گزارش مکتوب: رفع تصرفات حاشیه زاینده رود، ضرورتی برای حفظ رودخانه

مرکز استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد است و با دو هزار و 66متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در این استان حدود دو هزار و 153متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران می‌دانند.
چهارمحال و بختیاری با وجود اقلیم مناسب و شرایط جوی منحصر به فرد دارای بیش از هزار رودخانه است که برخی از آن‌ها منشاء رودهای کارون و زاینده رود است.
زاینده‌رود یا زنده‌رود، بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق حدود 200کیلومتر پیش می‌رود و در نهایت به ماندآب گاوخونی می‌ریزد. حوزه رودخانه زاینده‌رود 41هزار و 500کیلومتر مربع است.

اجرای طرح آزادسازی حریم رودخانه زاینده رود

اجرای طرح آزاد سازی حریم رودخانه زاینده رود به عنوان یکی از مصادیق تحقق حقوق شهروندی با حکم مراجع قضایی در چهارمحال و بختیاری در دست اجراست.
به منظور استفاده بهینه از موهبت رودخانه و رفع تصرفات غیرقانونی که موجب تخریب این موهبت و آلودگی منطقه می شود، شورای قضایی استان و شورای حفظ حقوق بیت المال اجرای، طرح آزاد سازی حریم رودخانه را از سال 1396 تصویب و با همکاری دستگاه های متولی اجرایی کرده است.
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه دسترسی به رودخانه زاینده رود، یک حق همگانی و مردمی است؛ می گوید: در این طرح 15متر از هر دو طرف رودخانه آزاد سازی می شود.
آقای موسوی می افزاید: با اجرای این طرح، استفاده از حریم رودخانه برای عموم تسهیل می شود و بهداشت و سلامت در حوزه رودخانه افزایش می یابد.
بخشدار مرکزی شهر سامان هم می گوید: انجام طرح آزاد سازی حریم رودخانه زایندرود براساس احکام قضائی در حال اجراست.
غلامعلی یزدانیان می افزاید: در این طرح، ویلاسازی و ساختمان های اداری و شخصی که در حاشیه رودخانه احداث شده است باید از حریم رودخانه عقب نشینی کنند.
وی می گوید: مجریان این طرح تفاوتی بین ساختمان های شخصی و غیر شخصی قائل نیستند، به گونه ای که ساختمان پمپاژ اداره آب و فاضلاب روستایی هم که در حریم رودخانه بود، از بستر رودخانه عقب نشینی کرد.
حوزه آبی رودخانه زاینده‌رود 41هزارکیلومترمربع است که بخشی از آن در چهارمحال و بختیاری قرار دارد و سرچشمه این رودخانه، کوه های این استان است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری می گوید: رفع تصرفات در ابتدا دیدگاهی بود که ضروری تلقی نمی‌شد؛ اما شرایط تر سالی و بارش‌های فروردین ماه نشان داد که یک موضوع مهم در جهت حفظ و تأمین امنیت تأسیسات به ویژه در حاشیه زاینده رود است.
احمدرضا سدهی سامانی در بازدید از طرح‌های شهرستان سامان می افزاید: موضوع رفع تصرفات یکی از مباحث مهم در حوزه زاینده رود است که خوشبختانه در استان چهارمحال و بختیاری براساس تصمیمات وزارتخانه و شورای عالی آب انجام و در حال حاضر در مرحله نهایی قرار گرفته است.

توجه به مالکیت بومی حریم رودخانه زاینده‌رود

با آغاز اجرای این طرح، برخی از ساکنان روستاهای بخش زاینده‌رود شهرستان سامان با حضور در فرمانداری این شهرستان خواستار توجه به مالکیت افراد بومی در حریم رودخانه زاینده رود از سوی شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری شدند.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری در پاسخ می گوید: جای هیچ‌گونه نگرانی در خصوص مالکیت‌های قانونی وجود ندارد، زیرا طبق ماده دو قانون توزیع عادلانه آب، بایستی حریم و بستر رودخانه‌ها آزاد باشد.
مهندس صبا می افزاید: به مالکیت‌ها احترام گذاشته خواهد شد و تنها بستری را که در حیطه حاکمیت جمهوری اسلامی و جز انفال باشد می‌توان ساماندهی کرد.
وی با بیان اینکه ساماندهی به معنای احداث جدید سازه و تغییر کاربری نیست؛ می گوید: برای ساماندهی افراد می‌توانند درخواست خود را به شرکت آب منطقه‌ای ارائه دهند.
بخشدار مرکزی سامان با اشاره به اینکه هر ابنیه‌ای شامل ویلا، ساختمان‌های اداری و... که در حریم رودخانه زاینده‌رود قرار داشته باشد تخریب می‌شود؛ می گوید: برای قانون فرقی ندارد که این ساختمان‌ها شخصی یا دولتی باشند.
وی با بیان اینکه برخی از ادارات که ویلاهایی در حریم رودخانه زاینده‌رود داشتند فرصت گرفتند و خودشان حریم رودخانه را از وجود این ساختمان‌ها آزاد کردند؛ می افزاید: دیگر مالکانی که خود برای آزادسازی اقدام نکردند ساختمان آن‌ها طبق قانون تخریب شد.
آقای یزدانیان می افزاید: با روندی که امور آب چهارمحال و بختیاری پیگیر آزادسازی حریم رودخانه زاینده‌رود است و حتی ساختمان‌های اداری را تخریب می‌کند؛ امکان ندارد ویلایی به دلایل مختلف تخریب نشود و مردم می توانند موارد تخلف در خصوص خراب نشدن ساختمانی که در حریم رودخانه زاینده‌رود واقع شده است را با مستندات به اطلاع مراجع مربوط برسانند.
وی گفت: عبور ایمن سیلاب ها، دسترسی به حریم رودخانه به منظور اجرای طرح های محافظت و حراست ازمنابع آبی و توسعه گردشگری مهمترین اهداف اجرای این طرح است که بسیاری از مالکان داوطلبانه در این طرح مشارکت کردند.

