سنین مدرسه علاوه بر ۳ وعده غذای اصلی به ۲ میان وعده در صبح و عصر نیاز دارند.
وی افزود: در این سنین، کودکان باید هر ۴ تا ۶ ساعت برای نگهداشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، غذا میل کنند تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز در حد مطلوب باقی بماند. در این سنین، کبد که وظیفه ذخیره سازی گلوکز به صورت گلیکوژن و آزاد سازی آن به خون در مواقع ضروری را برعهده دارد، تنها برای حدود ۴ ساعت می‌تواند گلیکوژن ذخیره کند، بنابراین، کودکان به خوردن غذا در وعده‌های بیشتری نیاز دارند و باید در روز دو میان وعده مصرف کنند.

*ضرورت صرف دو میان وعده در روز برای کودکان سنین مدرسه
خانم عبداللهی به نمونه‌هایی از میان وعده‌های مغذی قابل مصرف در مدارس و زنگ تفریح اشاره کرد و گفت: میوه‌های خشک شامل، انجیر خشک، توت خشک، برگه هلو و نخودچی و کشمش، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده و انواع مغز‌ها و دانه‌ها از نوع کم نمک، انواع میوه‌ها شامل، سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، گلابی، سبزی‌ها شامل، هویج، خیار، انواع لقمه‌های خانگی مانند، نان و پنیر و گردو و نان و تخم مرغ، انواع کوکو و کتلت، نان و حلوا شکری، نان و پنیر و خرما، شیر و فرآورده‌های آن، از جمله میان وعده‌های مفید قابل استفاده در مدارس است.
وی بیان کرد: متأسفانه برخی از تنقلات تجاری مانند انواع پفک و چیپس به طور بی رویه توسط کودکان و دانش آموزان مصرف می‌شود. خوردن پفک به خصوص قبل از وعده‌های غذایی، به دلیل ایجاد سیری کاذب کودکان را از خوردن وعده‌های اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز برای رشد را تأمین کند، باز می‌دارد. از سوی دیگر، نمک زیاد این مواد، ذائقه کودک را به خوردن غذا‌های شور عادت می‌دهد. انواع چیپس‌ها علاوه بر شور بودن، به دلیل چربی زیادی که دارند، موجب چاقی بی رویه کودکان می‌شوند. مطالعات متعددی رابطه بین خوردن مواد شور در کودکی وافزایش فشار خون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است.

*حدود ۲۰ درصد دانش آموزان دچار اضافه وزن و چاقی هستند
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه نوشیدن بی رویه نوشابه‌های گازدار و آب میوه‌های پاکتی که دارای قند افزوده هستند، موجب اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان می‌شود، تصریح کرد: بررسی‌های انجام شده توسط وزارت بهداشت حاکی از آن است که حدود ۲۰ درصد دانش آموزان دچار اضافه وزن و چاقی هستند و یا چاقی شکمی دارند و روند چاقی در دانش آموزان رو به افزایش است. بنابراین، نوع تغذیه دانش آموزان در مدرسه و اقلام غذایی که در بوفه‌های مدارس عرضه می‌شود، برای حفظ سلامت و کنترل وزن دانش آموزان بسیار مهم است.
وی گفت: چاقی در دوره کودکی و نوجوانی می‌تواند منجر به چاقی دوران بزرگسالی شده و زمینه را برای ابتلا به کبد چرب، اختلال قند خون، دیابت و فشارخون بالا، فراهم کند.

*بازنگری و ابلاغ سالانه دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس
خانم عبداللهی گفت: دفتر بهبود تغذیه جامعه هر سال با همکاری آموزش و پرورش، دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس را بازنگری کرده و به مدارس کشور ابلاغ می‌شود. کلیه مدارس موظفند مطابق با این دستورالعمل نسبت به عرضه اقلام غذایی در بوفه‌های مدارس اقدام کنند. بر اساس این دستورالعمل، عرضه فست فود‌ها مانند، سوسیس و کالباس و پیتزا، نوشابه‌های گازدار و انواع چیپس و پفک، ممنوع است.

*نقش کلیدی والدین در نهادینه سازی رفتار غذایی مناسب
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت عنوان کرد: هدف از اجرای دستورالعمل بوفه مدرسه، علاوه بر حفظ سلامت دانش آموزان، فرهنگسازی و ترویج فرهنگ غذایی درست در بین دانش آموزان است. بنابراین، لازم است والدین هم در منزل با رعایت اصول تغذیه صحیح، رفتار‌های غذایی مناسب را در کودکان خود تقویت کنند و به عنوان میان وعده، خوراکی‌هایی برای کودک خود تهیه کنند که علاوه بر مغذی بودن، کم نمک، کم چرب و کم شیرین باشد و انواع ساندویچ‌های سوسیس و کالباس و سایر فست فود‌ها را به عنوان میان وعده در کیف کودکشان قرار ندهند.
خانم عبداللهی با بیان اینکه تهیه یک لقمه سالم، یک عدد میوه، یک پاکت شیر، انواع خشکبار و برگه‌ها و تنقلات سنتی، خوراکی‌های سالمی هستند که والدین می‌توانند به عنوان میان وعده برای فرزندانشان در مدرسه در نظر گیرند، ادامه داد: رعایت نکات بهداشتی در تهیه خوراکی دانش آموزان اهمیت زیادی دارد و ضرورت دارد، میوه‌ها و سبزیجاتی که به منظور تغذیه برای دانش آموز فراهم می‌شود، از قبل در منزل شسته و گندزدایی شود.
وی گفت: والدین باید بدانند که مکمل یاری آهن برای کلیه دختران دبیرستانی برای پیشگیری از کم خونی و کمبود آهن و مکمل یاری ویتامین D برای پیشگیری از کمبود این ویتامین در دختران و پسران دبیرستانی اجرا می‌شود. لازم است والدین کودکان و نوجوانان خود را به مصرف این مکمل‌ها در مدرسه تشویق کنند.