منابع رسمی اماراتی پس از ۱۵ ساعت سکوت و تکذیب سرانجام یکشنبه شب به هدف قرار گرفتن ۴ فروند نفتکش در بندرالفجیره اعتراف کردند. بندر الفجیره با مساحتی حدود هزار و ۱۶۵ کیلومترمربع و جمعیتی افزون بر ۱۳۰ هزار نفر، یکی از هفت امیرنشین امارات عربی متحده است. این منطقه از سمت غرب به شارجه و رأس الخیمه، از جنوب به کلبا و از شرق به دریای عمان محدود می‌شود. بازار گمانه زنی درباره پیامد‌ها یا عاملان این حادثه هم اکنون در محافل سیاسی و رسانه‌ای داغ است؛ این موضوع از زوایای گوناگون قابل تحلیل است.
۱- فجیره، تنها بندر نفتی و صنعتی امارات در حاشیه دریای عمان است. اماراتی‌ها چند سال پیش یک خط لوله انتقال نفت به طول ۳۷۰ کیلومتر از ابوظبی به این بندر کشیدند تا بگونه‌ای تنگه هرمز را دور بزنند. این بندر از این نظر بسیار مهم است.
۲- سکوت و تکذیب رویداد و دروازه بانی شدید برای جلوگیری از درز کردن حتی یک فریم عکس یا ویدئو بیانگر آنست که حادثه غافلگیرانه بود. شیخ نشین امارات هنوز در مورد جزییات حادثه و مسببان احتمالی سخنی نگفته است.
۳- رسانه‌ها شماره هفت فروند کشتی آسیب دیده را منتشر کردند، اما مقام‌های رسمی فقط به مورد حمله قرار گرفتن ۴ فروند اذعان داشتند که نشان می‌دهد کاستن از حجم حادثه و پیامد‌های آن مدنظر بوده است.
۴- ماهیت این حادثه بیش از آنکه امنیتی باشد، اقتصادی است، طبعا پیامد‌های آن بر بازار انرژی، بورس و... قابل توجه خواهد بود. کشور‌های صادرکننده مانند ونزوئلا، لیبی، الجزایر هم که به علت تنش‌های داخلی ناتوان در عرضه بقدر کافی هستند ممکن است با بزرگنمایی حادثه الفجیره، بازار را به یکباره با جهش قیمتی مواجه کند.
۵- آمریکا مدت هاست که روی استخراج نفت شیل سرمایه گذاری می‌کند. ایالت کلرادو با داشتن دخایر ۳٫۳ تریلیون تنی بیشترین میزان را در دنیا دارد. استخراج نفت شیل زمانی مقرون بصرفه اقتصادی است که قیمت نفت به حدود ۱۰۰ دلار برسد.
۶- آمریکا بار‌ها کشور‌های عربی دارنده دلار‌های نفتی را تهدید کرده است که در صورت نبود در منطقه حتی یک هفته هم نمی‌توانند در کاخ هایشان باشند. جناح تندرو برای مشروعیت بخشیدن به حضور نظامیانشان و دوشیدن کشور‌های حاشیه خلیج فارس ممکن است به چنین سناریویی متوسل شده باشد.
۷- ماجراجویان در هیات حاکمه آمریکایی، رژیم صهیونیستی، جناح بن سلمان سعودی و بن زاید اماراتی هم ممکن است برای شعله ور کردن ناامنی در منطقه و دراز کردن انگشت اتهام به سوی ایران به این شگرد متوسل شده باشند.
۸- عامل این حادثه از قدرت اطلاعاتی و عملیاتی زیادی برخوردار بوده است. نفوذ در تدابیر امنیتی آمریکا، فرانسه، امارات و سعودی که در این منطقه فعال هستند از دیگر مولفه‌هایی است که در توان عامل یا عاملان حادثه بوده است. به نظر می‌رسد با این مشخصات، موساد بیشتر از همه در مظان اتهام باشد.
۹- مشارکت گسترده امارات در ائتلاف ضد یمن شاید انگیزه‌ای به یمنی‌ها داده باشد که دست به عملیات انتقام جویانه بزنند. انقلابیون یمن بار‌ها در این زمینه به امارات هشدار داده بودند، اما در زمینه حادثه الفجیره اظهار نظر نکرده اند.
۱۰- رقبای اقتصادی، جریان‌های مخالفت دولت امارات، القاعده، اخوانی‌های تحت فشار سنگین وهابی‌ها، نیرو‌های سرخورده موسوم به گرگ‌های تنها، دزدان دریایی و... هر یک ممکن است به دلایلی انگیزه دست زدن به چنین اقدامی را داشته باشند.
۱۱- برای تحلیل دقیق‌تر گرچه باید منتظر دریافت اطلاعات بیشتر از منابع مستقل درباره این حادثه بود، اما این نکته روشن است تا زمانی که قدرت‌های فرامنطقه‌ای به سرکردگی آمریکا در صدد یافتن بازار فروش جنگ افزار در منطقه باشند غرب آسیا روی امنیت را نخواهد دید.
حسن عابدینی ـ کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی