رئیس قوه قضائیه: برخی از ظرفیت‌های قانون اساسی که برای دیوان عالی کشور دیده شده فعال است و بخش‌های دیگر نیز باید فعال شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ حجت الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی در مراسم تکریم و معارفه روسای قدیم و جدید دیوان عالی کشور با تقدیر از زحمات حجت الاسلام کریمی رئیس قبلی دیوان افزود: ایشان به جهت بازنشستگی اصرار داشت فرد دیگری در این سمت قرار گیرد و با مشورت قضات دیوان حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد مرتضوی مقدم به سمت ریاست دیوان عالی کشور منصوب شد.
وی با اشاره به تاکیدات فراوان قانون اساسی بر دیوان عالی کشور گفت: همه ظرفیت‌های درج شده دیوان عالی کشور بر اساس قانون اساسی باید فعال شود و در این جهت باید قضات دیوان که صاحب نظرند، فعال‌تر شوند.
رئیس قوه قضائیه یکی از این ظرفیت‌ها را موضوع نظارت بر حسن اجرای قوانین در محاکم خواند و افزود: هم اکنون معاونتی در دیوان عالی کشور در این خصوص داریم که باید اقدامات ارتقا پیدا کند به نحوی که اگر یک رأی در سراسر کشور صادر می‌شود از چشمان تیزبین قضات دیوان دور نباشد.
دیوان عالی کشور ضامن اجرای موازین شرعی است
رئیس قوه قضائیه گفت: دیوان عالی کشور ضامن اجرای موازین شرعی در نظام مقدس جمهوری اسلامی است.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی در مراسم تکریم و معارفه روسای قدیم و جدید دیوان عالی کشور افزود: قدسیت نظام ما به دلیل اجرای احکام نورانی اسلام است و باید و نباید‌های احکام الهی در تمام مراحل اجرایی شود.
وی گفت: قانون اساسی ضمانت اجرا برای موازین شرعی گذاشته است که در همه باید‌ها و نباید‌ها نسبت به قوانین اجرا شود که شورای محترم نگهبان ضامن آن است تا هیچ قانون خلاف شرعی در این کشور قانونیت پیدا نکند بنابراین هیچ رای و حکمی نیز برخلاف موازین شرعی نباید در تمام نظام اسلامی صادر یا اجرا شود.
رئیسی گفت: ضمانت اجرای شرعی عمل کردن در نظام جمهوری اسلامی دیوان عالی کشور است تا ضمانت اجرای موازین شرعی یا حکم الهی در مجموعه نظام دیوان است بنابراین هیچ حکمی برخلاف موازین شرعی در هیچ کجای از نظام حکمیت و سندیت ندارد و از درجه اعتبار ساقط است.
وی ادامه داد: لذا به رئیس قوه قضائیه و رئیس دیوان عالی کشور قانون اجازه داده است در مرحله‌ای از مراحل دادرسی اگر رایی برخلاف موازین شرعی بود از درجه اعتبار ساقط کند و این ضامن بر اجرای موازین شرعی است.
رئیس قوه قضائیه گفت: لذا هر کارگزاری در مجموعه نظام اسلامی و هر قاضی در محکمه قضاوت عملش باید اخلاص داشته باشد و این شاکله قدسیت نظام است و این قدسیت قوه قضائیه ما را از تمام قوای قضائیه عالم متمایز می‌کند و قاضی محکمه ما را از تمام قضات در عالم متمایز می‌کند.
وی ادامه داد: درست است که قلم، قلم اوست، اما حقیقت آن است که آن پیرمرد و آن پیرزن روستایی که وارد محکمه می‌شود و می‌گوید آقا تو جای حضرت علی (ع) نشسته‌ای، این حقیقت قضات است و درست است که آنکه حکم می‌کند قاضی است، اما آنکه حکم می‌کند حکم الله است و شخصی است که فقط باید حکم الله را انجام دهد.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی در ادامه به بحث ضمانت اجرا اشاره کرد و گفت: دیوان ضامن اجرای موازین شرعی در تمام محاکم و دادستانی در کلیه دادسرا‌های کشور است و به حق قانون اساسی این اصل و اصول را گذاشته که این ضمانت اجرا همچنان که در حوزه قوانین وجود دارد که شورای نگهبان است در حوزه آراء و تصمیمات قضایی نیز وجود داشته باشد و دادسرا و محاکم را در سراسر کشور در برگیرد.
