گزارش مکتوب ...
چشم ها به جمال کینوا روشن می شود
در حالی که زنگ خطر خشکسالی و کم آبی در استان فارس به صدا در آمده تولید انبوه کینوا میتواند مصرف آب کشاورزی را کاهش دهد.
قصد رفتن به مرودشت را داشتم، از جاده که عبور می کردم ،دشتی دیدم مثل بهشت ،پر از گیاهان رنگارنگ قرمز ،زرد ،نارنجی و سبز، این رنگهای زیبا و مسحور کننده توجهم را جلب کرد.
توقف کردم متعجب اطرافم را نگاه کردم تا آنجا که میدانم این زمینها خیلی وقت است از آب افتاده اند و با شوری آب چاههای اطراف هم دیگر امیدی به سر سبزیشان نبود، پس چه اتفاقی افتاده است؟
کمی آن طرفتر کشاورز جوانی را دیدم در حال برداشت محصول. جلو رفتم، تا خواستم صحبت کنم گفت: اینها کینواست ، گفتم هنوز چیزی نپرسیدم پاسخ داد: این سوال همه کسانی است که اینجا توقف میکنند.
پرسیدم کینوا چیست؟
گفت: نوعی غله است که امسال جهاد کشاورزی فارس بذرش را داده تا بکاریم به خصوص در زمینهایی که دیگر خاکشان قوت ندارد. حتی در زمین هایی که آب چاهشان شور است هم میشود کاشت.
کینوا ذهنم را مشغول کرده بود در راه رفتن باز هم دشت های کینوا را دیدم. دانستن اینکه این محصول چیست باعث شد از طریق تلفن همراهم کینوا را جستجو کنم.
معروف به خاویار گیاهیبه گزارش
خبرگزاری صدا و سیما ، مرکز فارس ، کینوا گیاهی از خانواده اسفناج، شبه غلهای که به خاطر خواص حیرت انگیزش خاویار گیاهی لقب گرفته است.گیاهی بومی آمریکای جنوبی که آن را «مادر همهی غلات» میخوانند و قدمتش به ۷ هزار سال پیش برمی گردد.
کفه سنگین مزایای کینوا
در ادامه تحقیقات در یکی از مقالهها درباره خواص بی نظیر کینوا خواندم برای مطمئن شدن از این موضوع با خانم شناور کارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شیراز تماس گرفتم .خانم شناور میگوید: صد گرم کینوا نیاز کامل فرد بزرگسال به ویتامین ب۶ و اسد فولیک را تامین میکند.
او برایم توضیح میدهد که کینوا رنگهای مختلفی دارد طلایی ،سفید ،قرمز و نارنجی و هر رنگی نشان دهنده بارز بودن یک ماده غذایی در گیاه است.
او میگوید: کینوا به خاطر آنتی اکسیدانهایی که دارد مقاومت و سطح ایمنی بدن را افزایش میدهد و خاصیت ضد التهابی و ضد سرطان دارد و به خاطر منابع ویتامینی ب و اسید فولیک سیستم ایمنی را تقویت میکند.
کینوا مزایای بسیاری برای سلامت قلب،عروق و رفع قند خون دارد . همچنین اسیدهای چرب ضروری که در ماهیهای مفید موجود است در کینوا دیده میشود و تحقیقات نشان داده در کشورهایی که کینوا به عنوان غله اصلی است میزان کلوسترول و چربی بد خون پایین آمده است.
خانم شناور میگوید از آنجا که کینوا فاقد گلوتن است برای کسانی که سلیاک دارند توصیه میشود.کینوا را میتوان به عنوان غله به صبحانه یا انواع سالاد اضافه و حتی به عنوان جایگزین برنج مصرف کرد و آرد آن هم در تهیه شیرینی و نان استفاده میشود.
جایگاه این دانههای کوچک در جهان
مزیتهای فراوان و مقرون به صرفه بودن کشت کینوا سبب شد سازمان ملل سال ۲۰۱۳ را «سال بینالمللی کینوا» نامگذاری کند.
آوازه کینوا تا ناسا هم رفته، به دلیل مواد مغذی بالا و کاشت آسان، دانشمندان ناسا برای کاشت این محصول در فضا برنامه دارند.
ایران سرزمین جدید کینوا
آنقدر موضوع برایم جذاب شده بود که به محض رسیدن به مرودشت قبل از هرچیز به جهاد کشاورزی آنجا رفتم.از مدیر جهاد کشاورزی مرودشت پرسیدم کینوا چگونه سر از ایران در آورد؟
رحیمی گفت: تغییرات آب و هوای سالهای اخیر در ایران، مشکل کمآبی و شور شدن خاکهای کشاورزی باعث شده توجه به کشت محصولات جدید، نیازی جدی تلقی شود. کینوا به دلیل تحمل شوری خاک، خشکی و یخزدگی، گیاهـی مناسـب بـرای رسـیدن بـه کشـاورزی پایـدار، تغذیه مناسـب و تولیـد صنعتـی است.
