دو دستگي در جهان عرب

بيست و نهمین کنفرانس اتحادیه پارلمان های عربی با شعار (قدس پایتخت ابدی کشور فلسطین) که از روز یکشنبه در امان پایتخت اردن آغاز به کار کرد روز دوشنبه با صدور بيانيه اي بکار خود پايان داد. در اين بيانيه هر راهکاري براي حل مسئله فلسطين بدون در نظر گرفتن حقوق فلسطيني ها مردود و بر نپذيرفتن عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي تاکيد شد.
در این دوره از کنفرانس که روسای پارلمان هفده کشور و نمایندگانی از دیگر پارلمان های عربی حضور داشتند حاضران از تشکيل کشور فلسطيني به پايتختي قدس در مرزهاي 1967 که حداقل حقوق فلسطيني هارا در بر مي گيرد حمايت کردند.
يکي از بندهاي مهم اين بيانيه نپذيرفتن عادي سازي روابط کشورهاي عربي با رژيم اسراييل بود که با مخالفت   نمايندگان مصر، عربستان و امارات روبرو شد اما علي رغم تلاش اين سه کشور که از روابط پنهاني و آشکار آنها با تل آويو گزارش هايي منتشر شده است، «عاطف الطراونی» رئیس پارلمان اردن به عنوان رئیس کنفرانس، مخالفت خود را با موضع سه کشور ياد شده اعلام کرد.
"الطراوني" در مخالفت با موضع عربستان، مصر و امارات گفت: موضع مردم کشورهای عربی نپذيرفتن عادی سازی روابط با اسرائیل است و اتحادیه پارلمان‌های عربی با توجه به مواضع امت عربی تصمیم گیری می‌کند و به اين ترتيب اين بند مهم در بيانيه پاياني ماندگار شد.
در بيانيه پایانی چهل وششمين دوره نشست وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در ابوظبی نيز که دو روز پيش برگزار شد هر چند به موضوع فلسطين توجه کمي شد اما بر مرکزیت مسئله فلسطین و بر مخالفت با هرگونه تلاش برای تغییر هویت شهر قدس و بر تشکيل کشور فلسطین در مرزهاي 4 ژوئن 1967 به پايتختي قدس شرقي تاکید شد.
تاکيد اين کشورها بر تشکيل کشور فلسطين در مرزهاي 1967 در حالي است که بر اساس طرح معامله قرن که ترامپ ارائه کرده است عملا امکان تشکيل کشور فلسطين در مرزهاي 1967 وجود ندارد  و بر اساس اين طرح قرار است با هزينه عربستان و امارات، آوارگان فلسطيني درسرزمين هاي جايگزين در بخشي از اردن و صحراي سينا اسکان داده شوند و با تصويب قانون اسراييل کشور قوم يهود در کنست رژيم صهيونيستي، عملا زمينه اخراج فلسطيني هاي ساکن سرزمين هاي اشغالي 1948 نيز فراهم مي شود.
دولت ترامپ براي اجراي اين طرح اقداماتي را نيز به اجرا در آورده است. انتقال سفارت امريکا به قدس و اکنون انتقال کنسولگري اين کشور از  قدس شرقي به قدس غربي و ادغام آن درسفارت از جمله اقداماتي است که امکان تشکيل کشور فلسطين به پايتختي قدس شرقي را عملا از بين برده و اين در حالي است که کشورهاي اسلامي در برابر اين اقدامات هيچگونه اقدام عملي انجام نداده اند.
به نظر مي رسد طرح معامله قرن در شرايطي فعلي به دو دستگي در ميان کشورهاي عربي منجر شده و در اين ميان عربستان و امارات با تلاش براي عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي، علي رغم  موضع اعلامي مبني بر تشکيل کشور فلسطين در مرزهاي 1967، در مسير اجراي طرح ترامپ حرکت مي کنند و  مخالفت ديگر کشورهاي عربي و اسلامي با اين طرح نيز بدون اقدامات عملي ره به جايي نخواهد برد. چه بسا مخالفت ها با طرح معامله قرن از سوي اين دسته از کشورها هم به دليل نگراني از اعتراضات مردمي باشد. در هر حال روشن است طرح  معامله قرن به دو دستگي در ميان کشورهاي عربي منجرشده است و در اين ميان بازيگران سعودي و اماراتي و مصري هر کدام با قرباني کردن آرمان فلسطين وحقوق فلسطيني ها، منافع سياسي واقتصادي خود را در اولويت قرار داده اند.
اما نبايد فراموش کرد آن دسته از کشورهاي عربي و اسلامي که همچنان بر حقوق فلسطيني ها تاکيد دارند با وجود خوش خدمتي عربستان، مصر و امارات به رژيم صهيونيستي، به دليل مخالفت مردمي قادر نخواهند بود که به اين پروسه بپيوندند و اين مسئله مهمي است که رئيس پارلمان اردن در مخالفت با ديدگاه سه کشور ياد شده به مواضع امت عربي اشاره کرد.
البته نبايد فراموش کرد مهمترين متغيري که در خصوص اجرايي شدن يا نشدن طرح معامله قرن نقش دارد ملت فلسطين است که هرگز از حقوق خود دست نخواهد کشيد بطوريکه حتي جناح سازشکار تشکيلات خودگردان فلسطين به رياست محمود عباس نيز اکنون امريکا را در مذاکرات سازش بي طرف نمي داند و با طرح معامله قرن مخالفت کرده است.
با جمع بندي اين تحولات،  اين احتمال وجود دارد که نقش امريکا در حل مسئله فلسطين کم رنگ شده  و چه بسا ماموريت حل اين موضوع به روسيه سپرده شده است.
سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه روز دوشنبه گفت که مسکو آماده پذیرفتن محمود عباس و بنیامین نتانیاهو  و کمک به آنها برای از سرگیری مذاکرات مستقیمشان بدون پیش‌شرط است.
بر اساس گزارش روسیا الیوم، لاوروف افزود، نتانیاهو و عباس با برگزاری گفت‌وگوی فلسطینی - اسرائیلی در مسکو موافقت کرده اند.

 

-------------------------------

رضا محمدمراد