امسال یکصد و چهارمین سالگرد شهادت شهید رئیسعلی دلواری فرمانده مبارزات ضداستعماری جنوب ایران است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز بوشهر ؛ رییسعلی دلواری را اغلب مردم ایران پس تولید و پخش سریال " دلیران تنگستان " در صداو سیمای جمهوری اسلامی در دهه 60 به کارگردانی همایون شهنواز شناخته اند اما او فردی نام آشنا برای مردم جنوب بوده و پرچم پرافتخار استقامت این منطقه به نامش مزین شده است .
همایون شهنواز ، ۱۶ اسفند 96 بر اثر عوارض ناشی از سوختگی شدید درگذشت و پیکرش در جوار منزل رییسعلی دلواری به خاک سپرده شد .
آغازجنبش جنوب ایران را می‌توان سال ۱۶۲۲ دانست که در آن مردم هُرمُز( جزیره‌ای در خلیج فارس و در ۱۶ کیلومتری بندرعباس است.). همین موقعیت این جزیره را در طول تاریخ، از نظر راهبردی و بازرگانی از اهمیت خاصی برخوردار ساخته‌است. و سرانجام با فتح هرمز در آوریل ۱۶۲۲ یک رویداد مهم در تاریخ خلیج فارس اتفاق افتاد.
جنبش مردم جنوب بخصوص توسط مبارزان تنگستان، دشتی و دشتستان در عهد دوره قاجار به ویژه عصر ناصری در مقابله با نیروهای مهاجم بریتانیا با تأثیرگذاری از مسئله هرات شکل گرفت و در زمان رضاشاه در مبارزه با حکومت مرکزی و مقابله با پلیس جنوب فعال بود.
جنوب ایران بخصوص استان بوشهر در تحولات دو سده اخیر در چهار نوبت مورد هجوم نیروهای انگلیسی در سال‌های ۱۸۳۷، ۱۸۵۶، ۱۹۰۹ و ۱۹۱۵ میلادی قرار گرفت. پیش از آن پرتغالی ها در قرن شانزدهم به عنوان اولین یورش کنندگان در بندر ریگ و در فاصله ماه‌های آوریل تا ژوئیه ۱۵۱۹م در ری‌شهر حضور یافتند. سپس تصرف جزیره خارگ توسط هلندی‌ها در سال ۱۷۵۳م اتفاق افتاد که در هر کدام از مراحل یاد شده با مقاومت نیروهای مردمی جنوب همراه بوده‌است.
در سال ۱۳۲۴ه. ق. /۱۹۰۶ م. فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه پذیرفته و صادر گردید که مورد استقبال آزادی خواهان بلوکات و نواحی ایالت فارس و بنادر جنوب نیز واقع گردید. در دوره محمدعلی شاه که حکومت مرکزی با آزادی خواهی مردم به مبارزه پرداخت رهبری آزادی خواهان در بوشهر بر عهده سید مرتضی اهرمی (علم الهدی) بود وی بدنبال فتوای علما از جمله استاد آخوند خراسانی و با توصیه و مشورت آیت‌الله سید عبدالحسین لاری و ملا علی تنگستانی و دیگر علما و تجار بوشهر و استمداد از حکام محلی از جمله خالوحسین بردخونی، رئیس عبدالحسین دشتی و رئیسعلی دلواری با همراهی قوای دشتی، دشتستان و تنگستان در سال (۱۳۲۷ ه. ق/ ۱۹۰۹ میلادی) اقدام به خارج کردن نیروهای طرفدار محمدعلی شاه از بندر بوشهر نمود و امورات آن را بدست گرفت.
