سازه‌های خشتی، بادگیرها و قنات‌هایی که پس از قرن‌ها زندگی در خطه کویر، اکنون آوازه شهر یزد را جهانی کرده و نشان پایتختی شهرهای پایدار جهان را برایش به ارمغان آورده است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، شهری که نامش با کویر و خاک و خورشید عجین شده است. قرن ها پیش باورش سخت بود که در منطقه کویری و بیابانی یزد بتوان زندگی و آن را آباد کرد. اما مردمانی که پا به این خطه گذاشتند، تلاش و سختکوشی را سرلوحه کار خود کردند و به قولی دست روی دست نگذاشتند. مهاجرت نکردند و اکنون این شهر با هزاران آبادی که دارد، همچون نگینی در وسط کویر مرکزی ایران می درخشد.
مردمان دیار یزد با حفر کیلومترها در دل زمین، سازه هایی بنام قنات ایجاد و از آن آب استخراج کردند. از خاک کویر و اندک آبی که داشتند، خشت روی خشت گذاشتند و خانه هایی زیبا و سازگار با شرایط اقلیمی کویر بنا نهادند. بناهایی که سازه هایی چون بادگیر و ایوان و هشتی و حوض مرکزی دارد و شرایط گرم و طاقت فرسای کویر را برای زندگی مهیا می کند.
اکنون کویرنشینان به برکت سختکوشی نیاکانشان سازه هایی بی نظیر دارند، که در جهان همتا ندارد. سازه هایی که یزد را در بین شهرهای جهان الگوی پایداری قرار داده است.
توجه به مسئله پایداری مهمترین دغدغه جوامع
پایداری، کلمه ای به ظاهر ساده که در عصر کنونی یکی از اساسی ترین دغدغه های بشر به شمار می رود. متاسفانه در دهه 1970 رشد سریع برنامه‌های توسعه، تهدیدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی فراوانی را به دنبال داشت. مسئله ای که باعث شد تا در دهه های پایانی قرن بیستم، مفهوم پایداری از اهمیت ویژه ای برخوردار شود و این مسئله در سه حوزه کلان توسعه اجتماعی، اقتصادی و محیط زیست مورد بحث قرار گیرد.
یکی از افراد پیشتاز در بحث توجه به مسائل زیست محیطی و رسیدن به پایداری مناطق مختلف، ولفگانگ نیومن است. او از سال 1990فعالیت های خود را در مباحث بهره گیری از انرژی های پاک و حفاظت از محیط زیست آغاز کرد.
نیومن در سال1999، به عنوان فرد پیشگام در امر انرژی، جایزه بین المللی برای حفظ انرژی و توسعه پایدار در را جهان راه اندازی کرد و تاکنون هزاران نفر از بیش از یکصد کشور جهان، طرح های خود را برای دریافت این جایزه که از برجسته ترین جوایز محیط زیستی است ارسال کرده‌اند.
اکنون بیش از 20سال است که بنیاد جهانی انرژی به ریاست ولفگانگ نیومن در حال فعالیت است و بیش از 180کشور جهان عضو آن هستند. بنیادی که با هدف شناسايي و عرضه طرح های سبز تاکنون گام های موثری در ایجاد آگاهی برای بهره وری انرژی برداشته است.
جایزه بنیاد جهانی انرژی، معتبرترین جایزه زیست محیطی جهان
فراخوان جایزه بنیاد جهانی انرژی به صورت سالانه منتشر می شود و این بنیاد در دو سطح ملی و جهانی به برندگان جایزه می دهد.
جوایز اصلی این بنیاد در اجلاس سالانه آن که به بیانی بزرگترین رویداد زیست محیطی جهان به شمار می رود، اعطا می شود. بیش از دو هزار طرح از 178کشور، پس از نامزدی و ارزیابی های پی در پی، در شش گروه زمین، آب، آتش، هوا، جوانان و پلاستیک پایدار در چهار سطح تندیس جایزه ویژه، تندیس برنده، نشان نقره و نشان برنز تقسیم بندی می شوند.
جایزه ویژه بنیاد جهانی انرژی، بالاترین سطح نشان بنیاد جهانی انرژی است که به عنوان حامی توسعه پایدار جهان معرفی می شود.
تاکنون کشور ما با معرفی طرح های خود، موفق به دریافت بیش از 60جایزه از بنیاد جهانی انرژی شده که در زمینه بهره گیری از انرژی پاک و سبز بوده است.
اجلاس بین المللی بنیاد جهانی انرژی هر سال به میزبانی یکی از کشورهای جهان برگزار می شود. امسال و در نوزدهمین اجلاس این بنیاد، شهر جهانی یزد، جایزه ویژه را از آن خود کرد و این شهر بعنوان پایتخت شهرهای پایدار جهان معرفی شد. این جایزه معتبرترین جایزه محیط زیستی جهان است.
