اشتغال روستایی،خیزی برای برداشتن گام دوم انقلاب در روستاها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز گیلان؛ هر روز در دورهمی ِ کاری که دارند ، پای درد دل یکدیگر می نشینند و دست و دل شان هم حسابی گرم کار است. 
یکی از این کدبانوها که از هر انگشتش یک هنر می بارد ، سید هاجر است که کنار تابه بزرگ ملاقه به دست، پیشانی اش خیس ِعرقِِ گرمای اجاق شده.
او می گوید : این کاری است که سال ها در آشپزخانه خانه اش انجام داده و حالا هم با این پیاز داغ ها و سبزی های بسته بندی شده، دست خانم های دیگر به ویژه زنان شاغل را در رنگین کردن سفره های شان می گیرد.

خیلی های دیگر مثل سید هاجر از یک سال پیش، در دو کارگاهی که در روستاهای چولاب و فََشکچه بخش کوچصفهان شهرستان رشت با کمک تسهیلات اشتغال روستایی پا گرفته، مشغول به کار شده اند.
معصومه معمولی صاحب این دو کارگاه روستایی می گوید : اگرچه برای فروش محصولاتش گاهی با مشکل روبروست اما از اینکه از پارسال توانسته دست 15 نفر از اهالی منطقه را بطور مستقیم بند کند ، خوشحال است.
این کارآفرین روستایی افزود : 200 نفر از زنان روستاهای اطراف هم در خانه های شان محصولاتی چون ترشی ، انواع سبزی خرد و سرخ شده، نان ، شیرینی محلی و صنایع دستی تولید می کنند و برای بسته بندی و فروش به او تحویل می دهند. 
اینجا تعدادی به شستن، خرد کردن، سرخ کردن ، ترشی انداختن، پختن نان و شیرینی و برخی هم به بافتن سبد و بامبو دستی می برند و در نهایت محصولی را که به عمل آورده اند، برای فروش بسته بندی می کنند.
به قول صغرا خانم 60ساله، زنانی که تا پارسال منتظر گرفتن خرجی از همسران شان بودند، حالا خودشان پول در می آورند و حتی  کمک خرج مردان خانه اند. 

حدود 80 کیلومتر آنطرف تر در روستای بالنگه املش، تیمور بابازاده هم با استفاده از تسهیلات اشتغال روستایی ، کارگاهی راه انداخته و تعدادی از اهالی را در فصل برداشت میوه، برای بسته بندی نوبرانه های پرتقال و کیوی دور هم جمع کرده است. 
آنطور که باغداران منطقه می گویند : تا پارسال مجبور بودند برای اینکه محصول باغ شان خراب نشود، آتش به مال شان بزنند و همه میوه ها را در فصل برداشت به قیمت ارزان بفروشند اما حالا با بسته بندی کردن میوه ها ، هم محصول خراب نمی شود و هم آن ها را به قیمت خوبی می فروشند. 
مهدی امیدی یکی از اهالی این روستا می گوید : در فصل برداشت محصول، بخش زیادی از آن روی دست مان می ماند و خراب می شد اما حالا محصول باغ های این روستا و روستاهای اطراف در اینجا بسته بندی می شود.
آقا نعمت هم که قصد داشت برای پیدا کردن کار به شهر برود، منصرف شده و در همین روستا مانده، در این کارگاه بسته بندی میوه، مشغول است. 
او خوشحال است که محصول باغ های روستایش به نام همین روستا به  بازارهای تهران، قزوین و همدان می رود. 
تیمور بابازاده صاحب این کارگاه بسته بندی روستایی هم می گوید : اگر تسهیلات بیشتری به او بدهند، می تواند در کارگاهش، خط فرآوری و بسته بندی چای و فندق را هم که جزو محصولات مهم منطقه است، راه اندازی و جوانان بیشتری را مشغول به کار کند. 

البته آمار اشتغالی که زیر چتر تسهیلات طرح اشتغال روستایی در گیلان پا گرفته اند به همین چند کارگاه خلاصه نمی شود و آنطور که مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان می گوید : از نیمه دوم سال 96 که طرح اشتغال روستایی در گیلان کلید خورده تاکنون، 254 میلیارد تومان تسهیلات معادل 73 درصد سهمیه تسهیلات اختصاص یافته به استان، برای اجرای 3 هزار و770 طرح اشتغال روستایی گیلان پرداخت شده که پیش بینی اشتغال این تعداد طرح 5 هزار و 698 شغل کوچک و بزرگ است. 
عباس علیزاده افزود : بخشی از اشتغال پیش بینی شده برای این مقدار تسهیلات پرداختی ، محقق شده و بخشی دیگر هم فرآیند ایجاد زیرساخت اشتغال را سپری می کند و با دریافت مرحله به مرحله تسهیلات تا یک سال آینده تعهد ایجاد اشتغال را تمام و کمال محقق خواهد کرد. 
او می گوید : طرح اشتغال روستایی با هدف استفاده از ظرفیت های روستایی ، تکمیل زنجیره ارزش  و افزایش کیفیت و مقدار تولید با رویکرد صادراتی شدن، ایجاد اشتغال پایدار در روستاها ، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها و مهاجرت معکوس در روستاها، بخش ها و شهرهای کمتر از 10 هزار نفر جمعیت اجرا می شود ؛ طرحی که تسهیلات آن در مناطق مرزی با 4 درصد سود و در مناطق غیر مرزی 6 درصد سود همراه است و بازپرداخت آن هم 5 ساله ، با یک دوره تنفس یک ساله است. 

