با وجود سیلِ وعده های مسئولان، مردم از روزهای آینده و فراموش شدن در لابه لای روزمره گی ها ترس دارند و با دلهره به آینده اشان فکر می کنند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز ایلام؛ خانه تکانی هایمان را کرده بودیم. باران های پاییزی هم با یک خانه تکانی حسابی
حالا دیگر سیل، تیتر خبرهای استان شده است. سیروان، چرداول، دره شهر، مهران، دهلران ...
سیلِ ناگهانی شیراز، هواشناسی و بعد، ستاد بحران را به تکاپو انداخت تا به مردمِ مناطقِ در معرض خطر، از طریق پیامک و صداوسیما هشدار بدهند؛ اما از آن جایی که تا قبل از واقعه، آموزشی وجود نداشت بسیاری از مردم، این هشدارها را جدی نگرفتند و حتی برخی در حاشیه رودخانه ی سیمره مشغول سلفی گرفتن هم شدند.
اما سلیمانی دشتکی، استاندار ایلام دستور تخلیه فوریِ برخی از روستاهای همجوار رودخانه ی سیمره مانند " چم شیرِ سیروان" را صادر کرد و مردم به اجبار به مکانی امن و سایتی که برای آن ها در نظر گرفته شده بود، نقل مکان کردند.
برخی از کارشناسان، بر این باورند که مدیران با وجود پیش‌بینی‌های روزانه، فصلی و ماهانه، اقدام به تخلیه ی به موقع آب مخازن نکردند و همین امر موجب شد تا با سرریز شدن سدها میزان خسارت ها افزایش یابد.
و حال، وقوع سیل اخیر، سوال‌های زیادی را پیش روی شهروندان استان قرار داده است:
این که آیا سدها در سیل اخیر کارشان را به درستی انجام دادند یا خیر و مبحث خشکسالی و تَرسالی تا چه میزان صحت دارد؟
سهم اجرای طرح آبخیزداری در کاهش خسارت های ناشی از سیل تا چه میزان است؟
آیا با این سیل و بارندگی، استان از چرخه ی خشکسالی خارج خواهد شد و یا به خاطر ضعف مدیریت، موجب خروج روان آب ها از استان شده است ؟
زیرساخت های استان تا چه میزان استاندارد سازی شده اند و چه نهادهایی کارشان را به درستی انجام ندادند و اصولاً فلسفه ی ساخت و سازهای حاشیه ی رودخانه ها چیست؟
یک دکترای زمین شناسی می گوید: سیل اخیر، میزان خسارت هایی که به بار آورد و برون رفت آب، نشان می دهد که سدها و مخازن آب نقش خود را به درستی ایفا نکرده اند، امری که ناشی از عامل انسانی و ضعف مدیریتی است؛ به گونه ای که حتی بارندگی‌های اخیر نیز استان را از ورشکستگی آب نرهانیده و مدیریت کاهش مصرف آن به دلیل پُر نشدنِ سفره های زیرزمینی باید کماکان در دستور کار باشد.
به گفته ی این استاد دانشگاه، با توجه به این که یکی از کارکردهای سد، کنترل سیلاب هاست، باید با پیش بینی صحیح، سد را خالی کرد تا در صورت وقوع سیل، مخزنِ آن، در حالی که ظرفیت کافی داشته باشد، آب را برای کشاورزی در ماه های آتی نیز ذخیره کند. اما به دلیل سپری کردن سال‌های خشک متمادی، دچار طمع آب‌اندوزی شدیم و فراموش کردیم که بخشی از کارکرد این سدها در مرحله ی طراحی، کنترل سیل بوده است.
"حاجیِ کریمی" در خصوص ورود به تَر سالی افزود: ما از نظر علمی توان پیش‌بینی چنین امری را نداریم؛ زیرا یکی از پیامدهای این مبحث، پذیرفتنِ مسأله ی خشکسالی دائمی و اعتقاد به این موضوع است که دیگر سیلی در کار نخواهد بود؛ بنابراین با ساکن شدن در پایین‌دست سدها به توسعه اراضی پرداخته می شود و با تغییر کاربری اراضی به حریم رودخانه‌ها وارد خواهند شد، امری که در نهایت جز خسارت و آسیب سودی در پی نخواهد داشت.
اما بنابر آخرین برآوردها هزار میلیارد تومان خسارت به زیرساخت های استان وارد شده است.
سیل همچنین 13 میلیارد تومان خسارت به آثار تاریخی این استان وارد کرده، هرچند که از سویی دیگر در پی سیل اخیر دو خمره تاریخیِ متعلق به دوره ساسانیان کشف شده است. خوشبختانه بنابر اعلام ستاد بحران، سیل در استان ایلام تلفات جانی به دنبال نداشت.
