تندو تیز برای کشاورز و شیرین برای دلال

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، مرکز اصفهان ؛ پرمصرف ترین محصول کشاورزی درسفره غذا همه ساله روی زمین می ماند و پیازکارانی که زمان وانرژی فراوانی رابرای تولیداین محصول صرف می کنند، هنگامی که برای برداشت محصول وکسب سوداقدام می کنند،با بازاری با قیمت های پایین مواجه می شوند.
در سال هایی که گذشت، برنامه دقیق و منظمی برای حل مشکل کشاورزان و بهبود شرایط خرید محصول از آنها در کشور رخ نداد و همین پیاز که با قیمت کمتر از 500 تومان از کشاورز خریداری می شد با قیمتی چند برابری در بازار عرضه شد تا جایی که حتی زمستان پارسال و بهارامسال تا 18 هزار تومان به دست مصرف کنندگان رسید.
استان اصفهان ،قطب تولید پرمصرف ترین محصول کشاورزی کشوراست و سالانه انواع مختلف پیاز (قرمز- زرد و سفید)درمزارع استان برداشت می شود.
اشک پیازکاران مزارع فریدن را سیراب کرد
حدود نیمی از محصول پیاز استان اصفهان از مزارع غرب استان اصفهان (فریدن بزرگ) حاصل می شود.
امسال در وسعت دو هزار هکتار از مزارع فریدن بزرگ شامل چهار شهرستان فریدن، چادگان،فریدونشهر و بوئین میاندشت پیاز کشت شده و هم اکنون فصل برداشت حاصل دسترنج کشاورزان است.
برای تهیه گزارش برداشت پیاز راهی مزارع شهرستان فریدن شدم،مقصدی که 80 درصد پیاز غرب استان در آنجا برداشت می شود.
در بعضی از مزارع به فاصله چند متر به چند متر،انبوهی از پیازهای برداشت شده دیده می شود،برخی جاها ،کل محصول یک جا انباشته شده و برخی از کشاورزان هم مشغول برداشت محصول یا بارگیری هستند.
کشاورز فقط کاشت،داشت و برداشت بلد است،هر طلوع زیر تیغه های آفتاب کمر خم می کند و دست های پینه بسته اش را در مزرعه به کار می سپاردبه امید روزی که محصول رنجش راهی بازار شود و برکت وارد سفره اش.
"این قیمت نصف هزینه کشت و برداشت من نمی شوداگر امکان دارد عادلانه تر قیمت تعیین کنید."این صحبت مشهدی محمد،کشاورز 59 ساله دارانی است که همچنان که عرق از پیشانی پرچروکش می کند با خریدار در حال چانه زنی برای فروش محصولش است.
در مزرعه کناری هم کارگران درحال بارگیری پیاز هستند.حاج کاظم 65 ساله صاحب زمین پنج هکتاری که با حسرت شاهد ماجراست می گوید:" برای اینکه ضرر کمتری کنم برای هر کیلوگرم محصولی که هزارو 350 تومان هزینه کرده ام به فروش 600 تومانی آن راضی شدم."
موسوی پیازکاری که در حال برداشت محصول از زمین ده هکتاری خود است به جمع مااضافه می شود و درخواست رسیدگی مسئولان به حال و روزشان را دارد و می گوید:" موقع کاشت خبری از هیچ مسئولی نیست،وقت برداشت می آیندو می گویند الگوی کشت را رعایت نکرده اید ،همین که به نصف قیمت تمام شده هم بخرند باید راضی باشید."
این کشاورز کهنسال ادامه می دهد:" لطفا به مسئولان بگویید کدام الگوی کشت،من از 10 سالگی تا الان که 60 ساله ام،کارم پیاز کاری بوده است چه الگویی به ما داده اند؟خدا روزی رسان است."
کم کم ،کشاورزان دیگر هم دورم جمع شدند و شروع به صحبت کردند.
رفیعی که چهار هکتار زمین را زیر کشت پیاز برده است،با ناامیدی،از محصولش می گوید که زیرخاک مانده و نزدیک است در گرمای این روزها بگندد،نه می توان پیازها را نگه داشت و نه به قیمت واقعی فروخت.
مشهدی حیدر پیازکار میانسالی که قیمت 400 تومانی خرید تضمینی را ناعادلانه می داند می گوید :"خداوکیلی یک کارشناس کاربلد و منصف بیاید پول زمین، نهال،حمل و نقل،  کشت،سم،کود،آب،کارگر و برداشت را محاسبه و بعد نرخ گذاری کنند من بدون محاسبه سود،هر کیلوگرم پیاز برایم هزارو 500 تومان هزینه داشته است."
همه کشاورزان حاضر با توجه به پایین بودن نرخ خرید تضمینی و خریدارانی که به نصف  قیمت تمام شده تمایل به خرید داشتند،برای برداشت محصول خود بی انگیزه بودندو به قول خودشان اشک درو می کردند.
