گل پا می خورد و پخته می شود و قوام آمدنش را فقط هنرمند می داند وبس ...
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز زنجان ؛ خاک وآب وگل
اینجا حکایت گِل ورنج ودسترنج است
محله ای قدیمی ، بانوانی خمیده و خانه ای که اینک عطر قدمت می دهد .
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز زنجان ؛ به روستایی آمده ایم پلکانی که پله هایش قدمتش را به دوره ساسانی می برند وسد پر ازآبش هم آن را به جزیره ای بی نظیر تبدیل می کند .
گلابر تاریخی ترین روستای استان زنجان است و این روزها با دستان رنج دیده پیرزنی که بی بی نساء است و البته همراهانش خبری شده است .
با بی بی نساء همقدم می شویم .
او و 10 بانوی گلابری تنورهایی می سازند به قدمت تاریخ
بی بی نساء از سالهای عمرش می گوید: 80 سال سن دارد واینکه از 20 سالگی با گِل آشناست و خاک زندگی خورده است
کوزه ها وظرف و تنورهایی ساخته که ازهمه روستاهای اطراف استان زنجان ، تهران وهمدان واستانهای دیگر برای خرید به گلابر آمده اند.
اگرچه دستانش می لرزند وموهای سپیدش دعوت به گوشه نشینی می کنند اما همچنان پس از سالها تنورهایی می سازد که بازارش درکشور داغ داغ است .
ظهر است و همراهان بی بی نساء پشم های ریش ریش شده گوسفندان را برای دوام بیشتر گِل سرخ وسیاه مخلوط می کنند وبا قدم های قویشان پا می زنند تا قوام بیاید
گل پا می خورد وپخته می شود وقوام آمدنش را فقط هنرمند می داند وبس ...
فاطمه 55 سال سن دارد چادرش را دور گردنش پیچیده وچکمه های پلاستکیش را به پا کرده است
می گوید: تلاش براین است هم کار کنیم وهم از دسترنج خود استفاده کنیم ومنت کسی بالای سرمان نباشد.
این روزهای پرتلاش وتولید بانوان سرزمینم است .
و آن طرفتر داخل تنورهایی که رج به رج قدمت دارد بانویی گیس سفید با صورتی گلی انگشتانش را به روی صفحه تنورها می کشد و باهنرمندی تمام سیقل می دهد .
تنورها انگار ازهمین اکنون آماده می شوند ، برای عطر فتیرها ونانهای محلی
دست ساخته ها حکایت نان برشته ها را به رخ می کشند .
نرگس هم گوشه ای دیگر مشغول درست کردن کوزه و کاسه ومنقل غذاست اومی گوید: ازوقتی یادم می آید این کار را مادربزرگها وخانواده های روستا انجام داده اند ومن ازبچگی این کار را کرده ام
او می گوید: لذت بخش است کوزه بسازی وحصیر تنش کنی وپر از آب کنی وبا خیال راحت آب خنک بنوشی .
حوریه بانوی گیس سفید دیگر روستاهم با لپهای سرخ که اززندگی طبیعی درروستا خبرمی دهد هم به جمع ما افزوده می شود اومی گوید: ما از دل همین تنورها نانهای داغ را هرصبح برسرسفره می آوریم
با اوکه همراه می شویم به دورهمی بانوانی روستا در ایوان خانه ای دیگردعوت می شویم
حوریه می گوید: خمیر های فتیر چون آماده شده بود اکنون برای یه عصرانه خوب آماده پخت است
با همان لبخندش دست به تنور می شود و ثمره اش نان بی منت است که با دسترنجشش اماده شده است
خریداری که اززنجان به روستا آمده می گوید: تنورهای محلی برای پخت نان واقعا مناسب است وطعم نان را هم خوشمزه می کند وقابل مقایسه با نان تنورهای گازی نیست .
تنورها 100 تا 150 هزارتومان و بقیه سفالهای دست ساز بین 15 تا 80 هزارتومان خرید وفروش می شوند .
انگار اینجا تولید جان بخشیده است به زندگی
مردمان این روستا نه تنها در تنور سازی بلکه در صنایع چوب از جمله ساخت قاشق چوبی وفرش هم حرفی برای گفتن دارند .
امینی ، دهیار روستا می گوید: برای توسعه کارگاهها تسهیلات با بهره 4 درصدی دراختیار بانوان وفعالان قرارگرفته شده است واز هزارو 500 نفری که فعال عرصه هستند اکنون 10 نفربه صورت رسمی مشغول کارهستند وتنورمی سازند ،درآمد کسب می کنند .
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری استان زنجان هم می گوید: با موافقت کمیته ثبت میراث فرهنگی ناملموس کشور، چهار میراث ناملموس استان ازجمله "فنون و مهارت سفالگری روستای گلابر"، "فنون و مهارت تنور سازی روستای گلابر"، "فنون و مهارت پخت غذای آیینی دویمج" و بازی محلی"کولونگ آغاجی".در فهرست آثار ملی به ثبت رسید .
رحمتی می گوید : تلاش بی بی نساء و بانوان روستای گلابر توانست تنورهایی که عمر 150 سال دارندرا به مرحله ثبت برساند .
حال تنورهای قد و نیم قد برای طبخ نان ، «سیین» یا همان ظروف نگهداری نان و ساییدن کشک که حاصل دست بانوان پیر و میان سال روستاست زیر افتاب مانده اند وتا فردا که آفتاب دوباره طلوع کرد مشتریان میانه ای ، کرجی وتهرانی وکردش ازراه برسند .
بوی برکت روستا وچندین محله دیگر کشورحال برای زنده ماندن فقط نیازمند ثبت ملی نیست بلکه باید جوانها را با گِل آشنا کرد .
گلابر روستای گردشگری باز هم پررونق است اما حالا با همت بانوانش و جوانهایی که باید دست به کار شوند .
معصومه امینی