جشنواره رادیو از دیروز تا امروز

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از کمیته اطلاع رسانی چهاردهمین جشنواره بین المللی رادیو معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران، در آستانه برگزاری «چهاردهمین جشنواره بین المللی رادیو و ششمین اجلاس جهانی صدا» از ظرفیت ده‌ها سال تجربه برنامه سازی و سیزده فرصت برگزاری جشنواره برخوردار است. وجود این ۲ امتیاز مهم، صدای رسانه ملی را یاری می‌کند تا در ارتقای روزآمد کیفیت برنامه‌های خود موفق باشد و اعتماد مردم را که بزرگترین سرمایه رادیو محسوب می‌شود، بیش از پیش شاهد باشد. برگزاری جشنواره چهاردهم بهانه‌ای شد تا به ترتیب ذیل نگاهی به سابقه جشنواره رادیو انداخته شود.
جشنواره اول_۱۳۷۹
اولین جشنواره رادیو با و پیشنهاد معاونت، اردیبهشت ۷۹ در مجموعه زیباکنار با شعار "رادیو، رسانه فردا" برگزار شد. اهداف آن جشنواره عمدتا عبارت بود از ایجاد فضای سالم رقابت بین برنامه سازان، ترویج و تبلیغ مبانی فرهنگی، ارزشیابی برنامه‌های رادیویی، ایجاد فضای مناسب با هدف تبادل تجربه‌ها و تعامل فکری برنامه سازان، آموزش غیرمستقیم برنامه سازان رادیو.
محور‌های برگزاری جشنواره شامل ساختار ساده و ترکیبی، عرضه برنامه‌های نمونه، بخش جنبی (آرم، آنونس و...) موضوع‌های آزاد بود. در اولین جشنواره مجموعا تعداد ۱۱۲ برنامه به دبیرخانه واصل شد که تعداد ۴۰ برنامه به فینال مسابقات راه یافت.
جشنواره دوم _۱۳۸۰
دومین جشنواره نیز تقریبا با همان اهداف جشنواره نخست، اما با شعار "رادیو رسانه مردم" در اردیبهشت ۸۰ و در شهر مقدس مشهد برگزار شد. اهداف جشنواره عبارت بود ازتعمیق باور‌های دینی، تقویت رویکرد مذهب در زندگی اجتماعی با توجه به ویژگی‌های سیاسی فرهنگی و اجتماعی، توجه به نقش و جایگاه ادبیات فارسی در رسانه و هویت ملی.
محور‌های برگزاری جشنواره دوم نیز براساس ساختار‌های رادیویی از قبیل: ترکیبی ساده، ترکیبی نمایشی، میزگرد مسابقه گزارش بخش ویژه و در بخش جشنواره آرم، آنونس، برنامه سازی و شرکت حرفه‌ای افراد به صورت آزاد قرار داشت. در دومین جشنواره از تعداد ۱۶۵ برنامه داوری شده تعداد ۴۳ برنامه به فینال مسابقات راه یافت که از نظر کمی نسبت به دوره اول ۴۷ درصد رشد داشت.
جشنواره سوم _۱۳۸۱
سومین جشنواره با شعار " رادیو، برای همه و در همه جا" اردیبهشت ۸۱ در مشهد مقدس برگزار شد. اهداف جشنواره سوم عمدتا درقلمرو عملکرد شبکه ها، ارتقاء سطح آگاهی همکاران، برگزاری جلسات پرسش و پاسخ، ایجاد رقابت سالم برای برنامه سازان و معرفی برنامه‌های برتر تعیین شد.
محور‌های برگزاری عمدتا براساس قالب رادیویی (ساده و ترکیبی، میزگرد، مسابقه، آرم، آنونس، موضوعی، آزاد) شکل گرفته بود. تعداد ۳۶۰ برنامه به دبیرخانه رسید که از این تعداد ۱۰۶ برنامه به مرحله بعد از مسابقات راه یافت که نسبت به دوره دوم ۱۸۸ درصد رشد را نشان می‌داد.
جشنواره چهارم_۱۳۸۲
جشنواره چهارم اردیبهشت ۸۲ و با شعار "رادیو رسانه همدلی، صدای زندگی" در زیباکنار برگزار شد. اهداف جشنواره چهارم، حول موضوعات علمی‌تر شدن روش‌های ارزیابی، اهتمام جدی به بخش حرفه‌ای ها، انطباق محتوا با ساختار هنری برنامه‌ها و توجه به جنبه‌های آموزشی جشنواره قرار گرفته بود. محور‌های جشنواره در بخش مقاله، بخش ویژه، ساختار‌های برنامه سازی و کارگاه‌های آموزشی مشاغل رادیویی، آرم، آنونس، بخش موضوعی تعیین شده بود. در جشنواره چهارم تعداد ۳۸۰ برنامه به دبیرخانه واصل شد و تعداد ۱۱۰ برنامه به مرحله بعد راه یافت که نسبت به دوره سوم حدود ۵ درصد رشد را نشان می‌داد.
جشنواره پنجم_۱۳۸۳
جشنواره پنجم برای اولین بار تحت عنوان جشنواره بین المللی، اردیبهشت ۸۳ در مجتمع زیبا کنار و با شعار" رادیو، رسانه پایدار، صدای ماندگار" برگزار شد. اهداف عبارت بود از سوق دادن اندیشه‌ها به سوی برنامه‌های خلاق، شناسایی افراد خلاق با ایده‌های نو ارتقاء سطح آگاهی همکاران.
محور‌های جشنواره پنجم شامل مشاغل و قالب‌های رادیویی، برگزاری اجلاس علمی بین المللی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی آرم، آنونس، برنامه آزاد می‌شد. در آن جشنواره برنامه سازان از ۱۵ کشور خارجی شرکت کرده بودند. تعداد برنامه‌های بخش داخلی راه یافته به مرحله بعد ۳۵۰ اثر و تعداد برنامه‌های خارجی رسیده ۴۰ اثر بود.
جشنواره ششم_۱۳۸۴
جشنواره ششم، اردیبهشت ۸۴ در زیبا کنار و با شعار "رادیو، رسانه دانایی و آگاهی" برگزار شد. اهداف آن جشنواره عبارت بود از ایجاد انگیزه برای پرورش استعداد، تلاش برای تقویت زمینه‌های اجرایی سیاست‌های سازمان، ایجاد فضای مناسب برای تعاطی ایده ها، ارتقاء دانش نظری، ارتقاء سطح برنامه سازی و ایجاد رقابت سالم و سازنده.
جشنواره با محوریت قالب‌های رادیویی و همچنین مشاغل شکل گرفته بود و ضمن آنکه بین المللی بودن، برگزاری کارگاه‌های آموزشی محور‌های آن بود. علاوه بر آن موضوع خانواده، محیط زیست، مهاجرت، ارج نهادن به پیشکسوتان ایثارگران، تلاشگران حوزه ستادی و بازنشستگان نیز از جمله محور‌های برگزاری جشنواره بود. شناسایی مراکز برتر استان ها، فراخوان مقاله، تحقیق، کتاب و پژوهش از جمله محور‌های عمده این جشنواره را تشکیل می‌داد. در آن جشنواره تعداد ۲۴۰ اثر در بخش داخلی و ۸۵ اثر در بخش بین‌الملل به مرحله بعد راه یافتند.
جشنواره هفتم_ ۱۳۸۵
جشنواره هفتم، اردیبهشت ۸۵ در زیباکنار با شعار "رادیو، اطلاعات، جهان اگاهی" برگزار شد. اهداف عمده این جشنواره عبارت بود از ایجاد رقابت سالم برای برنامه سازان، شناخت استعداد‌ها و خلاقیت‌ها فراهم آوردن زمینه برای انتقال تجربیات.
محور‌های جشنواره هفتم نیز شامل بخش داخلی، مسابقه، بین الملل، پژوهش فعالیت‌های حوزه ستادی و انجام نظرخواهی پایانی بود. تعداد ۲۱۰ اثر در بخش داخلی به مرحله بعد راه یافت. دراین جشنواره بین المللی ۲۹ کشور خارجی با ۸۰ برنامه ارائه شده شرکت داشتند که ۱۶۹ برنامه در بخش بین‌الملل به دبیرخانه راه یافت.
جشنواره هشتم _۱۳۸۶
جشنواره هشتم، اردیبهشت ۸۶ با شعار "رادیو، رسانه‌ی زندگی" در شهر مشهد مقدس برگزار شد. در جشنواره هشتم با توجه به قابلیت‌ها و استعدادها، انتقال تجربیات، تقویت انگیزش و روحیه همدلی در بین همکاران از عمده‌ترین اهداف جشنواره تعیین شده بود.