کیفیت پیاز فریدن به حدی رسیده است که به گفته مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهادکشاورزی استان اصفهان با هدف تولید محصول دارای کیفیت مناسب و دارای استانداردهای لازم برای مصرف و صادرات ،پنج هزار تن پیاز از وسعت 40 هکتاری مزارع این شهرستان به‌صورت کشاورزی خوب (GAP) برداشت شد.
جمشید اسکندری بابیان اینکه تولید محصول پیاز به روش کشت عملیات خوب کشاورزی اولین بار در استان اصفهان اجراشده است ادامه می دهد:در این روش، مراحل کشت بخصوص آنالیز و بررسی نشاء،آب،خاک،برگ وبرداشت محصول طبق استانداردکشاورزی مستندسازی و کد ۱۶ رقمی سلامت برای پیازهای برداشت شده صادر شده است.
آشفته بازارپرمصرف ترین محصول کشاورزی
طبق تحقیقاتی که داشتم متوجه شدم بی انگیزگی برخی پیازکاران فریدنی در برداشت محصول در سال های گذشته که حاضر به فروش کمتر از قیمت تمام شده نبودند،نتیجه روی زمین ماندن محصول و از بین رفتن پیاز بوده است و تبعاتش برای مصرف کننده افزایش چند برابری قیمت پیاز حتی بیشتر از نرخ یک کیلوگرم مرغ است.
تلفنی با نماینده مردم شهرستان های فریدن،فریدونشهر،چادگان و بوئین میاندشت موضوع را مطرح کردم.
اکبر ترکی باوجودآنکه در نشست علنی مجلس حضورداشت ،جوابگوی تلفن بود وبه دادن تذکر کتبی و چندین تذکر شفاهی به وزیر جهادکشاورزی درخصوص مشکلات کشاورزان از جمله پیازکاران اشاره می کندو می گوید:با وجود متفاوت بودن هزینه ها در استان های مختلف،متأسفانه نرخ خرید تضمینی در کشور مساوی در نظر گرفته و اعلام می شود و کشاورزان در مناطق پرهزینه از جمله فریدن بزرگ متضرر می شوند."
وی ادامه می دهد:"نظر ما خرید توافقی به جای تضمینی است یعنی هزینه کاشت و برداشت به اضافه 15 تا 20 درصد سود تا بازار تنظیم شود."
نماینده مردم شهرستان های فریدن،فریدونشهر،چادگان و بوئین میاندشت اضافه می کند:"سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان مدعی است قیمت تمام شده پیازبرای هر هکتاری که 60 تن محصول برداشت شود 850 تومان است."
کارشناس مسئول سبزی و صیفی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان هم به افزایش کشت حدود 20 درصدی پیاز امسال در مقایسه با پارسال اشاره و پیش بینی می کند:380 هزار تن پیاز از وسعت پنج هزارو 800 هکتاری مزارع این استان برداشت شود.
فردین ابراهیمی نرخ تضمینی پیاز اعلام شده امسال را 3192 ریال اعلام و اضافه می کند: صادرات پیاز با شرایطی آزاد اعلام شده اما کشور عراق که بیشترین خریدار این محصول است برای صادرات تعرفه و محدودیت اعلام کرده است.
این درحالی است که نماینده مردم شهرستان های فریدن،فریدونشهر،چادگان و بوئین میاندشت می گوید:ذخیره پیاز در عراق تمام شده و برای صادرات محصول اقدام کرده اند.
دلال بازی بر سر دسترنج کشاورزان
اشک پیازکاران فقط به علت نرخ پایین خرید و اعلام قیمت تضمینی ناچیز نیست ،در هنگام برداشت محصول ،بازار در غرب استان اصفهان که محل تولید است با افزایش یکباره محصول مواجه می شود اما درجاهای دیگر استان محصول پیاز با قیمت چند برابری به مردم عرضه می شود و هم اکنون نرخ آن در بازار اصفهان 1500 تا 3000 تومان و در برخی مناطق پنج هزار تومان است و در برخی نقاط تهران به هشت هزار تومان می رسد.
دلال ها در این اوضاع نابسامان در ابتدای برداشت محصول از خرید خودداری می کنند و  پس از انباشت پیاز در بازار به یکباره آفتابی می شوند و نرخی پائین تر از تصور به کشاورز نگون بخت پیشنهاد می کنند و کشاورزان نیز که بعد از گذشت چندین روز و مقاومت  محصول خود را در حال خراب شدن می بینند چاره ای جز فروش محصول ندارند.
با خودروام همراه یک کامیون حامل بار پیاز که از کشاورز هر کیلوگرم را 500 تومان خریداری کرده بود راهی میدان میوه و تره بار شدم.
