لغو روادید بین ایران و عراق

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان؛ بازارها باید پر رفت و آمد و پر دادو ستد باشند تا چرخ اقتصاد منطقه و کشور خوب بچرخد.

کاسبکاران آبادانی و دغدغه هایشان

ایام نوروز و تعطیلات چند روزه آن ، فراغتی را ایجاد کرد تا سری به بازارهای پر جوش و خروش و گرم آبادان بزنم بازارهایی که مملو از خریداران بویژه مسافران نورزوی بود . در گشت و گذار و کمی هم خرید بهاری دوست دیرین خود جلال را دیدم که با مغازه ای مملو از ظروف چینی و پلاستیکی فروش گرمی را تجربه میکرد. جلو رفتم و پس از احوالپرسی، گرمی بازار و فروش خوب بهاری را برایش آرزو کردم.جلال هم از این بازار گرم راضی بود اما با نگرانی گفت که همین چند روز بازار خوب است و بعد از آن کسادی بازار بشدت فعالیت اقتصادیش را تهدید میکند .

از وی خواستم تا بیشتر توضیح دهید که پاسخ داد: شهرهای آبادان و خرمشهر  جمعیتی حدود 500 هزار نفر را در خود جای داده اما بازارهای این دو شهرستان بسیار بیشتر از نیاز مردم این دو شهرستان است. به عنوان نمونه، اهواز با جمعیتی بیشتر از یک میلیون نفر کمتر از آبادان و خرمشهر بازار دارد و این خود نشان میدهد که جمعیت این دو شهرستان نمیتواند پاسخگوی بازارهای بسیار متعدد این دو شهر باشند. البته در ایام نوروز که حضور گردشگران زیاد است وضع بازار خوب است ولی در سایر فصول کسادی بازار فعالیت ما را تهدید میکند.

او برای اثبات ادعای خود مرا به پیش سایر کاسبکاران بازار برد و آنها نیز حرف وی را تایید کردند. همه آنها استمرار حضور گردشگران در آبادان و خرمشهر را، راه حل اساسی این مشکل می دانستند.اما کدام گردشگر؟ گردشگران ایرانی که فصل خاصی را به مسافرت می پردازند و اکثر ماههای سال از گردشگر خبری نیست.

این کاسبکاران راه حل این مشکل را حضور گردشگران خارجی بویژه عراقی می دانستند. همه آنها متوفق القول بودند که اگر حضور گردشگران عراقی در آبادان و خرمشهر تسهیل شود دوباره بازارهای این دو شهر پر رونق می شود. به قول یکی از آن کاسبکاران" بازارها باید پر رفت و آمد و پر دادو ستد باشند تا چرخ اقتصاد منطقه و کشور خوب بچرخد."

همه آنها معتقد بودند که بعد از حذف روادید در پاییز سال 96 و ورود عراقی ها به آبادان و خرمشهر خیلی وضع بازار خوب شده بود و موجب افزایش گردشگران خارجی بویژه عراقی در منطقه بود ولی از پاییز سال 97 که دوباره از ورود عراقیها جلوگیری شد وضع بازار به کسادی رفت.

گفتگو با این بازاریان موجب شد  تا کمی در این زمینه مطالعه کنم . سوال اساسی این است که حذف روادید برای منطقه آزاد اروند چه فواید اقتصادی را در پی دارد؟ برای یافتن جواب این سوال اول باید مدت زمانی که دریافت ویزا برای ورود به منطقه آزاد اروند حذف شده بود، یعنی از پاییز سال 96 تا پاییز سال 97 مورد بررسی قرار میگرفت تا مزایای  حذف ویزا بین ایران و عراق  در منطقه آزاد اروند مشخص شود .

حذف روادید عامل اصلی جذب گردشگر

اسماعیل زمانی مدیر عامل منطقه آزاد اروند، لغو روادید در منطقه و حتی کشور را یک مزیت می داند و  معتقد است که این امر میتواند فصل جدیدی از روابط را میان ایران و کشور‌های همسایه ایجاد کند و منجر به تحول اقتصادی گردشگری و تبادل فرهنگ‌ها شود.

وی پیشتر اعلام کرده بود که در مدت زمان تقریبا یکساله ای که منطقه آزاد اروند اخذ ویزا از گردشگران خارجی را حذف کرده بود 400 میلیون دلار گردش مالی در منطقه  آزاد اروند ایجاد شد و جالب تر اینکه 90 درصد محصولاتی که مسافران خارجی بویژه عراقی میخریدند تولیدات داخلی کشورمان بود .

با توجه با آنچه که گفته شد و با کمی محاسبه میتوان دریافت که حذف ویزا و به تبع آن افزایش گردشگران خارجی، چقدر میتواند برای دو شهر آبادان و خرمشهر تبعات اقتصادی مثبتی را به دنبال داشته باشد.