محور‌های عمده جشنواره عبارت بود از برگزاری مسابقه ویژه برنامه سازان رادیویی در سطح بین‌الملل، ایجاد صفحه وب برای جشنواره، ایجاد آموزشکده جشنواره، برگزاری مسابقه ویژه برنامه سازان رادیویی، رقابت در بین مقالات، کتب، پایان نامه ها، پژوهش برنامه ای، رقابت بین کارکنان ستادی. در آن جشنواره بین المللی ۳۲ کشور خارجی نیز شرکت داشتند و در مجموع ۲۸۷ اثر بخش داخلی و تعداد ۴۵۸ اثر در بخش بین‌الملل وارد شد که تعداد ۱۰۰ برنامه به مرحله بعد راه یافت.
جشنواره نهم _۱۳۸۷
جشنواره نهم، اردیبهشت ۸۷ با شعار "رادیو، صدای فرهنگ ها" در شهر اصفهان برگزار شد. عمده‌ترین اهداف جشنواره عبارت بود از شناخت قابلیت‌ها و استعداد‌های درخشان هنری، ارائه الگو‌ها و ایده‌های نو و مبتکرانه، انتقال تجربیات شغلی و دانش هنری، تقویت انگیزه تلاش و فعالیت، ملاحظه ارزش‌ها و آموزه‌های دینی، ملاحظه اصول و سیاست‌های فرهنگی و تبلیغی، توجه به کارکرد رادیو و توجه به ملاک‌ها و ایده‌های مطلوبیت.
محور‌های این جشنواره عبارت بود از شرکت دادن برنامه‌های روتین شبکه درجشنواره و برنامه سازی بخش تکمیلی شامل مسابقه ناظران، نویسندگان، ویراستاران، ادیتورها، گزارشگران و کاریکاتور. بخش پژوهشی، ستادی و برنامه سازی در سطح بین الملل نیز از جمله محور‌های این جشنواره بود.
جشنواره دهم_۱۳۸۸
جشنواره دهم، اردیبهشت ۸۸ با شعار "رادیو برای همه در همه جا" در شهر و با حضور بیش از ۴۰ کشور جهان برگزار شد. این جشنواره در دو بخش اصلی و ویژه انجام شد. نمایش کوتاه، مسابقه، پادکست، آنونس و آرم استیشن بخشی از محور‌های بخش اصلی این جشنواره رادیو بود.
محور‌های اصلی این جشنواره شامل رادیو و نوزایی در عصر دیجیتال، رادیو و الگو‌های نوین برنامه‌سازی، شیوه‌های فناوری نوین در تولید و پخش، رادیو و ارتباطات توسعه‌ای، رادیو و محیط زیست، رادیو و تبلیغات و بازاریابی و همچنین موسیقی و نمایش بود.
جشنواره یازدهم_ ۱۳۸۹
جشنواره یازدهم، اردیبهشت ۸۹ با شعار"رادیو، رسانه امید و آگاهی" در مجتمع زیبا کنار برگزار شد. عمده‌ترین اهداف جشنواره عبارت بود از ایجاد و تقویت انگیزه، فراهم نمودن زمینه رقابت سالم در بین برنامه سازان، ایجاد فضای مناسب برای تبادل تجربیات و ارتقاء دانش نظری و کاربردی.
محور‌های این جشنواره شامل بخش برنامه سازی، بخش تعامل با شنوندگان، بخش پژوهش، نمایش، مستند، آرم، آنونس، آزاد بود. در پایان جشنواره یازدهم مقرر شد تا جشنواره بین المللی رادیو، دوسالانه برگزار شود و درهمین راستا جشنواره دوازدهم در سال ۱۳۹۱ برگزار شد.
جشنواره دوازدهم _۱۳۹۱
دوازدهمین جشنواره بین‌المللی رادیو، اردیبهشت ۹۱ با شعار "رادیو رسانه امید و آگاهی" در مجتمع زیباکنار برگزار شد. عمده‌ترین اهداف آن جشنواره دستیابی به ایده‌های خلاق و مبتکرانه، بازاندیشی و ارتقاء دانش نظری و عملی در حوزه رادیو برای رسیدن به استاندارد‌های جهانی، بزرگداشت برنامه سازان برگزیده و متفکران حوزه رادیو، معرفی توانمندی‌های شبکه‌های رادیو، ایجاد زمینه برای همگرایی و تعامل با رادیو‌های تخصصی موضوع محور، افزایش همدلی و همگرایی در بین همکاران رادیویی.
