بندرعباس پس از انقلاب اسلامی دروازه صادرات و واردات کالا در کشور شد.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خلیج فارس؛ با بهره برداری و تکمیل بندرشهید رجائی پس از انقلاب اسلامی این بندر دروازه طلایی اقتصاد ایران نام گرفته است.
بیش از ۷۵ درصد واردات و صادرات کشور از طریق گمرک شهید رجائی است.
بندر شهید رجائی دستاورد انقلاب اسلامی
مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس در سال ۶۳ در اوج دوران جنگ تحمیلی به بهره برداری رسید. ضرورت واردات کالا‌های اساسی مردم در دوران جنگ باعث شد تا ساخت بندرشهید رجائی با سرعت پیش رود.
این بندر اکنون به مانند دوران جنگ تحمیلی مهمترین کانون ورود کالای اساسی به داخل کشور است.
بیش از ۲۵ گروه کالای اساسی از گوشت، برنج، روغن و مواد دارویی روزانه با امکان بارگیری مستقیم از کشتی به کامیون به سراسر کشور اعزام می‌شود. سرعت بخشی در ترخیص کالا‌های اساسی باعث شده تا تحریم‌ها اثر جدی بر زندگی مردم نگذارد.
یک هفته پس از آغاز جنگ با پهلوگیری نخستین کشتی اقیانوس پیما و حمل یکسره کالا فعالیت بندرشهید رجائی به صورت آزمایشی آغاز شد. نخستین پایانه کانتینری این بندر مهم نیز در سال ۷۱ مورد بهره برداری قرار گرفت و در سال ۷۶ تبدیل به منطقه ویژه اقتصادی شد.
اکنون موقعیت ممتاز جغرافیایی، دسترسی به آب‌های آزاد جهان از طریق خلیج فارس، اتصال به شبکه بین المللی راه آهن و جاده ابریشم، برخورداری از تجهیزات و امکانات مدرن، همجواری با منطقه آزاد کیش و قشم و بنادر حوزه خلیج فارس، بندر شهید رجایی را به پایگاهی راهبردی در منطقه تبدیل کرده است.
الله مراد عفیفی پور مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان می‌گوید: نخستین سال‌های دهه ۶۰ همراه با اجرای سایر بخش‌های مختلف بندر و تداوم بهره برداری اضطراری از اسکله‌ها ده‌ها هزار میلیارد ریال صرفه جویی شد.
وی می‌افزاید: بزرگراه شش باندی، فرودگاه، پنج هزار خانه سازمانی، بیمارستان، رستوران، نیروگاه برق و حتی قطار برقی از بخش‌های در طرح اولیه این بندر بود که برخی از آن‌ها در سال‌های گذشته تکمیل شده است.
مجتمع بندری شهید رجایی در سال‌های گذشته توانسته با بهره گیری از نیرو‌های توانمند و متخصص و استفاده از تجهیزات مدرن بندری و دریایی جایگاه ویژه‌ای در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور ایفا کند تا جایی که امروزه بیش از ۷۵ درصد حجم عملیات کانتینری بندری کشور از طریق این بندر مهم صورت می‌گیرد.
بندر شهید رجائی هفتمین بندر بزرگ در منطقه است و اکنون توانسته با ۸۰ خط کشترانی جهان ارتباط برقرار کند.
این بندر با مدرن‌ترین تجهیزات و فناوری‌ها روزانه میزبان کاپیتان‌هایی از کشور‌های مختلف است.
کاپیتان الکساندر از کشور روسیه می‌گوید: اکنون ۵ روز است که برای بارگیری محموله سنگ آهن از ایران به مقصد کشور چین، به بندرشهید رجایی آمده و از خدمات و امکانات و سرویس دهی این بندر راضی هستم.
وی می‌افزاید: این دومین سفر کاری من با کشتی به این بندر است و از نظر من بندر شهیدرجایی از سایر بنادر دنیا چیزی کم ندارد و همه خدمات با تکنولوژی روز جهان در این بندر ارائه می‌شود.
بندر شهید رجائی در سال‌های گذشته با همت سرمایه گذاران بخش خصوصی و از محل درامد‌های غیر نفتی در سه مرحله توسعه یافته است.
بخش خصوصی نیز در چهار دهه گذشته بیش از ۲ هزار و ۸۸۸ میلیارد تومان در این بندر سرمایه گذاری کرده است.
طراحی ابتدائی بندر به صورتی بوده است که امکان پهلوگیری بزرگترین کشتی‌های نسل جدید و اقیانوس پیما فراهم شود.
معاون سازمان بنادر و دریانوردی کشور می‌گوید: بندرشهید رجائی تنها بندری در کشور است که امکان پهلو گیری کشتی‌های نسل هفتم با آبخور ۱۷ متر در آن فراهم شده است.
منصور آرامی افزود: با توسعه پسکرانه‌های این بندر ظرفیت آن ۴۰ درصد افزایش می‌یابد و به ۱۰ میلیون TEU کانتینر در روز می‌رسد.
بر اساس برنامه پیش بینی شده قرار است بندر شهید رجایی در فاز‌های بعدی توسعه خود با اجرای ۵ حوضچه جدید و ساخت بیش از ۱۲ هزار متر اسکله در ۳۹ پست تا ۲۰ سال آینده ضمن دستیابی به ظرفیتی معادل ۲۰ میلیون TEU، در جایگاه یک بندر کانونی در منطقه قرار گیرد.
