با احتیاط زندگی کنید!

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز گلستان؛ بی بی سلطان 65 ساله تازه می خواست برای خانه اش حمام بسازد با ورود سیلاب به شهر و خانه اش اما نه تنها حمام ندارد، بلکه بخش های دیگر خانه اش هم آسیب دیده است.

چرا پیشگیری نشد؟

تعداد زیادی از مردم مناطق سیل زده می پرسند، چرا پیش تر برای پیشگیری از سیل و کاهش خسارت ها اقدام نشده بود. اگر همه حواس شان به پیشگیری بود و چنین روزی را می دیدند شاید امروز اوضاع به گونه دیگری بود پیشگیری اما موضوعی است که کمتر به آن توجه می شود. سیل گلستان تا کنون 4 هزار و هشتصد میلیون تومان خسارت زده است. مبلغی به اندازه پول مورد نیاز برای تکمیل پتروشیمی گلستان که 12 سال به علت نبود سرمایه بلاتکلیف است.

مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گلستان اواخر سال 1396 گفته بود که 128 هزار واحد مسکونی مقاوم سازی نشده در روستاهای گلستان وجود دارد. عددی که در طول این مدت کاهش چندانی نیافت و حالا در سیل اخیر شش هزار 172 واحد مسکونی روستایی در 500 روستا گلستان بر اثر رانش و سیلاب خسارت دیده اند و باید دوباره ساخته شوند.

چگونه می شد پیشگیری کرد؟

اگر سد نرماب مینودشت که قرار بود سال 97 آب گیری شود تکمیل می شد 40 درصد روان آب ها و سیلاب ها را ذخیره می کرد. 30 روز پس از سیل گلستان کانالی در روستای دیگجه گنبدکاووس افتتاح شد که یک سوم آب گرگان رود را پیش از رسیدن به سد وشمگیر و آق قلا به کال شور با ظرفیت 250 میلیون متر مکعب هدایت می کرد کانالی که از گذشته وجود داشت اما احیا نشده بود. و موارد دیگری هم مثل لایروبی و حفظ حریم رودخانه ها می توانست از حجم سیلاب و خسارت بکاهد.

سیلاب چه بر سر خانه های گلستان آورد؟

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گلستان گفت: سیل تاکنون به هفده هزار و 837 واحد مسکونی در 500 روستا و چهار شهر گمیشان، گنبدکاووس، سیمین شهر و آق قلا خسارت وارد کرد و ۳۳ روستا دچار رانش شد.

محمدتقی زمانی‌نژاد افزود: هفت هزار و 306 واحد مسکونی احداثی و ۱۰ هزار 531 واحد مسکونی تعمیراتی هستند.

زمانی نژاد گفت: شش هزار و 172 واحد در روستاها و هزار و 134 واحد در شهرهای گلستان باید از نو ساخته شوند.

او گفت: حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ واحد مسکونی بر اثر رانش نیاز به ساخت دوباره دارند.

بر اساس آخرین سرشماری گلستان ۵۵۰۲۴۹ خانوار دارد.

نشست خانه ها در مناطق سیل زده

تعداد واحدهای آسیب دیده هر چه که از زمان وقوع سیل می گذرد بیشتر هم می شود. یاور، قربان محمد و تاج گلدی از ساکنان مناطق سیل زده می گویند که خانه های شان در حال نشست کردن و ترک خوردن است.

فرماندار آق قلا نیز گفته: ماندابی خانه های سیل زدگان را سست کرده است و احتمال نشست خانه ها وجود دارد.

امانگلدی ضمیر حتی از مردم خواسته است، مراقب باشند و در صورت اطمینان نداشتن از استحکام بنا در خانه های شان نمانند.

امیرشیر توماج فرماندار گمیشان هم گفت: نشست خانه ها، ایمنی کم و تخریب وسایل از مهمترین مشکلات مردم سیل زده است.

برای بررسی میزان استحکام بناها در مناطق سیل زده گلستان کمیته های کارشناسی و ارزیابی تشکیل شده است.

احمدی از اعضای تیم ارزیابی می گوید: به علت ماندابی که در بخش هایی تا دو متر ارتفاع داشت بسیاری از بناها آسیب جدی دیده اند. 

