کارشناس مسائل بین‌الملل: نباید روی اینستکس حساب باز کنیم و باید آن را از راهبردهای اقتصادی حذف کنیم.
وی تاکید کرد: اینستکس ابهام ساختاری، ماهووی و حقوقی دارد که در اصل نباید داشته باشد.
غفاری با بیان اینکه هدف از ایجاد اینستکس حمایت از مبادلات تجاری و مالی با ایران بود، افزود: فرانسه، آلمان و انگلیس برای تسهیل تجارت غیر دلاری با ایران عملا فرصت سوزی بسیاری کردند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه ضمانت اجرایی اینستکس مشخص نیست افزود: رویکرد اروپا به اینستکس یک رویکرد بازدارنده است که اروپایی ها سعی می کنند از این ابزار استفاده کنند تا مذاکرات را به سال آینده (2020)بکشانند تا انتخابات آمریکا برگزار شود.
او با بیان اینکه برجام با وجود ضمانت نامه سازمان ملل متحد در پشتوانه خود، نتوانست آمریکا را متعهد کند، افزود: نباید به اینستکس اطمینان کرد، چون با ساختار مبهمی از اینستکس روبرو هستیم.
اینستکس استقلال ندارد
این کارشناس سیاسی با بیان اینکه اینستکس یک مجرای کاملا هدایت شده است، افزود: اروپا برای اینکه بتواند استقلال سیاسی داشته باشد و هزینه کند.
حنیف غفاری با اشاره به اینکه فروش نفت و تراکنش های مالی از خواسته های برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)است، گفت: استقلال مالی و راهبردی اینستکس اصلی ترین مرحله آن است.
او افزود: شاید اگر اینستکس به یکباره می توانست تمامی نیازهای ایران را برآورده کند قابل اعتماد بود.
او با بیان اینکه بین خواسته‌های ایران و ساختار اینستکس توازنی وجود ندارد، تصریح کرد: دلیلش هم این است که ظرفیت اینستکس بسیار محدود است. 80 درصد اقتصاد اروپا در دست بخش خصوصی است و 20 درصد آن در بخش دولتی است. بنابراین از 100 درصد اقتصاد اروپا تنها یک درصد از توان اقتصادی اروپا در مجرای اینستکس تعریف می‌شود.
وی در مورد اینکه رویکرد تحرک اروپا ناشی از تهدید ایران به کاهش تعهدات برجامی است، تاکید کرد: اروپا تنها زمانی تحرک کاملا واقعی از خود نشان خواهد داد که ایران واقعا تعهدات را کم کند و هر چه قدر ما در این باره منفعلانه رفتار کنیم انها وقیح تر خواهند شد؛ بنابراین نباید اینستکس را نقطه ثقل در نظر بگیریم و روی آن حساب باز کنیم، مشابه اشتباهی که در برجام مرتکب شدیم.
غفاری با تاکید بر اینکه باید کارکردهای جایگزین را در این باره در نظر بگیریم، تصریح کرد: باید اینستکس را در راهبردهای اقتصادی حذف کنیم اما این به معنی قطع ارتباط با اروپایی ها نیست.
غفاری ادامه داد :موضوع مهم در این باره بحث استفاده از توان بالقوه بازیگران بین المللی اقتصادی غیر اروپایی است که در اقتصاد جواب می دهد.
او با اشاره به نقش بازیگران بین المللی مانند روسیه و چین گفت: برخی کشورها که خود نیز در تحریم آمریکا هستند از راهبرد جایگزین کردن دلار با پول رایج خود استفاده می کنند و این راهبرد می تواند از مرکز ثقل دلار و روابط اقتصادی وابسته به دلار بکاهد.
حسن عابدینی تحلیلگر مسائل بین‌الملل دیگر میهمان برنامه گفت: توقف برنامه‌های مربوط به رعایت سقف تولید اورانیوم غنی شده و تولید بدون محدودیت آب سنگین تاسیسات اراک که در دوره 60 روزه بر آن تاکید شده، برنامه‌هایی است که با جدیت دنبال می‌شود.
او گفت: ایران در ادامه صیانت از امنیت و منافع ملی مردم خود و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام برخی از اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند.
عابدینی با بیان اینکه بازرسان آژانس در روزهای آینده از نطنز بازدید می کنند گفت: پس از این بازدید مشخص خواهد شد که ایران به آنچه که گفته عمل کرده است.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به سه کشور تشکیل دهنده اینستکس گفت: باید دید که آیا در این سامانه حمایت از مبادلات تجاری تبادل پولی صورت می گیرد یا نمی گیرد و این موضوع با خرید نفت تحقق می یابد.
او افزود: در بهترین حالت اینستکس کار تهاتر و پایاپای را انجام می دهد که این مورد انتظار جمهوری اسلامی ایران نیست.