شهرکی برای تبدیل علم به کالای ایرانی

 به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اصفهان؛ از سمت مرکز شهر اصفهان که به سمت تهران حرکت کنیم بعد از میدان جمهوری و گذشتن از خیابان امام خمینی ،به میدان استقلال می رسیم مسیر را ادامه می دهیم نرسیده به خمینی شهر، شهرکی می بینی با وسعت حدود 60هکتار که بیست سال قبل کلنگ احداثش زده شده و حالا ساختمان های گوناگونی دارد ودر مجموع بیش از 600شرکت دانش بنیان در بخش های فلزی، صنایع دفاعی، نانو، دارویی، نرم افزار و سخت افزار و موضوعات دیگر دراین شهرک فعالیت و تولید دارند. در این شرکت های دانش بنیان زمینه اشتغال هفت هزار جوان تحصیل کرده ساکن استان اصفهان فراهم شده است.
شرکت دانش بنیان چیست؟
در آئین نامه این شهرک علمی آمده است:«شرکت های دانش بنیان،موسسه های خصوصی یا تعاونی است که به منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در راستای گسترش اختراع و نوآوری و در نهایت تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه  شامل طراحی و تولید کالا و خدمات  در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوط  تشکیل می شود.»
طبق آیین نامه مصوب این شهرک علمی  و تحقیقاتی «شرکت های دانش بنیان اهدافی نظیر ترغیب هیات علمی دانشگاه ها و واحدهای ‌پژوهشی برای فعالیت های بیشتر در رفع نیاز جامعه و تجاری سازی یافته های ‌پژوهشی را دنبال می کنند.»
ما امروز دوربین بدست به شهرکی در شمال غربی اصفهان آمده ایم که نخستین شهرک علمی تحقیقاتی کشور  و به گفته وزیر علوم،«در طول بیست سال گذشته در کنار این شهرک 43پارک علم فناوری در سراسر ایران برای تولید علم شکل گرفته است.»
بنابر آمار اعلام شده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حدود پنج هزار شرکت دانش بنیان در کشور فعال است که از میان آنها بیش از سه هزار 500شرکت رسمی به عنوان دانش بنیان ثبت شده و مجوز گرفته اند که 56درصد آنها تولیدی و 44درصد نوپا است.
بیشتر این شرکت ها در  پارک های علم و فناوری و مراکز رشد فناوری مستقر و فعال است و زیر پوشش چتر حمایتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تجاری سازی تولیدات علمی شان فعالیت می کنند.
این ساختمان که در کنار دانشگاه چهل ساله صنعتی اصفهان قرار دارد، هر واحد ساخته شده در آن یک یا چند ایده علمی را تبدیل به دانش کرده است. اگرچه نمی شود به تک تک واحدهاسری بزنیم اما تصمیم می گیریم سر زده سراغ چند شرکت دانش بنیان مستقر در این شهرک برویم.
شیرین شدن آب با نور خورشید
با ورود به نخستین واحد متوجه می شویم به شرکتی رفته ایم که برای تبدیل ایده اش به صنعت یک کارخانه راه اندازی کرده است  واحدی صنعتی با ایجاد اشتغال 30نفره توانسته دستگاه های آب شیرین کن خورشیدی کشور را بسازد و حتی محصولاتش را به هشت کشور از جمله کنیا، ترکیه، عراق، ارمنستان و افغانستان صادر کندو حدود 300هزار دلار ارزآوری داشته باشد.
حمیدرضا بابازاده مدیرعامل این شرکت دانش بنیان می گوید:«با استفاده از دستگاه آب شیرین کن خورشیدی، حدود 70درصد در مصرف انرژی صرفه جویی می شود.»
کوروش خسروی کارشناس متخصص شیرین سازی آب های شور درباره دستگاه آب شیرین کن خورشیدی هم می گوید« این محصول دانش بنیان اولین بار در دنیا ابداع و تولید شده است و آلودگی زیست محیطی ندارد و می تواند آب را با هر سختی، از آب لب شور با شوری سه هزار میکرو زیمنس تا آب با غلظت 120هزار میکرو زیمنس به آب آشامیدنی برساند»
تولید کرم‌های دارویی پس از ۱۲سال تحقیق
شرکت های دارو سازی در شهرک خوب توانسته اند تولید و فروش داشته باشند از ساخت دستگاه های پزشکی گرفته تا داروهای شفا بخش بیماری های ناعلاج و حتی مکمل های غذایی. به شرکت دانش بنیان رحیم بحری نجفی که یک دارو ساز است می رویم. آقای مدیرعامل می گوید« تیم جوانی دارم و 12سال است بر روی کرم های آب رسان کار می کنیم و امسال توانستیم کرم هایی با اثر گذاری بسیار بالا در کوتاه ترین زمان تولید کنیم.»
این جوان متخصص دارو سازی کرم مرطوب کننده و آبرسان قوی برای پوست های معمولی و خشک تولید کرده که برای بیماری های ناشی از کم کاری تیرویید و دیابت، اگزما، پسیوریازیس والتهابات پوستی و بیمارانی که دست و پایشان تعریق همیشگی دارد مفید است.
دکتر نجفی که دانشیار دانشکده داروسازی صنعتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هم است با مقایسه این فرآورده ها با مشابه خارجی می گوید:«مشابه این فراورده ها که از کشورهای خارجی وارد می شود بسیار چرب و با اثرگذاری کم دارای کورتون و پرهزینه است.»
این دارو با هزینه 700میلیون ریال به تولید انبوه رسیده و در داروخانه ها موجود است.
تولید انبوه سوپر جاذب های کشاورزی
یکی از مشکلات استان ما، در بخش کشاورزی است که خشکسالی های پیاپی سبب ایجاد بحران در این بخش شده است، شرکت های دانش بنیان به کمک این مشکل آمده اند چه در بالا بردن کیفیت، میزان تولید محصولات و چه در ابداع روش های آبیاری و گلخانه  ها.
به خط تولیدی سوپر جاذب های کشاورزی می رویم، واحدی صنعتی که سه سال قبل به همت پژوهشگران شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان برای اشتغال 20نفر راه اندازی شده است.
محققان این شرکت توانسته اند با کمک علم نانوسوپر جاذب های پلیمری تولید کنند.طرحی بزرگ که به گفته مهدی ابطحی رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان فعالیت این شرکت دانش بنیان سبب شده ایران پس از کشورهای آمریکا، کانادا، آلمان، فرانسه، ژاپن و چین هفتمین تولیدکننده این فناوری نانویی در جهان شود بطوری که نمونه داخلی با محصول فرانسوی برابری می کند.