زمانی مدیر عامل سازمان منطقه آزاد اروند نیز اعلام کرد که حذف روادید در منطقه آزاد اروند چنان برای ما پر فایده بود که عراقیها تحت فشار شدید امریکا محدودیتهایی را برای ورود گردشگرانشان به منطقه آزاد اروند ایجاد کردند.

ظاهرا کارشناسان آمریکایی هم از تبعات مثبت حذف ویزا بین عراق و منطقه آزاد اروند مطلع شده بودند و میدانستند حضور گردشگران عراقی چقدر میتوانست در اقتصاد ما تاثیر گذار باشد به همین دلیل با تحت فشار قرار دادن دولت عراق حضور گردشگران عراقی را در آبادان و خرمشهر به حداقل ممکن کاهش دادند.

رقم 400 میلیون دلار گردش مالی آنهم طی تقریبا یکسال و آن هم فقط در دو شهرستان ذهن مرا مشغول کرد. حال تصور کنید که این روند 5 سال طول بکشد در این صورت گردش مالی طی این دوره 5 ساله به 2 میلیارد دلار خواهد رسید. دستیابی به چنین اقتصاد پویایی در آبادان و خرمشهر یعنی دستیابی به طلایی ترین دوران اقتصاد  این دو شهرستان .

حسین سیاهپوشان کنسول ایران در بندر بصره هم با اشاره به مدت زمانی که ویزای بین عراق و منطقه آزاد اروند حذف شده بود گفت: حذف روادید بین عراق و محدوده منطقه آزاد اروند سبب ایجاد رونق اقتصادی در شهرهای بندری آبادان و خرمشهر شد.

وی با بیان اینکه توسعه مراودات اقتصادی بصره و خوزستان به نفع صلح و ثبات منطقه و تعمیق روابط فرهنگی دو کشور است افزود: باید از ظرفیت های اقتصادی خوزستان برای توسعه صادرات به عراق استفاده کرد.

سید علی موسوی معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد اروند نیز در این زمینه  گفت: در مدت زمان حذف روادید بین عراق و منطقه آزاد اروند بیش از 500 هزار تبعه خارجی عمدتا عراقی وارد منطقه آزاد اروند شدند.

این آمار خود نشان میدهد که حذف ویزا چقدر میتواند موجب جذب گردشگر خارجی شود و جذب گردشگر خارجی هم یعنی سرازیر شدن ارز به کشور.

گردشگری سلامت از تبعات مثبت حذف روادید

بدون شک بخش زیادی از این گردشگران عراقی کسانی بودند که برای درمان به  آبادان و خرمشهر مراجعه کرده بودند و از این لحاظ گردشگری سلامت نیز در این دو شهرستان بسیار رشد کرده بود .

سید مرتضی نعمت زاده معاون گردشگری منطقه آزاد اروند گفت: حضور گردشگران خارجی بدون روادید در منطقه آزاد اروند مزیت‌هایی در حوزه درمان به وجود آورد و این امر علاوه بر تثبیت پایداری پزشکان موجود در منطقه، جذابیت برای پزشکان خارج از منطقه را ایجاد کرد.

وی با بیان اینکه در حوزه گردشگری سلامت شاهد پیشرفت در منطقه هستیم افزود: با توجه به توسعه خدمات پزشکی و گسترش حضور بخش خصوصی، اعتماد مردم ما به خدمات پزشکی افزایش یافته است.

قطعا اگر روادید بین ایران و عراق حذف شود گردشگری سلامت در شهر‌های آبادان و خرمشهر رو به گسترش خواهد نهاد و ظرفیتی برای شتاب بخشی به رونق اقتصادی این مناطق فراهم خواهد کرد.

نظر کارشناسان

برای اینکه بیشتر به  اهمیت حذف روادید بین ایران و عراق و به تبع آن حضور بیشتر گردشگران در ایران و بویژه در منطقه آزاد اروند پی ببرم  چندین کتاب و مقاله تخصصی را مورد مطالعه قرار دادم .

در مقاله ای تحت عنوان "اثرات  اجتماعی گردشگری" به قلم مریم رحمانی، افزایش اشتغال– تجدید حیات نواحی فقیریا غیر صنعتی– نوزایی هنرها و فنون محلی و فعالیت های فرهنگی سنتی- بهبود زندگی اجتماعی و فرهنگی– نوسازی سنتهای معماری منطقه – افزایش لزوم حفاظت از مناطق فوق العاده زیباکه دارای ارزش زیبایی شناختی و فرهنگی هستند. -افزايش در آمد ارزي -كمك به درآمدهاي دولتي - اشتغال زايي - كمك به توسعه ي منطقه اي از جمله مزیتهای مهم جذب گردشگر و توسعه گردشگری ذکر شده است . در این مقاله همچنین از تورم  و  وابستگی بیش از حد به گردشگری ، به عنوان  آثار منفی جذب گردشگر یاد شده است که طبیعا با برنامه ریزی صحیح نیز قابل کنترل است.

