26 عَيدِماه ( مصادف با 28تیرماه) يا عيد مردگان آئين سنتي و كهن ديار مازندران است روزي كه مردم اين ديار در اجتماع يكپارچه بر سر مزار امواتشان حاضر مي شوند و با برگزاري جشن هايي يادي از درگذشتگانشان مي كنند
به گزارش خبر گزاری صدا و سیما مرکز مازندران 28 تير همان سالروز رخداد اسطوره اي، پيروزي فريدون برضحاك، زمان برگزاري اين آيين سنتي در مازندران است كه هر ساله در مناطق مختلف استان به ويژه روستاها برگزار مي شود .
هرچند نام اين آيين با واژه 'مردگان ' عجين شده است اما نبود برنامه هايي براي عزاداري و غصه خوردن را مي توان از ويژگي هاي اين رسم كهن مازندران برشمرد .
كشتي لوچو ، اسب سواري ، روشن كردن شمع بر مزار اموات ، تهيه و توزيع شيريني هاي خاص با شكل و شمايل انسان و ابزار حرفه هاي شغلي از جمله برنامه ها و كارهايي است كه در اين آيين برگزار مي شود .
بنا بر باورها و اعتقادات اسطوره ای در زمان های قدیم، فریدون 16 ساله به خونخواهی پدرش آبتین ـ که به دست ضحاک کشته شد ـ لشکری بزرگ از مردم مازندران را گرد هم آورد و به خاک حکومت او حمله کرد. در جریان جنگ جوانان زیادی کشته شدند، ولی فریدون توانست بر ضحاک پیروز شود.
اکنون با گذشت سال ها به یاد آن جوانان کشته شده در روز 26 عَیدِماه همه به قبرستان ها می روند و با انواع شیرینی های سنتی، شربت، میوه و غذاهای محلی این پیروزی را جشن می گیرند و برای مردگانشان عیدی به یادماندنی برگزار می کنند.
در روز عید به یاد آن جوانان، کُشتی سنتی به نام" لوچو "برگزار می شود تا پهلوان ترین فرد منطقه را مشخص کنند.