او می گوید : تحقیقات درباره کشت این گیاه در ایران به ۵ سال قبل برمی گردد. مزرعهای در مرودشت به عنوان پایلوت کشت این محصول در فارس انتخاب و سازگاری، ژنتیکی و اصلاحی و عملکرد کینوا تایید شد.
رحیمی ادامه می دهد : توسعه کشت این گیاه آنقد با اهمیت بود که آذر امسال در مراسم تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر وزارت جهاد کشاورزی، " توسعه کشت کینوا در مناطق شور از طریق برنامه به نژادی" به عنوان دستاورد برتر رونمایی شد.
کینوا یک سوم گندم و یک پنجم برنج آب مصرف میکند پس گزینه مناسبی برای جایگزینی برنج و گندم در مزارع فارس است.
جایگزین محصولات پر آب بر
کارشناس زراعت جهاد کشاورزی مروشت هم به جمع ما پیوست.او هم می گوید : کینوا گیاهی مقاوم به شوری و خشکی است و در خاکهای شور رشد میکند و در برابر نوسانات دما تحمل بالایی دارد.
امیریان افزود: عملکرد اولیه کشت کینوا در مزرعه مرودشت نشان داد که این گیاه پس از گذشت ۸۰ تا ۱۰۰ روز آماده برداشت میشود.
کشاورزان فارس آن را در فصلهای بهار تابستان و پاییز کشت کردند و توانستند در هر هکتار ۵ تن محصول برداشت کنند.
امیریان از رضایت کشاورزان در خصوص مصرف آب کینوا میگوید و ادامه میدهد مصرف آب کینوا در مقایسه با محصولات اساسی، چون گندم، ذرت، برنج، جو بسیار کم است و تنها به ۵ تا ۷ بار آبیاری نیاز دارد و حتی در مناطق پر بارش دیگر نیازی به آبیاری جداگانه ندارد.
کارشناس زراعت جهاد کشاورزی مرودشت میگوید: پارسال هم ۲ هزار مترمربع کینوا در مزرعه الگویی در استان کشت شد، اما امسال برای نخستین بار با کشت انبوه ۵۰۰ هکتار از مزارع ۱۱ شهرستان فارس به زیر کشت کینوا رفت که نتیجه بسیار خوبی داشت و پیش بینی میشود با توجه به شرایط خوب در آیندهای نزدیک مزارع آن به ۴ هزار هکتار برسد.
به شیراز برگشتم در حالی که ذهنم پر از اطلاعات درباره این محصول جدید و البته دغدغههای کشاورزان برای کاشت آن بود. پس به جهاد کشاورزی فارس هم سری زدم تا بدانم برای حمایت از توسعه کشت کینوا و فرآوری آن چه برنامهای دارند؟
مدیر کل جهاد کشاورزی فارس گفت : توسعه کشت کینوا در دستور کار است و بذر مورد نیاز هم در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.
محمد مهدی قاسمی، معتقد است: ورود کینوا به الگوی کشت و زراعت کشور میتواند تا حدودی ایران را از واردات برنج بینیاز کند و بهصورت مکمل در کنار سایر محصولات جای خود را باز کند.
به گفته او: با توجه به تقاضای بالای جهانی برای این ماده ارزشمند میتوان برای توسعه کشت این گیاه در کشور سرمایهگذاری کرد و حتی اگر تقاضای داخلی خرید نداشته باشد تقاضای بینالمللی آن به قدریست که میتوان به بازارهای صادراتی فکر کرد و کشورهای اروپایی و ژاپن و آمریکا بیشترین واردات این محصول را دارند.
دهقان مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی فارس هم میگوید : کینوا قبل از مصرف باید پوست گیری شود و پس از جدا سازی پوسته نازک آن به بازار عرضه شود که هم اکنون برای این کار محصولات تولیدی فارس را به کارخانه صنایع تبدیلی مشهد میفرستیم.
او این نوید را میدهد که به زودی کارخانه صنایع تبدیلی کینوا با سه دستگاه در فارس راه اندازی میشود.
به یاد صحبتهای آقای مهراد کشاورز جوان مرودشتی افتادم که می گفت : اگر محصول برداشتی ما را دولت خریداری کند و زمینه فراوری این محصول در فارس فراهم شود کشتم را از ۲ هکتار به ۲۰ هکتار توسعه می دهم. او حتما از شنیدن خبر راه اندازی این کارخانه در فارس خوشحال میشود. به چند شاخه کینوا که از او گرفته بودم نگاه می کردم . با کشت انبوه این گیاه ، بی شک کینوا از این حالت غریب بیرون می آید و چشم ها بیشتر به جمال او روشن می شود.