مگس هایی که خون تولید را در باغ های زیتون می مکند.

 

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز گیلان ؛ با اینکه کوچکند اما اگر گذرشان به آدم بیفتد ، خانه خراب کن می شوند. 

از فاصله شهریور تا آذر ، در مدت 3 ماه ، 3 نسل از خود به جا می گذارند. 

حدود دو دهه پیش ، لابه لای گونی های زیتون های قاچاق ، پای شان به اینجا رسید و همانطور که از نام و نشان شان بر می آید ؛ موذیانه در باغ های همیشه سبز زیتون رودبار ، جا خوش کردند ؛ تابستان و پاییز ، روی درختان و زمستان و بهار لا به لای برگ ها و لای خاک باغ .

تله های زرد ، چسب و سم هم نتوانسته کاری برای این باغ ها بکند و سوغات معروف رودبار همچنان زیر چنگ و دهان این حشرات موذی است.

 باغداران می گویند : مگس زیتون ، اینجا در گیلان کار ملخ صحرایی در جنوب و مرکز ایران را می کند.

آفتی که امسال در گیلان جمعیتش 2 برابر شده و آنطور که معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان می گوید : اگر باغداران رودبار ، تنها شهرستان گیلان که در آن زیتون کشت می شود ، به فکر نباشند و پای کار مقابله با این آفت نیایند ، محصول امسال شان در معرض تهدید جدی قرار می گیرد و خسارت می بینند.

مسعود الماسی با بیان اینکه آفت مگس زیتون در سال82 با زیتون های قاچاق به باغ های استان های زیتون خیز از جمله  گیلان راه  یافت و حدود80  درصد محصول آن سال را از بین برد گفت : این آفت در همان سال های اول با اقدامات وزارت جهاد کشاورزی تا حدود زیادی کنترل شد اما هر بار که شرایط را مساعد ببیند ، دوباره تراکم جمعیتش افزایش می یابد و به جان باغ ها می افتد.

وی افزود : اگرچه افزایش جمعیت و هجوم این آفت ، محصول حدود 2 هزار و800 هکتار باغ زیتون در پایین دست ؛ معادل یک چهارم باغ های بارور رودبار را هدف گرفته و تهدید می کند اما اگر این آفت تا 15روز دیگر در این مناطق کنترل نشود ، پایش به بیش از 5 هزار هکتار باغ زیتون در بالادست هم باز می شود و خسارت بسیاری را به دنبال خواهد داشت. 

امسال خنکی هوای تابستان در گیلان ، خیلی ها را خوشحال کرد اما رودباری ها به ویژه باغداران زیتون در مناطق پایین دست این شهرستان ، چندان از خنکی هوا خوشحال نیستند چرا که به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان خنکی هوا در زمان باردهی زیتون در تابستان ، شرایط را برای تکثیر این آفت فراهم می کند و جمعیتش چند برابر می شود.

آنطور که مسعود الماسی  می گوید : مگس زیتون، درهوای گرم و خشک و در دمای بالای 33 درجه سانتی گراد ، شانس کمتری برای زنده ماندن دارد و رشد و تکثیر چندانی ندارد.

وی البته انجام ندادن عملیات "به باغی" شامل هرس ، جوان سازی، تغذیه مناسب ، مدیریت کف باغ و جمع آوری میوه های آلوده پس از برداشت ، شخم زدن و زیر و رو کردن خاک ، آبیاری زمستانی و جوان سازی و اصلاح باغ ها را هم در این زمینه دخیل می داند.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه مگس زیتون ، درون میوه در حال رشد تخم‌ گذاری می کند و پس ازیک هفته تبدیل به لارو می شود گفت : لاروها در15تا 20روز از بافت میوه تغدیه می کنند تا تبدیل به شفیره شوند و 5 تا 7روز طول می کشد تا مگس ها از داخل آن بیرون بیایند.