اما انگار دیگر هم مردم و هم مسئولان باور کرده اند و پذیرفته اند که باید با هر بارشی، منتظر سیل باشند. اما یکی از دلایل عمده ی جاری شدن سیل چیست؟
بنابر اظهارات کارشناسانِ حوزه ی آبخیزداری، سیلاب‌های چند روز اخیر ثابت کرد این همه خسارت، محصول اجرایی نشدن طرح‌های آبخیزداری است. طرح‌هایی که با اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری با پلکانی کردن مسیل‌ها و رودخانه‌ها، انحراف مسیر رودخانه‌ها و احداث سیل گیر،توسعه کاشت پوشش گیاهی، احیای جنگل‌ها، احداث بند‌های بتنی و خاکی و در نهایت حمایت از توسعه کشاورزی و چرای دام در مراتع می‌تواند شرایطی را ایجاد کند که آب‌های جاریِ ناشی از بارندگی به دل خاک نفوذ کند و علاوه بر سیراب شدن سفره‌های زیرزمینی، مقدار آب جاری به طرز قابل توجهی کاهش یابد.
از آن جایی که حدود (87 ) درصد مساحت استان ایلام را عرصه های طبیعی و ملی تشکیل می دهد، اجرای طرح های آبخیزداری نقش بسیار مهمی در حفظ و حراست از این عرصه ها و جلوگیری از سیلاب های مخرب و هدر رفت روان آب ها دارد؛ امری که مورد توجه جدی مسئولان واقع نشده است.
اما حالا در چند روزی که از سیل گذشته است؛ بعضی از خانواده‌ها می‌گویند؛ تنها مواد غذایی ای که مصرف می کنیم کنسرو است به گونه ای که ممکن است بیمار شویم.
دیگری از کافی نبودن پتو می گوید و این که وسایل گرمایشی به اندازه کافی وجود ندارد.
مردم منطقه ی ماژین هم از نبود سرویس های بهداشتی، حمام و دستشویی گلایه مندند و عنوان می کنند حتی سرویس‌های سیار نیز برای آن ها در نظر گرفته نشده است.
توزیع ناعادلانه ی اقلام خوراکی و وسایل مورد نیاز مردم هم از جمله مشکلاتی بود که مردم به آن ها اشاره کردند؛ موضوعی که "محمدنژاد" فرماندار دره شهر با عنوان این مطلب که وظیفه ی توزیع خدمات رسانی بر عهده ی دهیاری هاست به تکذیب آن پرداخت.
و اما خبرها حاکی از این است که شمارش معکوس برای به زیر آب رفتن کامل روستای "چم شیر" از توابع سیروان که در عقبه سد کرخه قرار دارد آغاز شده است.
به گفته ی فرماندار سیروان، دستور تخلیه روستای چم شیر این شهرستان صادر شده است.
جواد رحیمی مقدم افزود: با همکاری قرارگاه سازندگی خاتمِ سپاه پاسداران، منطقه "برز خلف" برای اسکان اضطراری اهالی روستا تسطیح و آماده شده است.
همچنین بر اساس آخرین خبرها از مناطق سیل زده ی روستایی، بخش کشاورزی استان ایلام نیز دچار خسارت بسیاری شده است به طوری که بر اساس ارزیابی های اولیه حدود 34 هزار هکتار از زیربخش های کشاورزی استان بر اثر سیلاب، خسارت دیده که به کاهش حدود 30 درصدی سطح تولید محصولات می انجامد.
بنابر اعلام سرهنگ شاکرمی، فرمانده سپاه امیرالمومنین استان، پل موقت روستای "وحدت آبادِ" دره شهر احداث شده است و کشاورزان، تردد به زمین های کشاورزی را از سر گرفته اند، همچنین کار احداث پل دائم آن نیز به همت قرارگاه سازندگی خاتم آغاز شده است.
دلخواه مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان نیز می گوید: هزار و ۲۰۰ کیلومتر از جاده‌های استان بر اثر سیل دچار خسارت شده و در ۳۰۰ نقطه از محورهای استان نیز ریزش و رانش رخ داده است.
و اما در حالی که این روزها سیلِ وعده های مختلفِ مسئولان کشوری و محلی برای بازسازی و کمک به مردم مناطق سیل زده ی استان در گوش ها جاری می شود؛ مردم از روزهای آینده و فراموش شدن در لابه لای روزمره گی ها ترس دارند و با دلهره به آینده اشان فکر می کنند. مردمی که زمین کشاورزی و دام هایشان تنها راه درآمد آنان بوده و امروز این تنها راه امرار معاش خود را نیز از بین رفته می بینند.
*** زهرا پور اسماعیل