پيام هاي گام سوم هسته اي ايران به غرب
پيام هاي گام سوم هسته اي تهران به غرب، بازي اروپا براي خريدن وقت و فرصت سازي براي به نتيجه رسيدن فشارهاي حداکثري امريکا براي امتيازگيري از ايران نتيجه نداده و بالعکس زمان به نفع کشور در حال گذر است.
با به نتيجه نرسيدن تلاش هاي فرانسه براي کاهش تحريم هاي ايران و ادامه نقض تعهدات برجامي از سوي اروپا، آقاي روحاني رئيس جمهور فرمان اجرای گام سوم در کاهش تعهدات هستهای کشور را اعلام کرد و دوباره فرصت دو ماههای را به اروپا داد تا تعهدات خود را جبران کند.
بر اساس دستور رئيس جمهور، همه محدودیتها در باره تحقیق و توسعه برداشته خواهد شد و سازمان انرژی اتمی تحقیق و توسعه را گسترش داده و بر روی انواع سانتریفیوژهای جدید کار خواهد کرد. در دو گام قبلي ايران از سقف ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین عبور کرد و در گام دوم درصد غنیسازی اورانيوم را افزايش داد.
به نظر مي رسد گام سوم ايران حاوي پيام هاي مهمي به غرب است که در دو سطح تحليلي به اين پيام ها اشاره مي شود.
سطح تحليلي اول: اگر فرض کنيم ميان امريکا و اروپا در برخورد با برنامه هسته اي ايران تقسيم کار وجود دارد و فرانسه به نيابت از امريکا به دنبال حفظ ايران در برجام پس از خروج ترامپ از آن است.
سطح تحليلي دوم: ميان اروپا و امريکا در خصوص برجام اختلاف نظر وجود دارد امريکا با فشار حداکثري شرايطي را فراهم مي کند که ايران از برجام خارج و اروپا به امريکا نزديک شود.
درسطح تحليلي اول که با توجه به برخي نشانه ها به نظر مي رسد به واقعيت نزديک باشد و در خصوص اين نشانه ها مي توان به خروج همه شرکت هاي اروپايي از ايران پس از خروج ترامپ از برجام اشاره کرد. کشورهاي اروپايي با وعده هاي توخالي چون راه اندازي مکانيسم مالي موسوم به اينستکس سعي کردند ايران از برجام خارج نشود و با خريدن وقت وفرصت سازي براي موثر واقع شدن تحريم هاي حداکثري امريکا، تهران تسليم شده وعلاوه بر تغير مفاد برجام به ويژه در خصوص غروب هسته اي، در باره دو موضوع موشکي و منطقه اي نيز وارد گفتگو با غرب شود.
اما پيام اول گام سوم هسته اي ايران نشان داد که نه تنها گذر زمان به نفع امريکا تمام نشده بلکه تهران با صبر راهبردي خود و نشان دادن حقانيتش در وضعيتي قرار دارد که گام به گام تعهداتش را کاهش مي دهد.
دوم اينکه با گذر زمان نه تنها تحريم ها نتوانسته تهران را به تسليم وادار سازد بلکه اکنون با اتکا به داخل بخشي از نيازها در ايران از طريق توليد ملي وتوجه به اقتصاد مقاومتي تامين و زمينه خودکفايي کشور مهيا شد.
سوم اينکه با گذر زمان و توجه به داخل، شاخص هاي اقتصادي بر خلاف تصور غرب به سمت مثبت در حال حرکت است و بانک جهاني نيز در گزارش خود تائيد کرده است که در سال آينده نرخ رشد اقتصادي ايران مثبت خواهد شد.
چهارم اينکه ايران با توجه به بدعهدي غرب، نگاه به شرق را در اولويت قرار داد و افزايش روابط اقتصادي با چين و روسيه در حوزه هاي مختلف به از دست رفتن فرصت هاي اقتصادي غرب در ايران منجر شده است.
پترولیوم اکونومیست روز پنجشنبه 14 مرداد نوشت، ایران و چین همکاری های خود را در بخش نفت, گاز و پتروشیمی بر خلاف تحریم های آمریکا افزایش می دهند و چین بالغ بر 400 میلیارد دلار در پروژه های زیربنایی ایران در زمینه نفت و گاز و حمل و نقل سرمایه گذاری می کند.
پنجم اينکه با گذشت زمان ترامپ در داخل امريکا نيز محبوبيت خود را از دست داده است و نتيجه ندادن فشارهاي حداکثري او عليه ايران و البته ناکامي در ديگر حوزه هاي سياست خارجي، مي تواند به شکست او در انتخابات آتي منجرشود چنانچه نظر سنجي ها نيز از کاهش شديد محبوبيت ترامپ حکايت دارد.
ششم اينکه با گذر زمان و واکنش متقابل ايران در خروج گام به گام ا ز برجام به افزايش قدرت چانه زني تهران در هر گونه مذاکرات آتي منجر خواهد شد .
هفتم اينکه با گذر زمان و ادامه فشارها و گام هاي قاطعانه بعدي ايران براي خروج از برجام، بايد انتظار داشت که تهران ديگر حتي اگر امريکا نيز مجددا به برجام برگردد به اين توافق برنگردد و توافق بهتري را مطالبه نمايد که همه حقوق هسته اي ايران را به رسميت بشناسد.
در باره پيام هاي گام سوم هسته اي ايران در سطح تحليلي دوم مي توان به سه نکته اشاره کرد نخست اينکه اروپا در عمل از ابتداي خروج ترامپ از برجام در کنار امريکا قرار گرفت و عملا همه شرکت هاي غربي از ايران خارج شدند. بنابر اين تهران از همگرايي اروپا با امريکا هيچ نگراني ندارد.
دوم اينکه اروپا نيز در خصوص برجام ملاحظاتي داشت چنانچه ماکرون بارها گفت که بعد از پايان زمان محدوديت هاي هسته اي ايران بايد توافق ديگري با ايران به امضا رساند و اکنون تهران به اروپا نيز تاکيد مي کند که هيچ گفتگوي دوباره اي در باره برجام و همچنين دو موضوع ادعايي غرب نخواهد داشت.
سوم اينکه امريکا در تمامي حوزه ها هرچه در توان داشته عليه ايران بکار برده است و ديگر برگ برنده اي ندارد که در صورت همراهي کامل اروپا با آن، عليه تهران بکار ببرد.
----------------------------------------------------
رضا محمدمراد