محمد ابراهیم محمدی افزود : آفت مگس زیتون افزون بر تغذیه بخش عمده ای از زیتون ، با سوراخ هایی که در آن ایجاد می کنند ، زمینه ورود قارچ ها و باکتری ها به درون میوه زیتون را فراهم کرده و سبب له شدگی و پوسیدگی باقیمانده میوه و ریختن آن پای درخت می شود و از طرفی روغنی که از این زیتون های آلوده گرفته می شود ، کیفیت چندان خوبی ندارد. 

آنطور که او می گوید : اگر هوا مساعد باشد ، چرخه زندگی مگس زیتون ، از نیمه های تابستان تا روزهای پایانی آبان ، زمان باردهی تا برداشت زیتون، 3 تا 5 بار تکرار می شود .

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی گیلان در تشریح میزان مقاومت و تکثیر این آفت افزود : مگس زیتون بالغ ، پس از برداشت زیتون ، پناهگاه هایی مثل پوسته و شاخه های درختان قدیمی را برای زمستان گذارانی انتخاب می کند و حتی در مواقعی  بر روی دیوار برخی انبارها و کارخانه های روغن کشی زیتون جا خوش می کند تا تابستان از راه برسد و وارد مرحله جدیدی از رشد و تکثیر شود.

محمد ابراهیم محمدی گفت : میوه های آلوده پای درخت و خاک باغ های زیتون ، جای گرم و نرمی برای زمستان گذرانی شفیره این مگس است ؛ برای همین جمع آوری بقایای زیتون های آفت زده و شخم زدن پای درختان پس از برداشت ، تا حدود زیادی از گسترش این آفت در سال آینده جلوگیری می کند.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی گیلان می گوید : آفت مگس زیتون در بیش از 5 هزار هکتار از باغ های بارور بالادست هم وجود دارد اما در حال حاضر ، تراکم جمعیت آن کمتر است و اثرچندانی بر روی تولید ندارد.  

محمد ابراهیم محمدی افزود : این نگرانی وجود دارد که مگس زیتون به منطقه هرزویل شهرستان رودبار ، منطقه ای که بین باغ های بالادست و پایین دست زیتون رودبار قرار دارد ، هجوم بیاورند و از این منطقه به باغ های مناطق بالادست هم راه یابد. 

او در تشریح این وضعیت نگران کننده گفت : از آنجا که منطقه هرزویل باد خیز است ، این احتمال وجود دارد که آفت مگس زیتون از این منطقه با سرعت بیشتری به باغ های بالادست انتقال یابد ؛ بر این اساس اگر مقابله با این آفت هر چه سریعتر انجام نشود و تا 15 روز دیگر کنترل نشود ، خسارات بسیاری به دنبال خواهد داشت. 

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه آفت مگس زیتون در هیچ جای دنیا ، قابلیت ریشه کن شدن ندارد و فقط باید از افزایش جمعیت آن جلوگیری کرد افزود : از زمستان پارسال تاکنون، ردیابی مگس زیتون را در 8 هزار و 700 هکتار باغ پی گرفته ایم و در این مدت در دوره های آموزشی مختلف ، روش های کنترل و مقابله با آن را به  4 هزار باغدار زیتون یاد داده ایم.  

محمد ابراهیم محمدی توزیع اطلاعیه ها و اطلاع رسانی از طریق فضای مجازی را هم از دیگر کارهای انجام شده برای مقابله با این آفت اعلام کرد و گفت : با اینکه آفت مگس زیتون در ردیف آفت های همگانی قرار دارد و دولت فقط وظیفه تامین 30 درصد از هزینه های مقابله با آن را دارد اما امسال رایگان، 850 لیتر محلول پروتئینی جذب کننده حشرات ، 11 هزار و 950 کارت زرد چسبنده ، 331 تله فِرُمونی و210 لیتر سم را بین باغداران رودباری توزیع کرده ایم. 