وی ادامه داد: لذا حوزه نظارت یک حوزه تشریفاتی در کشور نیست بلکه یک حوزه واقعی است و بنابراین نکته اول مسئله نظارت اساسی دیوان عالی کشور در کلیه محاکم در سراسر کشور است با همان اتقانی که در قانون اساسی وجود دارد.
رئیس قوه قضائیه در ادامه به دیوان عالی کشور اشاره کرد و گفت: رسیدگی صریح و دقیق نکته سوم است که نه دقت فدای سرعت و نه سرعت فدای دقت شود و اصل و اساس کیفیت و رسیدگی مدنظر قرار گیرد و در کلیه محاکم به ویژه دیوان عالی کشور اصل رسیدگی دقیق به پرونده‌ها مدنظر باشد.
وی گفت: باید از قضات تشکر کنم که حتما رسیدگی خارج از نوبت عین عدالت است و در یک حادثه در منطقه اتفاق افتاده و روح مردم جریحه دار شده است، می‌طلبد که رسیدگی سرعت پیدا کند تا آثار این رسیدگی و مجازات در جامعه سریعتر دیده شود و از وقوع جرایم بعدی جلوگیری کند.
وی ادامه داد: پرونده‌های خاص به ویژه آن دسته از جرایمی که قلوب عموم را جریحه دار می‌کند باید با سرعت مورد رسیدگی قرار گیرد.
همه ظرفیت‌های دیوان عالی کشور باید احیا شود
رئیس قوه قضائیه گفت: همه ظرفیت‌های مندرج در قانون اساسی که درباره جایگاه دیوان عالی کشور آمده است باید احیا شود و یکی از آن موارد موضوع نظارت دیوان بر حسن اجرای قوانین در محاکم است.
حجت الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی از تلاش و مجاهدت قضات دیوان که در طول تاریخ بعد از انقلاب منشأ خدمات بودند به ویژه روسای دیوان تقدیر کرد و یاد و خاطره شهدای عالیقدر آیت الله بهشتی و قدوسی و همه قضات پاکدست و پرکار را که در بین ما نیستند گرامی داشت.
وی گفت: از خدمات حجت الاسلام و المسلمین کریمی در دیوان عالی کشور تشکر می‌کنم و در مدت قریب به دو سالی که در زمان دادستانی کل کشور توفیق شرکت در جلسات هیئت عمومی دیوان را داشتم از اخلاص، پیگیری، سلامت نفس و مدیریت خوب حجت الاسلام کریمی تقدیر می‌کنم و امیدوارم دیوان و قضات دیوان از نگاه‌های قضایی ایشان بهره‌مند شوند.
رئیس قوه قضائیه افزود: ما بر اساس قانون اساسی با نظر و مشورت قضات دیوان عالی کشور درخواست کردیم که اولویت‌های خود را برای رئیس بعدی دیوان ارائه کنند و عده‌ای نسبت به حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای نیری از قضات پیشکسوت و خوشنام و عده‌ای نسبت به حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد مرتضوی مقدم و عده‌ای به حجت الاسلام و المسلمین کریمی نظر مثبت داشتند و ما در نهایت به این نتیجه رسیدیم که از درون دیوان، فردی را برای اداره آن انتخاب کنیم.
وی گفت: آقای کریمی اصرار به بازنشستگی داشت و حجت الاسلام والمسلمین نیری هم نظر بزرگوارانه‌ای به آقای نیری دارد.
رئیس قوه قضائیه با اشاره به سوابق حجت الاسلام مرتضوی مقدم گفت: به دلیل سوابق اجرایی و مدیریت دادگستری‌های کرمان و هرمزگان و دو دوره معاونت اولی دادستانی کل کشور در دوران آیت الله دری نجف آبادی و حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای و دوره کوتاهی که بنده دادستان بودم از ایشان پشتکار، دقت قضایی و نفوذ ناپذیری و روحیه انقلابی دیدم.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: پس از مشورت با قضات و پس از بررسی‌های سوابق اجرایی و آشنایی ایشان به مسائل قضایی و فقهی امیدوارم حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد مرتضوی مقدم بتواند تجربیات و اندوخته‌های خود در هیئت عمومی دیوان عالی کشور را به کار گیرد و شاهد دوره تحولی در دیوان عالی کشور باشیم.
وی گفت: البته ظرفیت‌های فراوانی در قانون اساسی برای دیوان عالی کشور آمده که بخش‌هایی از آن فعال است و بخش‌هایی باید فعال شود.