همچنین به موازات ساخت حوضچه‌ها و اسکله‌های جدید، افزایش پسکرانه‌های این بندر به میزان دو برابر مساحت کنونی در دستور کار قرار دارد که الحاق ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار اراضی واقع در شمال بندر عملیاتی شده است.
مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی می‌گوید: با الحاق این اراضی جدید به منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی، یک شهر لجستیکی بزرگ در جوار بندرشهید رجائی ایجاد می‌شود تا بسترسازی لازم برای پیوستن این بندر به باشگاه بنادر نسل سومی جهان فراهم شود.
عفیفی پور می‌افزاید: اکنون نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری برای توسعه بندر شهید رجائی جذب شده است.
مرحله سوم بندرشهید رجائی با پیشرفت ۱۵ درصد در حال اجراست و تا دو سال دیگر تکمیل می‌شود. با تکمیل فاز سوم نزدیک به ۳ هزار هکتار پسکرانه جدید به بندر ملحق می‌شود که ظرفیت‌های بزرگی برای ترانشیپ است.
علیم یارمحمدی عضو کمیسیون عمران مجلس می‌گوید: تلاش بر این است تا در توسعه بنادربزرگ ایران نگاه بر انبارسازی نباشد بلکه ظرفیت‌های ترانزیتی و ارزش افزوده بنادر افزایش یابد.
بندر شهید رجائی دروازه کریدور شمال- جنوب
بندرشهید رجایی بزرگترین بندرترانزیتی کشور است که در محور ترانزیت و راه گذر شمال به جنوب قرار دارد.
این بندر با روند توسعه در سال‌های گذشته به مهمترین بندر ترانزیتی ایران با کشور‌های آسیای میانه، روسیه و اروپا تبدیل شده است.
عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی می‌گوید: در طرح جامع حمل و نقل کشور ۱۰ شاهراه اصلی شمال -جنوب و شرق و غرب تعریف شده است که مسیر جاده‌ای بندرعباس به تهران و مسیر ریلی بندرعباس به آستارا دو راه گذر اصلی هستند.
راه‌گذر شمال - جنوب مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا است که در مقایسه با مسیر‌های سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۶۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۴۰ درصد ارزانتر است.
عباس نظری مدیرکل دفتر امور بین الملل راه آهن ایران هم می‌گوید: این راه اکنون بصورت ترکیبی، جاده‌ای و ریلی است و با تکمیل راه اهن قزوین رشت میزان بار از ظرفیت فعلی ۵ میلیون تن در سال به ۱۰ میلیون تن یعنی دو برابر افزایش می‌یابد.
ایجاد شهر لجستیکی و ساخت پایانه‌های ریلی- نفتی، ریلی- مواد معدنی، پایانه مکانیزه غلات، مواد معدنی و اتصال ۸ اسکله به راه آهن در بندر شهید رجائی باعث شده تا همه نیاز‌های ترانزیتی کشور‌های همسایه ایران را پاسخ دهد.
بندر شهید رجایی به عنوان مهمترین بندر تجاری ایران با ده‌ها بندر مطرح جهان در ارتباط است و ضمن انعقاد چند معاهده بین المللی با شش بندر جهان نیز پیمان خواهرخواندگی دارد.
بر اساس آخرین آمار‌های جهانی بندرشهید رجائی در رتبه ۶۷ در جهان است و با بیش از ۸۰ خط ارتباطی در جهان مراوده دارد.
محور اصلی اتصال جنوب به شمال ریل و خطوط راه آهن است که با توافق کشور‌های ایران و آذربایجان خط اتصال شمال به جنوب تا دو سال آینده تکمیل می‌شود.
همچنین با اتصال ریلی ایران به آذربایجان انتقال کالا از بندرعباس به شمالی‌ترین نقطه اروپا و روسیه از طریق ریلی میسر خواهد شد.
با تکمل چرخه راه اهن سهم جابه جایی کالا به بیش از دو برابر افزایش می‌یابد.
مدیر راه آهن هرمزگان می‌گوید: حدود ۱۵ درصد از واردات کالای بندر شهید رجائی از طریق راه آهن و خطوط ریلی و جاده‌ای ترانزیت می‌شود که با تکمیل راه آهن شمال و چنوب احتمال افزایش تا ۴۰ درصد دارد.
حسن ماسوری می‌افزاید: نزدیک به ۷۰ کیلومتر ریل گذاری در مجتمع شهید رجائی صورت گرفته است که امکان بارگیری مستقیم برخی کالا‌ها از کشتی به قطار را فراهم کرده است.
وی می‌گوید: کالا از مومبای هندوستان از طریق دریا به بندرعباس و از آنجا از طریق ریل تا قزوین و از قزوین به‌صورت جاده‌ای تا آستارای آذربایجان و سپس با قطار تا روسیه حمل می‌شود.
بندر شهید رجائی از دستاورد‌های بزرگ انقلاب اسلامی در عمران ساحل و حوزه اقتصاد است که با حجم بالای ورود و خروج کالا به یکی از محور‌های و کانون‌های اصلی اقتصاد ایران تبدیل شده است.
هرمزگان با وجود این بندر بزرگ دیگر منطقه محروم چهل سال پیش نیست بلکه چهل چراغی در حاشیه‌ی خلیج فارس می‌درخشد.
** محمد امیرمحمدی