در مقاله تخصصی دیگری تحت عنوان "بررسي جامعه شناختي توسعه پايدار گردشگري در ايران" به قلم جمعی از نویسندگان  و نیز در کتاب فرصـتهـا و چـالشهـاي توريسـم ايـران در توسـعه هـزاره" به قلم پروان خانیا  صفحه 160  ، گردشگران جهان را بیش از یک میلیارد نفر در سال ذکر کرد اند که گردش مالی بیش از 5  هزار میلیارد دلار در سال را  ایجاد کرده است. همچنین آورده اند که صنعت گردشگري به عنوان يكي از مـؤثرترين و مهمترين شاخصهاي قدرت است که تعيين كنندگي زيادي در حيات اقتصادي، سياسي، اجتمـاعي، و ... كشورها دارد،علاوه بر آن در مقاله تخصصی  "ســهم ايــران از صــنعت جهــانگردي يــك هــزارم اســت" به نویسندگی  محسن امــامي، که در سال 78" در  ماهنامــه جهانگردان، ش 17 ،مرداد ماه ، به چاپ رسیده  ، و همچنین در کتاب " جهانگردی " به قلم  رحمت الله منشيزاده، چاپ 1376، تهران : انتشارات مسعي ، ص 29  ، از صنعت گردشگری به عنوان یکی از اشتغالزاترین صنایع جهان نام برده شده است .

حال در چنین شرایطی که شهرستانهای آبادان و خرمشهر و حتی سراسر کشور درگیر مشکلات اقتصادی و نیز بیکاری هستند بهترین راهکار برای کشورمان جذب گردشگر با استفاده از حذف روادید بین برخی کشورهای همسایه است .

گردشگری صنعتی پر سود

البته طی سالیان متمادی آنقدر از اهمیت صنعت گردشگری در رسانه ها و مجامع علمی مطلب ذکر شده است که تقریبا همگان به اهمیت این صنعت و نیز نقش مهم آن در درامد زایی و شکوفایی اقتصادی کشورها پی برده اند. به عنوان نمونه بنابر اعلام  "سازمان جهانی  گردشگری" کشوری مانند آمریکا 128 میلیارد ، اسپانیا 60 و فرانسه بیش از 54 میلیارد دلار درآمد در سال از صنعت گردشگری بدست می آورند.

این درحالی است که ایران یکی از 10 کشور برتر دنیاست که دارای جذابیتهای گردشگری است اما متاسفانه در جذب گردشگر موفق نبوده ایم و در رتبه 93 جهان قرار داریم که این یعنی از دست دادن ثروتهای هنگفت و فرصتهای بزرگ اقتصادی برای کشورمان.

کشور ایران میتواند به اندازه درآمد نفت خود و یا حتی بیش از آن از صنعت گردشگری  درآمد داشته باشد اما متاسفانه هنوز در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده ایم.

همانگونه که گفته شد درآمد گردشگری در جهان بیش از  1/ 5   هزار میلیارد دلار است و ایران به عنوان یکی از 10 کشور برتر در جذابیت گردشگری ، اگر بتواند فقط یک درصد این درآمد را بخود اختصاص دهد سالانه درآمدی بیش از 51 میلیارد دلار خواهد داشت و این یعنی اینکه ما میتوانیم بیش از درامد نفتی از صنعت گردشگری درامد داشته باشیم.

برای درک این مطلب بهتر است بدانیم که درآمد نفتی ایران در سال 2017 چهل  میلیارد و یکصد میلیون دلار بود .

حال میتوان بخوبی دریافت که حذف روادید بین ایران و عراق چقدر میتواند برای منطقه آزاد اروند و حتی کشورمان پر سود باشد .

وقتی معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد اروند اعلام کرد فقط طی کمتر از یکسال 500 هزار گردشگر خارجی و عمدتا عراقی به آبادان و خرمشهر وارد شدند در می یابیم که حذف روادید بین ایران و عراق چقدر می تواند در جذب گردشگر و در شکوفایی اقتصادی کشورمان موثر باشد .

امید برای رونق دوباره بازار

خب حالا برگردیم به سراغ آقا جلال خودمان و کاسبکارانی که دغدغه این را داشتند که شاید گردشگران به آبادان و خرمشهر نیایند و کارو کاسبی آنان کساد شود. دغدغه آنان کاملا بجا و راهکار آنان هم بسیار موثر است. بهترین راه برای جلب گردشگر حذف روادید و مقررات دست و پا گیر برای گردشگران خارجی است تا بتوانند براحتی به داخل کشور سفر کنند و ارزهای فراوانی را با خود به داخل کشورمان منتقل کنند.

یادمان نرود همانگونه که صادرات کالاهای غیر نفتی میتواند برای کشورمان بسیار درآمدزا باشد حذف روادید برای جذب گردشگران و عرضه محصولات کشورمان در شهرهای خودمان هم به آنان میتواند درآمد و ارزآوری شگفت انگیزی را نصیب   کشورمان کند.

نویسنده: شاپور زبردست