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گیلان با بیان اینکه جایگاه استان های کشور به لحاظ پرداخت تسهیلات مرتب تغییر می کند گفت : گیلان تا 26 فروردین به لحاظ پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی، جایگاه چهاردهم را در بین استان های کشور از آن خود کرد.
عباس علیزاده با بیان اینکه در این طرح تلاش شده از ظرفیت های مهم روستاها که تا پیش از این کمتر به آن توجه شده، استفاده شود افزود : کمیته کارگروه فنی اشتغال ، پیش از آغاز اجرای این طرح، استعدایابی و شناسایی مزیت‌های رقابتی روستاها را در هر استان از جمله گیلان انجام داده و اولویت های اشتغال روستایی از طریق وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی به گیلان ابلاغ شده است. 
وی می گوید : اگرچه براساس اولویت استان، طرح های کشاورزی و بومگردی بیشترین سهم را در گرفتن تسهیلات اشتغال روستایی دارند اما بیشترین شغل در زمینه صنایع دستی ایجاد شده و بسیاری از طرح ها چون بوم گردی برای ایجاد زیرساخت و فراهم کردن فضای بوم گردی نیاز به زمان بیشتری دارند و درآینده محقق خواهند شد. 

اشتغال روستایی پلی به سوی رونق تولید و اهداف تعیین شده
دکتر محمد دوستار استاد دانشگاه با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب می گوید : رهبر معظم انقلاب در این بیانیه در تشریح فرصت های بی شمار مادی کشور، بر استفاده از ظرفیت های استفاده‌نشده طبیعی و انسانی از جمله حاصلخیزی زمین با محصولات متنوع کشاورزی و باغی و اقتصاد بزرگ و متنوّع تاکید کرده و فرمودند : زمان تمرکز بر بهره ‌برداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیت های استفاده‌ نشده است و باید از این طریق پیشرفت کشور در بخش تولید و اقتصاد ملّی ارتقاء یابد.
این کارشناس اقتصادی افزود : بر اساس این فرموده رهبر معظم انقلاب، بی شک استفاده بیشتر و بهتر از ظرفیت هایی چون نیروی انسانی، محصولات و محیط روستایی برای اشتغالزایی ، رونق تولید و در آمدزایی را نیز به دنبال خواهد داشت و می تواند در تحقق اهداف مندرج در بیانیه گام دوم انقلاب اثر گذار باشد.
وی با اشاره به اینکه شغل بیش از نیمی از جمعیت گیلان یا کشاورزی و یا وابسته یه زنجیره ای از کشاورزی است و بیش از نیمی از جمعیت استان هم در روستاها زندگی می کنند گفت : تسهیلات بانکی هدفمند در کنار حمایت های دولتی در بخش بازرگانی و فروش می تواند فعالیت های اقتصادی در روستاها را مقرون به صرفه کند ؛ کاری که در صورت محقق شدن ، جوانان را برای اشتغال به سوی روستاها خواهد کشاند و آبادانی این مناطق را در پی خواهد داشت.

نظارت بر حسن کار ، میانبُری در مسیر اشتغال روستایی 
دکتر محمد دوستار اگر چه بر حمایت های مالی در قالب پرداخت تسهیلات ارزان، برای ایجاد زنجیره های تولید محصولات از جمله صنایع تبدیلی و بسته بندی کشاورزی در روستاها تاکید دارد و آن را در ارتقای ارزش افزوده و مقرون به صرفه کردن فعالیت های کشاورزی موثر می داند اما در عین حال معتقد است موفقیت در این زمینه فقط به پرداخت تسهیلات خلاصه نمی شود و این حمایت ها باید هدفمند و زیر ذره بین دستگاه های ناظر انجام شود تا اهداف پیش بینی شده محقق شود. 
کاری که کارگزار توسعه اشتغال گیلان می گوید : گروهی از ناظران و بازرسان دستگاه های اجرایی استان برای تحققش حسابی آستین ها را بالا زده اند و روند اجرای طرح اشتغال روستایی در 10 رسته اولویت دار استان را در قالب کمیته های فنی و ناظر  در قبل ، حین و پس از پرداخت تسهیلات رصد می کنند.

