رعایت نکردن الگوی کشت یکی از معضلات کنونی بخش کشاورزی است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، استان قزوین دارای ظرفیت‌های بسیار زیادی در بخش کشاورزی و زیر بخش‌های آن است بطوریکه سالانه میزان قابل‌توجهی از محصولات کشاورزی در این دیار تولید می‌شود. استان قزوین با دارا بودن یک درصد خاک کشاورزی حدود پنج درصد محصولات کشاورزی را تولید می‌کند که قزوین را باید قطب تولید انواع محصولات کشاورزی دانست. گاهی مشاهده می‌شود که به علت بی برنامگی و نبود الگوی کشت، کشاورزان در اغلب مواقع به دلخواه خود اقدام به کشت محصولات مختلف می‌کنند که همین موضوع باعث بروز مشکلاتی در بخش کشاورزی می‌شود. کشت چهار هزار هکتار گوجه خارج از الگوی کشت به عنوان نمونه با وجود اینکه امسال سهمیه تولید گوجه فرنگی در استان قزوین هشت هزار هکتار بود، اما کشاورزان چهار هزار هکتار بیشتر گوجه کشت کرده اند. فاطمه خمسه رییس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین می گوید : این مسئله نشان می‌دهد که هنوز نتوانسته‌ایم کشاورزان را به رعایت الگوی کشت بر اساس ظرفیت تولید، میزان آب مورد نیاز، بازار فروش و حتی قیمت راغب کنیم و نتیجه این معضلات چیزی جزء سردرگمی کشاورزان و از دست رفتن منابع ارزشمند آب‌وخاک این دیار نیست. همچنین کشت خارج از ظرفیت و بدون برنامه ریزی شده محصولات کشاورزی، ضمن ایجاد اخلال در تعادل بازار، موجب ماندن محصول روی دست کشاورز و وارد آمدن خسارات مالی به آنان می‌شود. تفاوت ۸۰۰ تومانی قیمت تمام شده گوجه برای کشاورز محمد قهرمانی از اهالی خرمدشت شهرستان تاکستان که امسال ۴۰ هکتار گوجه کشت کرده می‌گوید: به علت کشت بالای گوجه قیمت تمام شده هر کیلو گرم گوجه برای ما 2 هزار تومان است درحالیکه از ما به قیمت هزار و ۲۰۰ تومان خریداری می‌کنند. یکی دیگر از کشاورزان نیز می‌گوید: در سال‌های گذشته کشاورزان محصولاتی ، چون چغدرقند، گندم و جو کشت می‌کردند اما، چون پارسال قیمت گوجه گران شد کشاورزان روی آوردند به کشت این محصول ، بطوریکه حتی ما شاهد بودیم طلا فروش، مکانیک حتی پزشک، امسال زمین اجاره و گوجه کشت کرده اند. یکی دیگر از کشاورزان هم می‌گوید : 15 سال کلزا و گندم کشت می‌کردم، اما به علت قیمت خوب گوجه در سال گذشته این محصول را کشت کردم که به علت ارزان بودن قیمت گوجه بسیار متضرر شده ام. حسین رحمانی می‌افزاید: در این مواقع سازمان جهاد کشاورز باید اطلاع رسانی کند تا این مشکلات بوجود نیاید. گوشزد کردن به کشاورزان برای رعایت الگوی کشت این مشکل را از رحمانی مدیرجهادکشاورزی تاکستان جویا شدم که او می‌گوید: به اندازه کافی در این زمینه اطلاع رسانی شده و حتی با نصب بنر از کشاورزان خواستیم خارج از الگو کشت، گوجه نکارند که متاسفانه کشاورزان رعایت نکردند. در خصوص عواقب افزایش کشت گوجه فرنگی به کشاورزان قزوینی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قزوین هم می‌گوید هشدار داده بودیم. عباس علیخانی می‌افزاید: به کشاورزان شهرستان قزوین در خصوص برنامه‌های ابلاغی کشت اطلاع رسانی لازم از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی و نصب بنر و پلاکارد انجام شده است. علیخانی اضافه می‌کند: از طریق کارشناسان خود به کشاورزان نیز اعلام کرده ایم که می‌توانند جهت مشاوره کشت به مراکز جهاد کشاورزی در نقاط مختلف شهرستان مراجعه کنند. علیخانی با اشاره به سهمیه ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی در خصوص کشت گوجه با اشاره به کاهش کشت گوجه فرنگی در مزارع قزوین و افزایش آن در برخی نقاط دیگر استان می‌گوید: کشت این محصول در مزارع شهرستان قزوین از ۲۳۰۰ هکتار در سال گذشته به ۱۷۰۰ هکتار کاهش پیدا کرده است. وی تاکید کرد: کشت خارج از برنامه و عدم اجرای الگوی کشت مخاطرات زیادی به همراه دارد که یکی از آن‌ها باقی ماندن محصولات روی دست کشاورز به علت کشت بیش از اندازه و خارج از ظرفیت است. هرساله چشم طمع دلالان به محصولات کشاورزان هم موجب می‌شود تا کشاورز که زحمت اصلی کشت و تهیه محصول را کشیده