او به شیوه مرسوم ساخت و ساز در این مناطق اشاره می کند که بین آجرها را با ِگل پُر می کنند که پس از آبگرفتگی زیاد براحتی جدا می شود. همچنین مصالح ساخت آجر نیز رُس و آهک است که آهک پس از ماندن در آب خاصیتش را از دست می دهد.

یکی دیگر از عوامل ایجاد خسارت زیاد، نوع معماری تعدادی از ساختمان ها در مناطق آسیب دیده است.

خانم کُر از مهندسان عمران گفت: حدود 30 درصد پی ساختمان ها در آق قلا، گمیشان و سیمین شهر به حالت کف کرسی است. در این حالت بنای ساختمان غالباً بر روی پی آجری با ارتفاع 80 تا 130 سانتی متر و بدون فونداسیون بتنیِ درون زمین ساخته می شود. این شرایط آسیب پذیری خانه ها را افزایش داد. بیشتر خانه هایی که عمر بالا دارند و یا حتی خانه های نوساز، که سازندگان از توان مالی کمتری برخوردارند برای کاهش هزینه ساخت به شکل کف کرسی ساخته می شوند.

این موارد به علاوه عمر بالای تعدادی از ساختمان ها، آسیب پذیری آنها را بیشتر و تعدادی از خانه ها را غیر قابل سکونت کرده است. این در حالی ست که ساختمان های با اسکلت بتونی و آهنی آسیب کمتری دیده اند.

در خانه های نا ایمن سکونت نکنید!

تیم های ارزیابی و کارشناسی به خانه های آسیب دیده می روند و وضعیت استحکام بنا، ایمنی و امکان سکونت را بررسی و در صورت ایمن نبودن از آنها می خواهند خانه ها را ترک کنند.

با این حال هنوز افرادی در این خانه ها ساکنند مثل عبدالرحمان آق قلایی که خانه اش 40 تا 50 سال عمر دارد و کارشناسان می گویند که برای زندگی بسیار خطرناک است. او در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون خانه را تخلیه نکرده است می گوید: به خانه عادت دارد و نمی تواند در چادر زندگی کند.

خسارت ها چگونه جبران می شود؟

تسهیلات کم بهره و بلاعوض برای جبران خسارت اختصاص می یابد.

معاون عمرانی روستایی بنیاد مسکن کشور گفت: در شهرها برای واحدهایی که باید ساخته شوند 50 میلیون تومان و در روستاها 40 میلیون تومان تسهیلات داده می شود.

شاملو افزود: برای واحدهای احداثی در شهرها 12 میلیون و در روستاها 10 میلیون تومان بلاعوض پرداخت می شود.

مدیرکل بنیاد مسکن گلستان هم گفت: برای تعمیر واحدهای مسکونی در روستاها و شهرها تا سقف 15 میلیون تومان تسهیلات کم‌بهره و پنج میلیون تومان کمک بلاعوض تعیین شده است.

او گفت: برای لوازم منزل نیز 15 میلیون تومان تسهیلات و پنج میلیون تومان بلاعوض داده می شود.

به گفته زمانی نژاد علاوه بر رایگان بودن صدور پروانه، نقشه کشی و نظارت،‌ هشت تن سیمان رایگان به واحدهای احداثی و یک تن سیمان هم به واحدهای تعمیراتی داده می شود.

مدیر عامل شرکت پیوند گلستان نیز گفت: این شرکت آماده تحویل سیمان رایگان است.

سید عباس حسینی با بیان اینکه شرکت سیمان پیوند گلستان وابسته به بنیاد مستضعفان است افزود: در پی دستور ریاست بنیاد مستضعفان برای تامین رایگان سیمان بازسازی واحدهای مسکونی در استان های سیل زده، با آغاز عملیات بازسازی، ظرفیت تولید را افزایش می دهیم.

ابهامات مردم برای چگونگی بازسازی واحدها!

بسیاری از مناطق سیل زده همچنان در حال تخلیه گل و لای و حتی آب های باقیمانده هستند. در برخی از نقاط هنوز امکان بررسی دقیق ایمنی سازه ها وجود ندارد.