حضور قضات دادسرا در کنار محاکم؛ تشریفاتی نیست
رئیس قوه قضائیه گفت: حضور قضات دادسرا در کنار محاکم یک امر تشریفاتی نیست بلکه قانون گذار برای اینکه موضوع کاملا برای قضات محاکم در تصمیم گیری تشریح شود این کمک را کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی خطاب به قضات دیوان افزود: اگر در حین رسیدگی به بی دقتی برخورد کردید بی دقتی در یک پرونده راهکارش نقض است، اما اگر بی دقتی تکرار شد فقط به نقض نباید بسنده کرد بلکه اگر این تکرار شد معلوم می‌شود که آسیب وجود دارد و این آسیب باید شناسایی شود و آسیب زدایی کنیم.
وی گفت: لذا تکرار بی دقتی با مسئله نقض فقط حل نمی‌شود و در کنار نقض باید باید پیگیری شود تا اصل آسیب مرتفع شود، خواهش من از قضات دیوان عالی کشور این است که اگر با تکرار بی دقتی مواجه شدید، تکرار مجاز نیست که هم باید به فکر رفع آسیب باشیم چه از طریق دادسرای انتظامی چه از طریق آموزش‌هایی که در قوه قضائیه وجود دارد و چه از طریق ساز و کار‌های خودش این آسیب را برطرف کنیم و میزان نقض آرا را کاهش بدهیم تا میزان نقض آرا در دیوان کاهش پیدا کند که این نشان دهنده کارآمدی محاکم و روزآمدی و تسلط در سایر امور خواهد بود.
رئیس قوه قضائیه گفت: لذا پیشنهاد ما این است هر چند یک بار جلساتی در دیوان عالی کشور برگزار شود و در دادسرا‌ها با حضور دادستان کل کشور این آسیب شناسی را با دستورالعملی اعلام کنند هر چند که با دستورالعمل این موضوع حل نمی‌شود، اما پیگیری و ان شاالله این آسیب را در دستگاه قضا حل کنیم.
وی افزود: همچنان که بزرگان در آداب قضا فرمودند و در برخی متون فقهی نیز وجود دارد در محکمه و دادگاه حضور افراد خبره و آشنای به قضا امری است که در آداب القضا به آن تاکید شده است، این شاید همان ضمانت اجراست که تحقیقات، صدور حکم و تصمیم بر اساس موازین باشد.
وی ادامه داد: این نکته که بعضی‌ها تاکید می‌کنند که چه اشکالی دارد آرا با حذف اسامی و نشانی به صورت شفاف در منظر و دیدگاه نخبگان، خبرگان و دانشگاهیان قرار بگیرد، به نظر ما این امر کاملاً قابل اقدام باشد تا آرا را بتوانیم از مجموعه قوه قضائیه در ملا و منظر صاحب نظران و دیدگاه کسانی که صاحب نظرند در مسائل اصولی و فقهی آشنایی دارند، قرار دهیم تا نگاه نقدی آنان به آرا حتما به صحت عمل ما کمک خواهد کرد، ضمن اینکه قضات ما مقید خواهند بود که آرایشان دقیق‌تر، مستندتر و متقن باشد.
رئیس قوه قضائیه گفت: اگر بتوانیم سامانه‌ای داشته باشیم که آراء در نگاه صاحب نظران و دیدگاه حقوق دانان و فقها و بزرگان اهل تحقیق قرار بگیرد از این نظر نباید دستگاه قضایی هیچ باکی داشته باشد.
وی در ادامه افزود: نکته دیگر تداوم سلامت در دیوان عالی است که حفظ سلامت در این مجموعه یک امر بسیار مهم است و جملگی برای آن باید مبادرت کند، همچنان که آقای کریمی نیز اشاره کرد کار یک نفر نیست و اکنون همه شما در دیوان عالی کشور همت کردید تا سلامت تضمین شود حفظ سلامت و مقابله با هرگونه روابط ناسالم و نفوذ در این مجموعه قضایی در همه جا مورد تاکید و در این جا به صورت مضاعف رو به تاکید است.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی گفت: الحمدلله قضات، برجسته و صاحب تجربه هستند و برای بنده نیز به عنوان یک عضو قوه قضائیه این حفظ سلامت بسیار امر مهم و از ارکانی است که می‌تواند صحت عمل را در مجموعه قضایی کشور را تضمین کند.
