آینده پژوهی مهمترین گام برای کاهش آسیب بلایای طبیعی و همچنین پیشگیری از خسارتهای محیطی و انسانی و اقتصادی است و زیانها را به حداقل ممکن میرساند
از میان خطراتی که زندگی انسان را به ویژه در شهرها تهدید میکند، میتوان به بلایای طبیعی نظیر سیل، زمین لرزه و آتشفشان اشاره کرد. شهرها به دلیل انباشت سرمایه و تراکم بالای جمعیتی و نیز به علت گستردگی شان به نسبت بسیار سکونت گاهها صدمات بیشتری را متحمل میشوند.
بر اساس قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور، مدیریت بحران فرایند برنامهریزی، عملکرد و اقدامات اجرایی است که توسط دستگاههای دولتی، غیردولتی و عمومی پیرامون شناخت و کاهش سطح مخاطرات و مدیریت عملیاتی مقابله و بازسازی و بازتوانی منطقه آسیب دیده صورت میپذیرد.
در این فرایند با مشاهده پیش نشانگرها، تحلیل آنها و منابع اطلاعاتی در دسترس؛ تلاش میشود به صورت یکپارچه، جامع و هماهنگ با استفاده از ابزارهای موجود از بحرانها پیشگیری کرد و یا در صورت بروز آنها با آمادگی لازم در جهت کاهش خسارت جانی و مالی به مقابله سریع پرداخت تا شرایط به وضعیت عادی بازگردد.
این در حالی است که در طبقه بندی بلایای طبیعی از لحاظ زمانی، سیل و طوفان جز طبقه بلایای تند و سریع است که در مدت زمان کوتاهی رخ داده باشند.
بر این اساس، در روشهای نوین مدیریت بحران، ضمن شناسایی مخاطراتی که جوامع را تهدید میکنند، با بکارگیری راهبرد آینده پژوهی، استراتژیهای دانش بنیان، استفاده از رویکردهای جامعه محور، توانمند سازی لایههای مختلف جامعه، جلب مشارکت و کمکهای مردمی روند بازگشت جامعه به وضعیت قبلی سریعتر خواهد بود، ضمن اینکه به میزان قابل توجهی از خسارات انسانی و مالی متعاقب بلایا کاسته خواهد شد.
بازسازی و بازتوانی یکی از مراحل مهم مدیریت بحران است که با هدف بازگرداندن شرایط یک منطقه آسیب دیده (اعم از شرایط فیزیکی، شرایط روحی و روانی ساکنین آن منطقه) پس از بحران به شرایط عادی، با درنظر گرفتن ویژگیهای توسعه پایدار و همه ضوابط ایمنی تدوین شده است که در این مرحله اقدامات اهبردی از جمله: برآورد و ارزیابی خسارت، آواربرداری و پاک سازی معابر، اطلاع رسانی و راه اندازی مراکز امداد، پاکسازی آلودگی و دفع زبالهها، پرداخت خسارت بیمه، وام و کمک مالی، اعزام تیمهای مشاوره و کمک به بهبود وضعیت روحی بازماندگان انجام میشود.
شایان ذکر است که همواره نیروی خدمتگزار بسیج، دوشادوش مردم و مسئولان دولتی با تمام توان برای پیشگیری، بازسازی و بازتوانی در صحنه بوده و این بار نیز با آمادگی کامل و در دست داشتن طرحهای علمی و عملیاتی، برای کمکهای تخصصی جهت راه اندازی مجدد و تقویت بنگاههای زودبازده به ویژه در حوزه اصناف، بازاریان در صحنه حاضر است.
بر این اساس و پیرو تأکید رهبر انقلاب (مد ظله العالی) بر آیندهنگری در مقابله با حوادث طبیعی، شایسته است تا از نیروهای متخصص، متعهد و انقلابی برای رفع مشکلات، ترمیم آسیبها و رونق کسب و کار برای آبادانی ایران اسلامی بهره گیری شود.