آسیب ها و نشست های برخی از خانه ها ممکن است در هفته ها یا ماه های آینده نمایان شود.

مردم درباره تخصیص اعتبارات، اجرای تعهدات داده شده و روند دریافت تسهیلات بانک ها، ضمانت ها و مدت زمان ساخت و تعمیر نگرانی دارند.

 یکی از مهمترین دغدغه های مردم تفاوت هزینه ساخت و میزان اعتباراتی است که دولت می دهد. مثلا دولت تسهیلات را بر مبنای مساحت 70 متری تعیین کرده است در حالیکه در بیشتر مناطق سیل زده مساحت خانه ها بیشتر از این مقدار است.

عبدالقیوم شکاری کارشناس اجتماعی می گوید: با توجه به ساختار خانواده های ترکمن که تعداد اعضای خانواده زیاد است و یا زوج های جدید در سال های نخستین زندگی در خانه های والدین زندگی می کنند متراژ 70 متری پیش بینی دولت با ساختار و ویژگی های فرهنگی و اجتماعی مناطق ترکمن نشین و حتی متراژ همین منازلی که در سیل تخریب شده اند متناسب نیست.

مشکل دیگر این است که برخی از واحدهای روستایی به علت رانش و برخی واحدهای دیگر به علت جانمایی در مناطق سیل گیر و حریم رودخانه ها باید جابجا شوند و دولت باید تسهیلات بیشتری برای آنها در نظر بگیرد.

عظیم از ساکنان سیمین شهر یکی از مردم سیل زده است که با نگرانی از آینده می گوید: با این شیوه کمک، مردم را به بانک بدهکار می کنند.

او گفت: با توجه به هزینه ها و خسارت های دیگری که سیل به آنها زده است. بعید نیست که در مراحل ساخت با مشکلات متعددی روبرو شوند.

کمک بلاعوض بیشتر بجای تسهیلات بانکی

نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس گفت: آیا می دانید خانه خراب شدن مردم و قشر آسیب پذیر جامعه یعنی چه؟ یعنی به این زودی ها نخواهند توانست زیر بار جبران خسارتش کمر راست کنند آن وقت ما بجای بالا بردن کمک های بلاعوض آنها را برای دریافت تسهیلات به بانک ها معرفی می کنیم تا هر چه در آینده به دست می آورد پول قسط بدهد تا شاید بعد از سال ها، وضعیتش برگردد به همان وقتی که قبل از سیلاب قرار داشت، این چه کمکی است؟

قره جه طیار بیان کرد: مشکل مردم با ارجاع آنها به بانک ها و بدهکار کردنشان حل نمی شود اکنون مناسب ترین زمان است که کمک های بلاعوض متناسب با آسیبشان به مردم خسارت دیده پرداخت شود، صندوق ذخیره ملی برای همین روزهاست، این کمترین حقی است که مردم به گردن نظام و دولت دارند.

حداقل 6 ماه سخت!

مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گلستان می گوید: تلاش می کنند تا واحدهای مسکونی را تا پایان شهریور تکمیل کنند.

زمانی نژاد گفت: در روستای چن سبلی آق قلا برخی واحدها حتی به مرحله سقف زنی رسیده است.

محمدعلی صابری از سازندگان واحدهای مسکونی در گلستان می گوید: هر واحد مسکونی حدود شش ماه زمان می برد تا تکمیل شود.

به گفته صابری در شرایط فعلی هزینه ساختن خانه حداقل متری یک میلیون تومان است.

زندگی در خانه های سیل زده کار هر کسی نیست. اگر دولت به تعهداتش دقیق عمل کند و اگر بازار اقتصادی و مصالح ثبات داشته باشد و برخلاف مدیریتِ قبل از سیل، روند بازسازی مدیریت بشود شاید از عمق نگرانی های مردم کمی کاسته شود. مردمی که ماه های آینده با سختی های بیشتری روبرو هستند. و آرامش زندگی در خانه های امن را ندارند. برای آنها این خانه ها دیگر آرامش ندارند و باید با احتیاط زندگی کنند.