حسین متقی طلب می گوید : اگرچه نتایج بررسی پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی اردیبهشت نهایی می شود اما شواهد حاکیست گیلان به لحاظ جلوگیری از تخلفات و کنترل انحراف در پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی جزو 3 تا 4 استان موفق کشور است و فقط 5 درصد از تسهیلات اعطایی به محل های غیر اولویت داری چون مشاغل خرد و کوچک که می شد تسهیلاتش را از محل های دیگری چون تسهیلات مشاغل خانگی تامین کرد، هزینه شده است؛ این درحالیست که برخی از استان ها تا 50 درصد دراین خصوص دچار انحراف شده اند. 
او البته علت تاخیر در روند اجرای برخی طرح های اشتغال روستایی در گیلان را بالا رفتن قیمت تجهیزات و زیرساخت های ایجاد شغل ها پس از تحریم و افزایش قیمت ها می داند و می گوید : طرح هایی از این دست در شورای عالی اشتغال کشور متمم زده خواهد شد تا بر مبنای افرایش قیمت ها تا 30 درصد افزایش تسهیلات برای صاحبان طرح ها در نظر گرفته شود. 
که کارگزار توسعه اشتغال گیلان افزود : پس از تایید شدن تخلف در کمیته های فنی، متخلفانی که بدون دلیل قابل قبول، تسهیلات اعطایی را صرف اجرای طرح نکرده و یا سرعت اجرای طرح شان متناسب با تسهیلات دریافتی نباشد، سود 6 درصدی تسهیلاتی که دریافت کرده اند به 18 درصد تبدیل خواهد شد. 

اما و اگرهایی که در مسیر دریافت تسهیلات موانع ایجاد کرده
اما گفتگو با چند نفر از کسانی که در نوبت دریافت تسهیلات طرح اشتغال روستایی هستند حاکی از این است که آنان از طولانی شدن روند دریافت تسهیلات گله مندند. 
به گفته برخی از صاحبان طرح های اشتغال روستایی آنقدر روند اعطای تسهیلات طولانی شد که مجبور شدند از تسهیلات آزاد 18 درصدی، برای خرید تجهیزات استفاده کنند و بعد از چند ماه ، تسهیلات اشتغال روستایی دست شان را گرفت.
تعدادی از متقاضیان هم با گلایه از اینکه دریافت تسهیلات اشتغال روستایی مستلزم ارائه وثیقه های سنگین به بانک هاست اعلام کردند : ارزش املاک روستایی آن ها نسبت به این وثیقه ها بسیار پایین است و بانک اغلب این اسناد روستایی را به عنوان وثیقه نمی پذیرد و تامین سفته های سنگین هم برای شان سخت است.
مشکلی که معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی گیلان که حوزه اش بیشترین سهم را در استفاده از تسهیلات طرح اشتغال روستایی با پیش بینی 2 هزار و 784 شغل دارد می گوید : بر اساس رایزنی هایی که داشته ایم، یک شرکت خصوصی به ازای دریافت بخشی از سود طرح سفته های مورد نیاز را در اختیار متقاضیان قرار می دهد.
بهمن علیزاده افزود : با تسهیلاتی که در بخش کشاورزی به ویژه صنایع تبدیلی در قالب اشتغال روستایی در گیلان پرداخت شده تا حدود زیادی توازن بین منطقه ای از این لحاظ در استان ایجاد کرده و تلاش می کنیم در توزیع این دست صنایع در مناطق مختلف گیلان ، عادلانه عمل کنیم.

تلاش ها برای تعامل بیشتر بانک ها با اشتغال روستایی 
مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری گیلان می گوید : برای تسهیل در دریافت تسهیلات اشتغال روستایی از دی ماه به بانک های عامل استان ابلاغ کرده ایم در دریافت وثیقه بصورت ترکیبی عمل کنند .
سید الهیار مصباحی در تشریح این ابلاغیه افزود : بر این اساس بانک ها موظفند ، بخشی از تضمین بانکی را از طریق ارزش گذاری اسناد روستایی از جمله نسق، بخشی را با احتساب ارزش سفته و بخشی دیگر را از طریق ضامن معتبر تقبل کنند و فقط به دریافت وثیقه سنگین اصرار نداشته باشند. 
 وی می گوید : برای اینکه تسهیلات اشتغال روستایی صرف طرح های بزرگتر و اولویت دار استان شود ، صدور مجوز برای طرح های زیر 250 میلیون تومان تسهیلات را که تا پیش از این از سوی فرمانداری هر شهرستان در مورد آن تصمیم گیری می شد، در شورای اشتغال استان بررسی خواهیم کرد. 

حالا که قرار است گام دوم انقلاب پا به پای جمعیتی زحمت کش و در مسیر روستاها هم برداشته شود و به گفته متولیان امر هنوز در اول این راهیم، باید دید بازوان توانمند زنان و مردان روستایی ، چقدر در گرفتن دست تصمیم گیران و تصمیم سازان توسعه پایدار دراز خواهد شد و از طرفی دست های حمایت دولت چقدر می تواند این دست های همیشه آماده به خدمت وپرتلاش  را در روستاها بفشارد تا گام ها محکم تر برداشته شود.