تا رسیدن نوبت تخلیه،احمدی کامیوندار برایم از دلال بازی های محصولات کشاورزی و تجربه 45 ساله فعالیتش در حمل و نقل این محصولات گفت و اینکه بنگاه دارها همین بارپیاز 500 تومانی را بادادن 10 تا 20 درصد سود می خرند و بین خودشان قیمت را دست به دست می چرخانند.
وی از بنگاه داری اسم برد که خانوادگی بازار محصول سبزی و صیفی را در دست دارند و برای مثال به شش عضو خانواده اش با قیمت های متفاوت محصول را صوری می فروشد و میوه فروش صبح زود موقع خرید باید همین پیاز را با توجه به کیفیت و نوعش دست کم هزارو 500 تا هزارو 900 تومان بخرد و در بازار با سود تعیین شده بفروشد،پیازی که نهایتا بنگاه دار600 تومان خریده است.
وقتی به عنوان میوه فروش، نرخ پیاز را در میدان پرسیدم کمتر از هزارو 200 تومان نبود.
سودی که به جیف دلالان می رود پول چند برابری که مصرف کننده می پردازند و کشاورزی با دستان پینه بسته که حسرت به دل مانده است داستان دیروز و امروز پیازکاران فریدنی نیست و سالهاست ادامه داد.
داستانی که در آن هم تولید کننده و هم مصرف کننده متضرر می شوند.
البته در این میان عده دیگری نیز حضور دارند که بخشی از این سود نیز به جیب آنان می رودنبود سیستم حمل و نقل تعریف شده در زمان برداشت محصول موجب می شود نرخ حمل و نقل کامیون داران نیز به یکباره چند برابر شود و در این میان بخشی از سود  پیازکاران نیز نصیب این افراد خواهد شد.
هزینه محصولات کشاورزی با نرخ خرید تضمینی همخوانی ندارد
با بررسی برنامه های استانداری با موضوع جهادکشاورزی در شهریور،نشست شورای اسلامی استان با بررسی موضوع جهاد کشاورزی و برداشت محصول با حضور نمایندگان کشاورزان فرصتی برای پی گیری موضوع بود.
نماینده استان اصفهان در شورای عالی استان‌ها در این نشست از بی توجهی دولت به حل مشکل پیازکاران غرب استان انتقاد و ادعا می کند:" حاصل دسترنج پیازکاران را سودجویان برداشت می کنند، زیرا با انبار محصول و فروش چندبرابری قیمت در زمستان برای کشاورز تنها زحمت و حسرت باقی می ماند.اگر عزمی برای حمایت از کشاورزان و قطع دست سودجویان نباشد امسال هم با افزایش شدید قیمت پیاز و خسارت پیازکاران روبرو می شویم."
عباس محمدصالحی می افزاید: دولت پارسال درباره محصول سیب زمینی و پیاز حمایت موثری از کشاورزان نکرد و نتیجه آن فروش پیازدربازار به قیمت حدود 18 هزار تومان و سیب زمینی به بیشتر از 12 هزارتومان بود.
پس از پایان نشست با وی که خود هم در فریدن پیازکاراست گفت و گو کردم .
این نماینده پیازکاران غرب استان اصفهان با اشاره به برداشت پیاز ازاوایل تیر تا مهر ادامه می دهد: یک چهارم نیاز کشور را پیازکاران غرب استان اصفهان تأمین می کنند و پیش بینی شده 150هزار تن محصول برداشت شود.
محمدصالحی با صراحت اعلام می کند: پیازکاران در هر هکتار 80 میلیون تومان هزینه کردند، با روندکنونی بازار هر کیلو پیاز از کشاورز نهایت تا 600 تومان خریداری می‌شود.
وی اضافه می کند: حدود 30 هزار نفر در غرب استان اصفهان از محصول پیاز امرارو  معاش اما حاصل دسترنج آنها را سودجویان برداشت می‌کنند.
همواره یکی از علت های اصلی افزایش قیمت محصولات کشاورزی از جمله پیاز فعالیت دلالان است.
کارشناسان معتقدند: بازرسان تعزیرات، صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف به عنوان متولیان امر بر قیمت های محصولات کشاورزی از مزرعه تا میدان نظارت داشته باشند و در صورت تخلف پیگیری و رسیدگی کنند.
از طرفی با حمایت دولت در اعلام نرخ تضمینی غیر ثابت به قیمت تمام شده محصول با سود عادلانه با توجه به مناطق مختلف کشور و استفاده از صنایع تبدیلی و بسته بندی نه تنها از هدر رفت محصولات كه حاصل زحمت كشاورزان است، جلوگیری می شود بلکه نوسان عرضه را کاهش داده و ثبات نسبی قیمت پیاز را برای سال های مختلف در بازار مصرف به همراه دارد.
نویسنده: سیده پروین امامی