جشنواره سیزدهم_۱۳۹۳
سیزدهمین جشنواره بین‌المللی، اردیبهشت ۹۳ باشعار "رادیو رسانه دیروز، امروز و فردا" در ساختمان شهدای رادیو برگزار شد. هدف برگزاری این جشنواره کشف ایده‌های نو و خلاقانه، مراسم تکریم و بزرگداشت برنامه سازان و برگزیدگان متفکران و نخبگان برنامه سازی رادیویی بود.
در آن جشنواره و در بخش بین الملل ۳۴۰ اثر از ۱۷ کشور جهان که که از میان آن‌ها ۲۶۷ اثر مورد ارزیابی قرار گرفتند و از میان آن‌ها ۷۳ اثر از کشور‌های خارجی بود. در مجموع حدود ۲۰ درصد نسبت به جشنواره گذشته رشد داشت.
نگاهی به تاریخچه اجلاس جهانی صدا
اولین دوره اجلاس جهانی صدا در سال ۱۳۸۷ همزمان با نهمین دوره جشنواره بین المللی برنامه‌های رادیویی برگزار شد. مهم‌ترین موضوعاتی که در این اجلاس به آن‌ها پرداخته شد، عبارت بودند از: پارادایم دیجیتالی، موج آتی برنامه‌های رادیویی، رادیو و خانواده، مدیریت رسانه، تاثیر رادیو بر زندگی عمومی، پیشرفت رادیو در آسیای غربی، میزگرد محتوا، فناوری و چالش‌های سیاستگذاری.
دوره دوم اجلاس جهانی رادیو مورد توجه اتحادیه رادیو تلویزیون اروپا (EBU) واقع شد. تقاضای تعامل این اتحادیه در برگزاری این اجلاس مورد موافقت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و این دوره نیز همزمان با دهمین دوره جشنواره بین‌المللی صدا در اردیبهشت ۱۳۸۸ برگزار شد. محور‌های مورد توجه اجلاس دوم عبارتند از: رادیو و نوزایی در عصر دیجیتال، رادیو و الگو‌های نوین برنامه ریزی و برنامه سازی، شیوه‌های فناوری‌های نوین تولید و پخش در رادیو، ارتباطات توسعه ایی رادیو و محیط زیست، رادیو و تبلیغات و بازاریابی، موسیقی و نمایش در رادیو.
دوره سوم اجلاس جهانی رادیو با مشارکت معتبرترین مراکز علمی و دانشگاهی و همزمان با یازدهمین دوره جشنواره بین المللی رادیو برگزار شد. این اجلاس با هدف ایجاد انگیزه و خلاقیت در برنامه سازان و ارتقای دانش نظری و کاربردی آنان اجرا شد. محور‌های اصلی این اجلاس که شامل شش نشست تخصصی و بیست سخنرانی بود عبارت بودند از: رادیو رسانه امید و آگاهی، رادیو در عصر دیجیتال، رادیو در بستر جامعه رادیو، موسیقی و نمایش.
چهارمین دوره اجلاس جهانی رادیو در اردیبهشت سال ۱۳۹۱ همزمان با دوازدهمین جشنواره بین‌المللی رادیو برگزار شد. مهمترین مقولاتی که در این اجلاس به آن پرداخته شد؛ افزایش کمی و کیفی ادبیات پژوهشی و حرفه‌ای درباره رسانه‌های شنیداری و رادیو به منظور تقویت انگیزه و خلاقیت در برنامه سازان رادیویی و ایجاد زمینه تبادل تجربه‌ها به منظور مفاهمه مشترک در مقوله رادیو میان سرزمین‌های گوناگون.
پنجمین دوره اجلاس رادیو در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ برگزار شد. در این اجلاس با محور ویژه «باز اندیشی رادیو» به ۱۱محور کلی پرداخته و منجر به مشارکت و ارائه مقاله از سوی ۲۸۰ فعال حوزه رادیو شد و بار دیگر چیستی رادیو، کارکرد‌ها و ویژگی‌های آن مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت مجموعه‌ای از راهبرد‌ها و راهکار‌های مطلوب و کارآمد در قالب مقالاتی در راستای ارتقای جایگاه رادیو در میان رسانه‌های دیگر در عصر پر شتاب و سرشار از رقابت امروز ارائه شد.