او با بیان اینکه تاکنون در925 هکتار باغ زیتون محلول پاشی و در 585 هکتار هم تله های جلب کننده و کشنده حشرات استفاده شده است گفت : پس از رایزنی و اعلام وضعیت این آفت به سازمان حفظ نباتات کشور، این سازمان 400 میلیون تومان برای مقابله با این آفت اختصاص داد که در هفته اخیر جذب شد و در این فرصت 15 روزه ، مقابله با این آفت را در باغ های باقی مانده پی خواهیم گرفت.

فرماندار شهرستان رودبار می گوید : فرمانداری این شهرستان شهرداران ، بخشداران، دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی را پای کار آورده و دستور همراهی و ترغیب باغداران برای مقابله با این آفت را به آنان ابلاغ کرده و از طرفی از امامان جمعه و افراد معتمد خواسته مقابله همگانی با آفت مگس زیتون را تبیین کنند. 

محمد صالح ضیایی می گوید : برای سم پاشی در سطح وسیع ، در مکاتباتی با وزارت جهاد کشاورزی ، در خواست پهباد کردیم که هفته قبل یک پهباد برای این کار به گیلان فرستاده شد اما به علت بارانی بودن هوا ، نتوانستیم این کار را انجام بدهیم اما در روزهای آینده با مساعد شدن هوا از این پهباد استفاده خواهیم کرد. 

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی گیلان می گوید : اگرچه تاکنون برای مقابله با آفت مگس زیتون در استان ، اقداماتی انجام شده اما کافی نیست و مردم باید پای کار بیایند.

محمد ابراهیم ابراهیمی عملیات "به باغی " و اصلاح و نوسازی باغ های قدیمی که کانون اصلی آلودگی مگس زیتون است را از مهم ترین راهکارهای کنترل راهبردی این آفت می داند و معتقد است ؛ همراهی نکردن باغداران ، دلیل مهم گسترش این آفت است چرا که باوجود توزیع محلول های پروتئینی جذب کننده حشرات ، برخی از باغداران ، تمایل چندانی برای استفاده از آن ندارند.

موضوعی که باغداران هم به آن اذعان دارند. 

مجتبی شریفی یکی از باغداران زیتون منطقه علی آباد رودبار،  علت استفاده نکردن از محلول هایی  که سازمان جهاد کشاورزی توزیع کرده را بی کیفیت و بی اثر بودن آنها می داند و می گوید : سمی که از بازار می خریم اگرچه خرج سنگینی روی دست باغدار می گذارد اما بهتر و اثرگذار تر است. 

او می گوید : نوسازی و اصلاح باغ های قدیمی زیتون به علت هزینه های بالایی که به دنبال دارد برای باغداران ممکن نیست چرا که تنها محل درآمد بسیاری از مردم، تولید زیتون است و بارور شدن نهال های جدیدی که کاشته می شود ، 7 تا 8 سال طول می کشد.

حسین اعتدادی یکی دیگر از باغداران زیتون می گوید : محصول 4 هکتار از باغ زیتونش به خاطر هجوم آفت مگس زیتون، خسارت دیده و زیتون های سبز ، دانه دانه بر زمین می افتند.

او افزود : هنوز محلول های جذب کننده حشرات جهاد کشاورزی به دستم نرسیده است و درنوبت دریافت آن هستم اما اگر همین امروز هم به دستم برسد ، دیگر خیلی دیر شده و آفت ، محصول را از پای در می آورد. 

مصطفی امیری پور زیتونکار دیگر رودباری می گوید : جهاد کشاورزی زمانی محلول ها را توزیع می کند که مگس ها فعالیت شان را شروع کرده اند و برای مقابله دیر شده است.

او معتقد است ؛ سازمان جهاد کشاورزی باید قبل از هجوم این مهمان تقریبا همیشگی باغ های زیتون ، دوره های آموزشی برگزار کند و اقدامات بازدارنده را انجام دهد نه اینکه خود را کنار بکشد و راهکار ارائه دهد.

