اگر چه افزایش فروش و تعداد سالنهای سینمایی طی چند ماه اخیر سبب خوشحالی اهالی سینما شده است، اما به عقیده صاحبنظران، تا زمانی که با برنامهریزی مناسب وضع کنونی چرخه نمایش اصلاح نشود، نمیتوان از همه ظرفیتهای این هنر صنعت برای تبدیل شدن به یک سینمای حرفهای و سالم بهره برد.
اسفند ۹۶ بود که پخش تصاویری در فضای مجازی با واکنشهای متنوعی همراه شد. احمد نجفی که پیش از آن با حضور در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتراض خود به زمان و نحوه نمایش فیلمش اعلام کرده بود با حضور در مقابل در شورای صنفی نمایش آنجا را به شکل نمادین گِل گرفت. نجفی بعدها درباره این اقدامش گفت: چرخه نمایش به دست حد اکثر پنج نفر افتاده است. افرادی که خودشان تهیه کننده هستند، سینما دار هستند و پروانه ساخت و نمایش صادر میکنند. این افراد فکر میکنند سینما ملک شخصی آنها است و سایر فیلمها را نابود میکنند. فیلم من که ارزشی بود باید در آتش زمان بد نمایش بسوزد و فیلمهای تریاکیها و روابط آنچنانی بهترین زمان نمایش را داشته باشد.
البته نجفی تنها سینماگری نیست که نسبت به چرخه نمایش انتقاد دارد.
امیرحسین شریفی تهیه کننده سینما گفت: تعداد انگشت شماری برای کل نمایش سینمای ایران تصمیم میگیرند. افرادی که ظرف ۲ ماه فیلم میسازند، نمایش میدهند و برای بقیه هم تصمیم میگیرند.
وی افزود: همین مسأله سبب میشود تعدادی از تهیه کنندگان مستقل سینما از ادامه کار دلسرد شوند. به طور مثال؛ من ۵ سال است که درگیر نمایش یکی از فیلم هایم به نام «آوازهای سرزمین من» هستم و هیچ اتفاقی هم نمیافتد. فیلم من موضوعی راهبردی دارد و چندین سال است که درگیر نمایش این فیلم هستیم.
پارسال با نمایش حدود ۸۰ فیلم در سینماها بیش از ۲۴۰ میلیارد تومان وارد چرخه سینمای کشور شد، اما فقط نیمی از فیلمهای به نمایش درآمده توانستند از مرز یک میلیارد تومان بگذرند. با توجه به متوسط هزینه تولید یک فیلم در صورتی که یک اثر بتواند بیش از ۵ میلیارد تومان در گیشهاش فروش داشته باشد، تنها درآمد حاصل از تولید فیلم برای سرمایهگذاران آن به دست میآید و شاید همین مسأله یکی از دلایل این باشد که تهیه کنندهها دغدغه نمایش فیلم هایشان در زمانهای طلایی نمایش را داشته باشند. به طور معمول اهالی سینما از عید نوروز و تابستان به عنوان فرصت طلایی نمایش نام میبرند. اهالی هنر هفتم از زمانهایی هم به عنوان زمانهای سوخته نام میبرند.
جمعی از منتقدان معتقدند فیلم اگر خوب باشد چه به لحاظ قصه و فیلمنامه و چه به لحاظ ابعاد فنی و ساختاری در هر زمانی به نمایش در بیاید دیده میشود، اما بعضی هم میگویند زمان نمایش فیلم رکنی اساسی در موفقیت آن به حساب میآید.
عدهای میگویند تعداد سینماها و تولیدات سالانه تناسب درستی با هم ندارند. سالانه بین ۸۰ تا ۱۰۰ فیلم سینمایی در کشور تولید میشود، اما تعداد سینماها و زیر ساختها متناسب با این حجم از تولیدات نیست.
بعضی از منتقدان میگویند؛ متأسفانه شاهد این هستیم که بدون بررسی درست به کارگردانان جوانی که سواد بالای سینمایی ندارند پروانه ساخت داده میشود. همین امر سبب میشود که فیلمهایی ساخته شود که مبنای تحقیقی یا عمق داستانی و موضوعی نداشته باشد و با سینمایی سطحی رو به رو شویم. از طرفی حجم زیادی از فیلمها در صف نمایش قرار میگیرند و همه چیز دست به دست هم میدهد تا یک شکست اقتصادی برای فیلمساز به وجود آید.
عدهای هم افزایش قیمت بلیت سینماها را دلیل کم رونق شدن سالنها و اخلال در چرخه نمایش میدانند.
سازمان سینمایی در ماههای اخیر اقداماتی برای بهبود چرخه نمایش کرده است؛ از افزایش تعداد روزهای نیم بها سینماها تا افزایش تعداد سالنها و سرگروههای سینمایی، اما کارشناسان میگویند این قبیل اقدامات باید با نگاهی کارشناسانه انجام شود. اضافه و کم کردن بندهای اجرایی مشکلی از چرخه نمایش حل نمیکند و باید بندهای عملی به چرخه بیافتد.
محمد حسین لطیفی کارگردان سینما و تلویزیون هم به ما گفت: چرخه نمایش از دیرباز دچار مسأله بوده است و همواره عده خاصی آن را هدایت میکردند. برطرف شدن مشکلات تنها با ضابطهمند شدن انجام میشود.
البته حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی گفته است به دنبال ساخت و تجهیز حدود ۱۰۰ سینما در استانهای کشور هستیم تا چرخه نمایش بهبود پیدا کند.
حالا باید منتظر ماند و دید، آیا چرخه نمایش سینما بهبود مییابد؟!