اتقان آراء از موارد تحول در دستگاه قضایی است
رئیس قوه قضائیه گفت: اتقان آراء یکی از موارد تحول در دستگاه قضایی است که در سند تحول نیز آن تاکید شده است.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: البته تحول با اتقان آراء سازگاری دارد که مهم‌ترین ساز و کارش مساله دیوان عالی کشور و مجموعه عالی کشور است که ان شاء الله با همت بالای شما و نظرات ارزشمند شما به اتقان آراء در کشور بینجامد.
وی گفت: یک تفاوت جدی در کاهش نقض آراء در دیوان عالی کشور و اتقان آرا باید بتوانیم به عنوان یکی از نتایج تحولی در این دوره داشته باشیم.
رئیس قوه قضائیه افزود: ضمن کاهش پرونده‌ها کاهش نقض آراء را هم داشته باشیم که در واقع کاهش نقض بستگی به تلاش مضاعف وهمت تمام قضات دارد و شما قضاتی که در جایگاه نقض و ابرام قرار دارید در واقع به همت شما به سمت اتقان آراء می‌رویم لذا در دادگاه بدوی به نحوی باید حکم صادر شود که دادگاه تجدید نظر واقعا تایید کند در دادگاه تجدید نظر به نحوی حکم صادر شود دیوان عالی کشور با خواندن آن رای آن را تایید کند و این همان امری است که ان شاءالله دنبال و پیگیری کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه امیدوارم دستگاه قضایی ما در تراز انقلاب اسلامی و تراز سیره امیر المومنین (ع) باشد، گفت: امیدواریم امیر المومنین (ع) کمک کنند، چون صاحب اصل قضا خودشان هستند.
وی همچنین افزود: تاسف عمیق خودم و جوامع حقوقی کشور را باید از نوع قضاوت در کشور حجاز اعلام کنم که متاسفانه حکومتی که امروز در کشور حجاز برقرار است و حکومت به ناحق آل سعود بر سرنوشت مردم حجاز دارد و مردان و چهره‌هایی که جرم آن‌ها فقط حق گویی و حق خواهی است امروز باید با عنوان مبارزه با تروریسم مورد آزار شکنجه قرار بگیرند و با آن‌ها اینگونه برخورد شود.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی گفت: شاید به عنوان مسئول قضایی از کسانی که مدعی حقوق بشر هستند بخواهم و فریاد بزنم که چگونه نسبت به انسان‌ها و جوان‌های بی گناه و کسانی که فقط جرمشان حق گویی و حق خواهی و در مبارزه با ظلم است این گونه مورد ستم قرار گیرند و حتما این حرکت آل سعود از طرف همه حقوقدانان منصف و آزاد در جهان محکوم است.
وی افزود: امیدوارم خداوند کمک کند مردم مسلمان در جهان آزاد شوند و حکومت‌های دست نشانده مستکبرین حکومتشان از بین برود و آنچه حق است در جوامع اسلامی حاکم شود.
رئیس قوه قضائیه گفت: من هم مثل شما هستم فقط مسئولیتم بیشتر است و از دیدگاه‌های شما استفاده خواهم کرد.
وی افزود: دریک جلسه عمومی دیوان شرکت می‌کنم و در این دوره یکی از برنامه هایم ارتباط با بدنه قضایی است و فقط به مدیران اکتفا نمی‌کنم حتما با قضات در مراکز و استانها این دوره را خواهم داشت.
در پایان مراسم حکم انتصاب رئیس عالی دیوان کشور را به حجت الاسلام مرتضوی مقدم اجرا و از خدمات حجت الاسلام کریمی نیز با اهدای لوحی تقدیر و تشکر کرد.
۱۲:۵۰ از همه ظرفیت دیوان استفاده خواهم کرد
رئیس دیوان عالی کشور: با تمام توان و تلاش از ظرفیت دیوان کشور استفاده خواهیم کرد و تابلو من در این گام منشور گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری و رهنمود‌های ریاست قوه قضائیه است.
۱۲:۴۲ اطاله دادرسی در دیوان حذف شده است
رئیس سابق دیوان عالی کشور: با تلاش مجموعه قضات دیوان هم اکنون اطاله دادرسی در دیوان عالی کشور حذف شده است.
۱۲:۳۳ حدود ۷ هزار پرونده در دیوان عالی کشور
معاون قضایی دیوان عالی کشور: موجودی پرونده‌های دیوان تا پایان سال گذشته به شش هزار و ۸۸۴ فقره رسید.
۱۲:۰۴ تکریم و معارفه روسای قدیم و جدید دیوان عالی کشور
مراسم تکریم و معارفه روسای قدیم و جدید دیوان عالی کشور با حضور رئیس قوه قضائیه آغاز شد.