با اجرای طرح آزاد سازی حریم و بستر زاینده رود، این رودخانه نفس کشید

۱۶۵هکتار از اراضی ملی حاشیه رودخانه زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری آزادسازی شد.
رئیس کل دادگستری چهارمحال و بختیاری می گوید: این آزادسازی در راستای اجرای ماده دو قانون توزیع عادلانه آب صورت گرفت.
احمدرضا بهرامی می افزاید: پس از طرح موضوع مقابله با ساخت و ساز‌های غیر مجاز در بستر رودخانه زاینده رود در شورای حفظ حقوق بیت المال و شناسایی قریب به ‎هزار مورد تصرف غیرقانونی از قبیل ویلاسازی، دیوارکشی و فنس کشی و ارسال اخطار‌یه‎های متعدد به متصرفان، تخریب و قلع و قمع ویلا‌ها و سازه‌های غیر مجاز با دستور مقامات قضایی آغاز شد.
وی می گوید: این تصرفات و ساخت و ساز‌های غیر مجاز در 65کیلومتر از طول رودخانه زاینده رود در حوزه استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد که تاکنون 900مورد آن تخریب شده است.
آقای بهرامی می افزاید: با توجه به ضرورت اجرای قانون، تسهیل دسترسی مردم به حاشیه رودخانه، امکان امداد و نجات و نظارت بر امور رودخانه، بهره مندی از نعمت‌های خدادادی، ایمن سازی مسیر عبور سیلاب و حفظ کمیت و کیفیت منابع آبی، اجرای این طرح تا آزاد سازی کامل حریم رودخانه زاینده رود ادامه خواهد داشت.

رفع تصرفات حریم و بستر رودخانه زاینده رود در هشت بازه طولی انجام شد

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری می گوید: رفع تصرفات حریم و بستر رودخانه زاینده رود از بهمن ماه 96 آغاز و این عملیات تا کنون در هشت بازه طولی انجام شده است.
علی‌اکبر صبا می افزاید: در مسیر آزادسازی تصرفات در حاشیه زاینده رود در عین اجرای صریح قانون هیچ حقی از کسی ضایع نشد و شرایط دسترسی همه شهروندان به زاینده رود فراهم شد.
وی می گوید: در بازه اول از روستای چم چنگ تا پُل ایل بیگی 101مورد تصرف، بازه دوم از پل ایل بیگی تا پل زمانخان 61مورد، بازه های سوم و چهارم پس از ادغام از زمانخان تا مجتمع کوثر 181مورد، بازه پنجم از مجتمع کوثر تا چمنار 99مورد، بازه ششم تا هشتم پس از ادغام از قراقوش تا پُل پلنگستان و چم چنگ 503مورد تصرف وجود داشت و در هر بازه 15متر عقب نشینی از بستر فعال رودخانه از هر طرف انجام شده است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان تاکید می کند: با توجه به اینکه تلاش شد هیچ حقی از کسی ضایع نشود؛ متصرفانی که مدعی داشتن سند بستر و حریم رودخانه بودند به مراجع قضایی ارجاع شدند تا بررسی های دقیق صورت گیرد.
آقای صبا افزود: در ابتدای این طرح با مخالفت های شدید متصرفین روبرو شدیم؛ اما با برگزاری جلسات متعدد اکثریت متصرفین قانع شدند که عملیات رفع تصرف انجام شود و این عملیات تا کنون بدون هیچ درگیری و مشکلی پیش رفته است.
وی می گوید: در بحث آزادسازی حریم و بستر رودخانه ها در کشور، به عنوان استان برتر انتخاب و موفق شدیم 30میلیارد ریال اعتبار جذب کنیم که این اعتبار برای آزدسازی حوزه کارون و تکمیل رودخانه زاینده رود هزینه می شود.
به گفته آقای صبا حدود 80 درصد آزادسازی‌های حاشیه زاینده‌رود با مشارکت مردم انجام شده است که در مرحله دوم ساماندهی، برنامه‌هایی وجود دارد تا مالکان منطقه، از مزایای آن استفاده کنند.
وی می افزاید: در خصوص ساماندهی محدوده های رفع تصرف شده درسال 98 پیش بینی اعتبار صورت پذیرفته است و انشاءالله تا پایان سال جاری، در قالب امضای تفاهم نامه با مالکان مجاور زمین های رفع تصرف شده، مناطق مستعد گردشگری ساماندهی می شود.