مصطفی امیری پور گفت : این سازمان البته در شبکه های اجتماعی در خصوص مقابله با آفت مگس زیتون اطلاع رسانی می کند اما باغدارن کمتر سراغ شبکه های اجتماعی می روند و خیلی ها هم به این فضاها دسترسی ندارند.

آنطور که این باغدار زیتون می گوید : امسال نیمی از محصول زیتون باغداران منطقه ، خسارت می بیند. 

پور کلشتری هم که 30هکتار باغ مدرن و جدید  زیتون دارد ، می گوید : همه عملیات "به باغی"  و مقابله با آفت مگس زیتون را انجام داده ام اما نگرانم مگس زیتون از باغ های همسایه که این کارها را انجام نداده ، به جان 30 هکتار باغ زیتونم بیفتد.

او افزود : در منطقه کَلَشتر رودبار فقط 10 دستگاه سم پاش به باغداران داده شده تا به نوبت از آن استفاده کنند و بر این اساس تقریبا یک ماه و نیم طول می کشد تا همه باغ های منطقه سم پاشی شوند و از طرفی خیلی ها توان تامین هزینه های شخم زدن ، هرس و آبیاری باغ های شان را ندارند و دولت باید به این باغداران کمک کند ؛ کاری که در گذشته انجام می داد.

البته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم به این موضوع اذعان دارد  می گوید : در سال های گذشته به باغداران  برای این کار تسهیلاتی  داده می شد اما در سال های اخیر به علت کمبود اعتبارات ، وزارت جهاد کشاورزی ، توان تامین این اعتبار را ندارد که نمایندگان هنگام تدوین و تصویب اعتبارات مربوط به بخش کشاورزی می توانند به این موضوع نگاه ویژه داشته باشند.

منوچهر جمالی نماینده شهرستان رودبار و رییس فراکسیون زیتون مجلس می گوید : مجلس امسال ، نیازهای اعتباری وزرات جهاد کشاورزی را مد نظر قرار داده و سر جمع سهم خوب و حداکثری در بخش های مختلف کشاورزی به ویژه بخش هایی که افزایش و رونق تولید محصولات مهم از جمله زیتون را در پی دارد ، در نظر گرفته است و حالا نوبت وزارت جهاد کشاورزی است که این اعتبارات را به طور مناسب ، به بخش های اولویت دار اختصاص دهد. 

او با اشاره به دغدغه مجلس درخصوص موانع تولید از جمله آفت مگس زیتون،  از برگزاری نشست های متعدد در هفته های اخیر با مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، مسئولان استانی و شهرستان رودبار برای برنامه ریزی در این خصوص خبر داد.

رییس فراکسیون زیتون مجلس افزود : این فراکسیون اگرچه نوپاست و حدود 9 ماه از تشکیل آن می گذرد اما نشست های هم اندیشی بسیاری با مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و شورای ملی زیتون برگزار کرده است ؛ نشست هایی که در آن راهبردهای ارتقای تولید زیتون که عملیات "به باغی" واصلاح باغ ها یکی از آنهاست بررسی شده است . 

منوچهر جمالی می گوید : پیگیری های اعضای این فراکسیون تا رسیدن به نتیجه مطلوب و اعلام راهبرد قاطع در این باره ادامه دارد . 

تا 15 روز دیگر معلوم می شود آفتی که دور سبد تولید سوغات معروف رودبار، چنبره زده ، بخشی از محصول باغداران را از پا در می آورد یا راهبردهای عملی سازمان جهاد کشاورزی ، نفس زاد و ولد حشرات موذی که خون تولید در باغ های زیتون می مکند را خواهد گرفت.

این روزها ، شاخه های پربار درختان جان سخت زیتون رودبار ، در گذر بادهای همیشه همراه ، دست تلطف مقابله همگانی با همراهی دولت و باغداران را می طلبد تا به یمن رونقی که البته لازمه اش اجرای راهبردهای درازمدت است،  تولید سر راست کند و رودبار که خیلی ها زیتون را به نامش می شناسند ، دوباره بر جایگاه اول تولید تکیه بزند.