یزد، پایتخت شهرهای پایدار جهان
شهر جهانی یزد اکنون علاوه بر جهانی شدن در سازمان یونسکو به مدت یک سال به عنوان پایتخت بیش از دو هزار شهر پایدار در جهان مطرح است. نشانی معتبر که به واسطه فرهنگ و پیشینه غنی مردمانش یدک می کشد.
رئیس بنیاد جهانی انرژی با اشاره به اینکه در جهان شهرهای پایدار زیادی وجود دارد، می گوید: یزد یکی از شهرهایی است که پایداری را نشان داده و از هزاران سال قبل در این زمینه پیشتاز بوده است.
ولفگانگ نیومن می افزاید: اگر بتوانیم تکنولوژی گذشته یزد را با تکنولوژی امروز ترکیب کنیم، گامی مؤثر برای تمام جهان برداشته‌ایم، جهانی لبریز از انرژی پاک و پایدار برای همیشه و برای همگان.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد هم با بیان شاخصه های پایداری شهر یزد می گوید: مردم یزد با تنها داشته های خود یعنی آب و خاک، "خشت" را آفریدند و ساختمان ها و سازه های را بوسیله آن ایجاد کردند که در سرما و گرما، مقاوم و سازگار با اقلیم است.
سیدمصطفی فاطمی می افزاید: بحث بادگیرها، قنوات، سیستم آبرسانی شهری، ساباط ها و پایاب ها معماری بی نظیر مردمان استان یزد است که در آن به طور کامل پایداری رعایت شده و همین مسئله توجه بنیاد جهانی انرژی را برای معرفی شهر پایدار به خود جلب کرده است.
وی با اشاره به اینکه معرفی شهر یزد بعنوان شهر پایدار فرصتی برای توسعه گردشگری است، می افزاید: بدون شک با کسب این نشان جهانی، گردشگران زیادی به شهر یزد سفر می کنند و این امر، عجم عظیمی از سرمایه را هم روانه این شهر می کند که باید با بهره گیری از شاخص ها و اهداف پایداری از آن بخوبی بهره گرفت.
تاریخ کهن یزد، راه حل رفع مشکلات زیست محیطی
با معرفی یزد به عنوان پایتخت شهرهای پایدار جهان راه حل رفع مشکلات زیست محیطی در بطن فرهنگ و تاریخ کهن یزد معرفی شده است. دبیر انجمن مدیریت سبز ایران در این باره می گوید: مردم یزد در قدیم از عناصر چهارگانه طبیعت نهایت استفاده را می کردند و بدون ایجاد مشکلات زیست محیطی، به تولید انرژی می پرداختند. محمدحسن امامی می افزاید: ورود تکنولوژی برای تولید انرژی، اثرات جبران ناپذیری را بر طبیعت تحمیل می کند و راه حل این مشکل استفاده از تجارب پیشینیان است.
مدیر انجمن مدیریت سبز ایران در استان یزد هم می گوید: در همه بناهای تاریخی شهر یزد از مصالح پایداری استفاده شده است اما سایر شهرهای پایدار جهان، پس از شناخت شاخصه های پایداری، آن را بنا کردند و همین مسئله وجه تمایز یزد با دیگر شهرهای پایدار جهان است.
میلاد رحیمی می افزاید: کارگروهی را به منظور ارائه فرهنگ سنتی یزد به زبان نوین تشکیل داده ایم تا بتوانیم تجارب خود را در این زمینه به دیگر کشورها صادر کنیم.
رئیس شورای اسلامی شهر یزد هم که در نوزدهمین اجلاس بین المللی بنیاد جهانی انرژی، جایزه ویژه این بنیاد را به نمایندگی از مسئولان شهری دریافت کرده است، اظهار امیدواری می کند: با همت مردم و مسئولان و استفاده از تجارب بومی استان یزد در کنار بهره گیری از تجارب دنیا بتوانیم گامی موثر در جهت توسعه ی رویدادهای جهانی و معرفی شهر یزد به جهانیان برداریم.
غلامعلی سفید می افزاید: الزام به ساخت و سازهایی با خشت و گل، تلاش برای بازیافت مجدد آب، استفاده از پساب برای فضای سبز، آموزش شهروندی در حوزه های بازیافت، توجه ویژه به انرژی خورشیدی و استفاده از فضای سبز عمودی و کم آبخواه از جمله اقداماتی است که شورای اسلامی یزد برای حفظ پایداری این شهر در نظر گرفته است.
اکنون شهر یزد، دارنده معتبرترین جایزه زیست محیطی جهان است که ارمغان های زیادی را به دنبال خواهد داشت. مسئله ای که باید در جهت افزایش درآمد صنعت گردشگری، کاهش میزان مصرف منابع تجدید ناپذیر، حفاظت از زیستگاه ها و تشویق برای ایجاد حس مسئولیت نسبت به محیط های اجتماعی و فرهنگی در افراد جامعه برای ایجاد گردشگری پایدار و معرفی یزد، بعنوان شهر پایدار جهانی از آن بهره گرفت.
نویسنده: سیده سکینه میرطاهری