طعم دست یابی به سود واقعی را نچشد و این سود به جیب دلالان و واسطه‌ها برود. لزوم حذف واسطه و دلال‌ها در کنار این موضوع و لزوم حذف و یا کمرنگ کردن نقش واسطه‌ها از جمله از طریق عرضه مستقیم محصولات کشاورزی در بازارچه‌ها و ... برنامه ریزی برای کشت به اندازه محصولات نیز در جلوگیری از زیان به کشاورزان از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که در صورت تولید بیش از اندازه و خارج از ظرفیت بازار یک محصول و اشباع آن، بدون شک کشاورز متضرر خواهد شد. باقی ماندن محصول روی دست کشاورز صحنه تلخ و غم انگیزی است که هرساله در برخی نقاط کشور با آن روبرو می‌شویم که در خیلی اوقات علت آن کشت بیش از اندازه و خارج از توان بازار و بیشتر از تقاضای موجود در بازار است. این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی به استانها برای کشت محصولات هرساله پیش از آغاز کشت سهمیه ابلاغ می‌کند. در همین راستا اردیبهشت ماه امسال بود که مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی قزوین از رشد ۱۰ درصدی کشت گوجه فرنگی در این استان خبر داده بود. تورج بنیادی گفته بود افزایش سهمیه ابلاغی کشت این محصول در پی بروز خسارت سیل به مزارع برخی استانها و افت احتمالی تولید این محصول در این مناطق و برای جبران آن صورت گرفته است. مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی قزوین همچنین می‌گوید: ۵۷ درصد کشت سبزی و صیفی جات استان در سال جاری به محصول گوجه فرنگی اختصاص پیدا کرده است. با این حال مسئولان جهاد کشاورزی افزایش کشت گوجه فرنگی را دلیلی بر باقی ماندن این محصول روی دست کشاورزان نمی‌دانند و علت‌های دیگری را در این خصوص عنوان می‌کنند. کشت بدون برنامه و احتمال خسارت به کشاورز مدیر زارعت سازمان جهاد کشاورزی می‌گوید: نمی‌توان جهاد کشاورزی را در ماندن محصول روی دست کشاورز مقصر دانست چرا که کشاورزان حتی در صورت عدم اطلاع رسانی، می‌توانند به مراکز جهاد مراجعه و در خصوص محصولات مورد نظر و میزان کشت و ... راهنمایی و مشاوره‌های لازم را دریافت کنند. بنیادی می‌افزاید: البته نمی‌توان کشاورزان را نیز مقصر دانست چرا که بازار دچار نوسان‌هایی است که می‌تواند پیش بینی‌ها و معادلات را برهم بزند، اما سهل انگاری برخی زارعین و بی توجهی آنان نسبت به برنامه کشت می‌تواند موجب زیان به خود آن‌ها و دیگر کشاورزان شود. بنیادی می گوید : البته محصول گوجه فرنگی در مزارع استان قزوین در حال برداشت است و هنوز زود است که در خصوص روی دست کشاورز ماندن آن صحبت کنیم، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین هم می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی نیز نسبت به مشکلات کشاورزان حساس است و در مواقع لازم ورود پیدا خواهد کرد و اگر وضعیت گوجه کاران در کشور به گونه‌ای پیش برود که موجب زیان آن‌ها شود تدابیری از جمله خرید تضمینی و یا توافقی و... اتخاذ می‌شود. فقدان ابزار خاص در دست جهاد کشاورزی برای اجرای الزامات قانونی فاطمه خمسه درباره الزام قانونی جهاد کشاورزی در زمینه رعایت الگوی کشت می‌افزاید: ابزار قانونی خاصی برای این کار در اختیار جهاد کشاورزی قرار ندارد و در این زمینه باید سایر دستگاه‌ها ذیربط به ما کمک کنند. خمسه با اشاره به فعالیت سامانه جامع اطلاعات کشاورزی اضافه می‌کند: در این سامانه تمامی وضعیت کشت محصولات ثبت می‌شود که آمار نهایی ان برای برنامه ریزی دوره بعد کشت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بگفته وی فایده نخست آن تعادل در کشت و پیشگیری از زیان مالی به کشاورزان است، اما متاسفانه برخی کشاورزان همراهی لازم را در ثبت اطلاعات کشت خود ندارند به طوری که به عنوان مثال در سالجاری از حدود هشت هزار هکتار گوجه کشت شده در اراضی استان، فقط اطلاعات پنج هزار هکتار آن در سامانه یاد شده ثبت شده است؛ بنابراین می‌طلبد که مسئولان مشکل الگوی کشت محصولات کشاورزی را به صورت واقعی و برای همیشه حل کنند تا حاصل چندین ماه تلاش‌های کشاورزان پایمال نشود. نگارنده: علی صفری الموتی