در آغاز جنگ جهانی اول، علی‌رغم اعلام بی طرفی دولت مرکزی ایران، قوای روس از شمال و نیروهای انگلستان از جنوب، ایران را مورد هجوم قرار دادند و کشتی‌های جنگی انگلستان در ۲۸ رمضان سال ۱۳۳۳ ه. ق برابر با ۸ اوت ۱۹۱۵/ ۱۷ مرداد ۱۲۹۴ به قصد تصرف بوشهر و نواحی آن در مقابل آن لنگر انداختند؛ و خارک ، بوشهر و برازجان را بلافاصله به اشغال خود در آوردند. در همین زمان علماء و مجتهدین مقیم «نجف» و «کربلا» از جمله آیت‌الله شیرازی طی فتواهای جداگانه‌ای علیه بریتانیا اعلام جهاد کردند. رئیس علی دلواری در راس قوای تنگستانی با همراهی خالوحسین بردخونی در راس قوای دشتی ، شیخ حسین خان چاه کوتاهی و زایرخضرخان اهرمی علیه اشغالگران به نبرد پرداختند. در ۳ شوال/ ۱۳ اوت انگلیسی‌ها عملیات حمله به دلوار را آغاز کردند. نیروهای تنگستانی و دشتی دست به شبیخون علیه انگلیسی‌ها زدند و تلفات زیادی به آنان وارد آوردند؛ و آن‌ها را مجبور به عقب‌نشینی کردند. در ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ، شب ۲۳ شوال ۱۳۳۳. ق (۳ سپتامبر ۱۹۱۵) رئیسعلی دلواری در یک حملهٔ شبانه که به مواضع دشمن (انگلیسی‌ها) در منطقه «تنگک صفر» توسط یکی از خودی‌های خائن از پشت موردهدف گلوله قرار گرفت و شهید شد.
12 شهریور هر سال نماد مبارزه با استعمار انگليس و شهادت شهید ریسعلی دلواری
سردار حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی در مراسمی که به همین مناسبت در دلوار برگزار شد گفت : روحیه استقلال طلبی از ویژگی های بارز این سردار رشید است و سازش ناپذیری در برابر ظلم، پیروی از مرجعیت از ویژگیهای ممتاز و درس آموز قیام جنوب است.
سردار اشتری افزود: ریسعلی دلواری سرداری مبارز و شجاع بود که با فرهنگ دینی بزرگ شده بود. او با پیروی از قیام عاشورا راه خودش را انتخاب کرد. وی هم چون حسین بن علی(ع) در برابر استبداد و ظلم ظالمان ایستاد و برای ادای امر به معروف و نهی از منکر قیام کرد.
وی در ادامه بیان کرد: ما از زندگی این سردار شجاع و مبارز درس مقاومت در برابر دشمن را می آموزیم. هر کسی چشم طمع به سرزمین ما دارد باید مقابلش ایستاد. در حین مبارزه نمی توان سازش کرد. نمی توان مذاکره کرد. او مقاومت کرد و پیروز شد.
امام جمعه دلوار نیز گفت: رئیس علی در عصر مشروطیت، جوانی 30ساله، بلند همت، شجاع، در صدق و صفا كم مانند و در حب وطن و توكل به خدا، ضرب المثل بود. بعد از این كه قوای اشغالگر انگلیس جنوب ایران را به تصرف خود درآوردند، با شجاعتی وصفناپذیر به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شكستهای سنگینی بر آنان وارد كرد.
حجه الاسلام زاهد دوست افزود:پس از اشغال بوشهر نیروهای انگلیسی قصد تصرف دلوار را کردند. محلی كه پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا یورش برده و هر بار طعم تلخ شكست را چشیده بودند. رییسعلی سواره و پیاده خاک تنگستان و دشتی را پیمود و سران ایلات و عشایر را در مقابل انگلیسی ها با هم متحد نمود.
وی بیان کرد: پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سكونت خود و جلوگیری از نفوذ قوای بیگانه به درون سرزمین ایران، دفاع از استقلال وطن و جلوگیری از غارت سرمایه های ملی در کرانه خلیج فارس از اهداف قیام شهید ریسعلی دلواری بود.
خورشیدی معاون سیاسی امنیتی استانداری بوشهر هم گفت: دلوار مهد حماسه است. ما مفتخریم در سرزمین حماسه ها به سر می بریم. زمانی که سرزمین ما مورد تاخت و تاز بریتانیا قرار گرفت و در این برهه حساس در خطه جنوب با رهبری روحانیت سردار رئیسعلی دلواری غیرت و حماسه ملی را تجدید کرد تا هویت ایران بماند و بیش از دو هزار شهید استان تداوم بخش این حماسه بودند.
فرماندار تنگستان هم با اشاره به اینکه رئیسعلی دلواری نماد فرهنگ و روحیه استعمارستیزی مردم جنوب است گفت: عمل به تکلیف دینی و مرجعیت دینی و دفاع از آب و خاک از ویژگی های بارز قیام شهید رئیسعلی دلواری بود.
فرمانده سپاه امام صادق استان نیز بیان کرد: استان بوشهر در مبارزه با استعمار شهید رئیسعلی دلواری، در مقابل استبداد شهید ابوتراب عاشوری و در مقابل استکبار شهید مهدوی را تقدیم انقلاب اسلامی کرد.
سردار علی رزمجو افزود: کنگره سرداران و دو هزار شهید استان امسال در استان برگزار می شود و امروز کنگره شهید رئیسعلی دلواری اولین اجلاسیه برگزاری این کنگره است.
رئیسعلی دلواری" نماد ایستادگی و مبارزه با استعمار
پسرعموزاده رئیسعلی دلواری که در حال حاضر به عنوان راهنمای موزه رئیسعلی دلواری فعالیت می کند می گوید: رئیسعلی از زمانی که توانست اسلحه به دست بگیرد با سلاح آشنا شد و مهارت‌های بسیار خوبی در تیراندازی داشت.
حیدر شاکر اضافه کرد: رئیسعلی در سن 26 سالگی پس از اطلاع از ورود انگلیسی‌ها به بوشهر، سریعا خود را به این شهر رساند و پس از مذاکره با علمای دینی حکم جهاد علیه نیروهای متخاصم انگلیسی گرفت و در حرکاتی شجاعانه موفق شد انگلیس‌ها را از بوشهر بیرون کند.
رئیسعلی با همراهی دیگر آزادی‌خواهان بوشهر از اوضاع آشفته آن روزگار بسیار متأثر بود و در سفری که به بوشهر داشت در خانه سید محمد رضا کازرونی به کلام خدا سوگند یاد کرد که تا آخرین قطره خون با انگلیسی‌ها مبارزه کند.
در سوگندنامه رئیسعلی امده است: ای کلام الله گفتار مرا شاهد باش من به تو سوگند یاد می کنم که اگر انگلیسی‌ها بخواهند بوشهر را تصرف کنند و به خاک وطن من تجاوز کنند، در مقام مدافعه برآیم و تا آخرین قطره خون من بر زمین نریخته است، دست از جنگ و ستیز با آنان نکشم و اگر غیر از این رفتار کنم، در شمار منکرین و کافرین به تو باشم و خدا و رسول از من بیزار شوند.
مقام معظم رهبری در سفر سال 1370 خود به استان بوشهر به شهر دلوار زادگاه رئیسعلی دلواری رفتند و در جمع مردم این شهر رشادت‌ها و دلاوری‌های رئیسعلی و همرزمانش را ستودند.
رهبر معظم انقلاب در سفر به دلوار در جمع مردم این شهر بیان داشتند: شجاعت‌های رئیس علی دلواری و نیز پشیتبانی مردم بوشهر از مبارزات آیت الله سید عبدالحسین لاری و شجاعت های شهید عاشوری از جمله یادگارهای ارزنده تاریخی ایران است.
مردم استان نیز رئیسعلی دلواری را نماد مبارزه با استعمار و استکبار می دانند و می گویند: بزرگداشت و تبیین شخصیت چنین فرد مبارزی در تاریخ و فرهنگ ملی و مذهبی ما نماد رشادت، دلیری و تبعیت از روحانیت است.
ما بوشهری‌ها این افتخار را داریم که خون آن عزیز در رگ جوان‌های ماست و امروز هم همان جوان‌ها که در هشت سال دفاع مقدس نشان دادند خون رئیسعلی در رگ‌هایشان هست ،امروز هم با قامتی استوار در مبارزه با دشمنان اسلام و ایران ایستاده‌اند و تا پیروزی کامل مقاومت خواهند کرد.
یاد شهید رئیسعلی دلواری و همه همرزمان و همراهان او گرامی و روحشان در جوار رحمت الهی قرین شادی و مسرت باد.
تنظیم : سیده فرخنده موسوی