میلاد خوشکام مدیر عامل این شرکت هزینه راه اندازی این خط تولید را 3میلیارد ریال بیان می کند و می گوید:«این خط ظرفیت تولید ماهانه 10تن محصول را دارد و مجهز به دستگاه های راکتور، خشک شن، آسیاب و بویلر است».
وی در زمینه محصولش می گوید :« ابر جاذب‌ها مواد پلیمری دارای شبکه‌هایی در درون خود است که می توانند آب را تا 500برابر وزن خود در درون خود نگه دارد و قادر است علاوه بر جلوگیری چشمگیر از هدر روی آب، بدون آبیاری مجدد، مدت زمان بیشتری آب را درون خاک نگهداری کند.»
مهدی ابطحی رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان کاربرد سوپر جاذب‌ها را به صورت گسترده در بخش کشاورزی از جمله در درختان میوه، گیاهان جالیزی و زراعی، چمن‌کاری‌ها و جابجایی نهال برای کاهش مصرف آب و افزایش میزان محصول موثر می داند و می گوید:«با استفاده از سوپر جاذب برای گیاهان با دوره آبیاری کوتاه مدت، هر سه دوره آبیاری به یک دوره و برای گیاهان با دوره آبیاری بلند مدت هر دو دوره آبیاری به یک دوره کاهش می یابد.»

ارز آوری ۴۰۰هزار دلاری با تجاری سازی دستگاه خشک کن
در میان شرکت های فعال شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان سری به شرکت هایی می زنیم که محصولاتشان نمونه داخلی و خارجی ندارد و به نوعی دستاوردی است مخصوص ایران که کلید توسعه و تولید بسیاری از بخش ها هم است. به شرکتی دانش بنیان می رویم که شش سال پیش راه اندازی شده و حالابا تجاری سازی دستگاه خشک کن فوق کم مصرف میوه و سبزیجات در اصفهان بیش از ۴۰۰هزار دلار ارزآوری داشته است.

با راه اندازی خط تولید این دستگاه هوشمند بدون مشابه خارجی به مساحت دوهزار مترمربع ظرفیت تولید 200دستگاه در سال با اشتغالزایی حدود 20نفر فراهم شده است.
محسن کریمیان مدیرعامل این شرکت دانش می گوید:«این دستگاه خشک کن که در مقیاس خانگی، نیمه صنعتی و صنعتی طراحی شده دارای ظرفیت خشک کردن میوه و سبزیجات به میزان دو کیلوگرم تا 2تن با قابلیت حرارت غیر مستقیم و حفظ خواص محصول خشک است.»
این کالای ایرانی تاکنون به کشورهایی همچون کانادا، کره جنوبی، آذربایجان، عراق، گرجستان صادر شده است.
صادرات 13میلیون دلاری شرکت های دانش بنیان
صادرات محصولات شرکت های دانش بنیان مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در سال گذشته 13میلیون دلار ارزآوری داشته است.پارسال حدود 20شرکت دانش بنیان محصولات خود را به کشورهایی اروپایی و حاشیه خلیج فارس از جمله روسیه ،چین، آذربایجان، ترکیه و عراق صادر کردند.
بیش از 70شرکت دانش بنیان از شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان جدا شده و به تولید انبوه رسیده‌اند.
گردش مالی این شهرک علمی و تحقیقاتی حدود هزار و 400میلیارد تومان و پارسال 96طرح پژوهشی و فناوری شرکت های دانش بنیان با سرمایه گذاری 200میلیارد تومان برای رفع نیازهای صنعت کشور منعقد شده است.
این شرکت های دانش بنیان که حالا در سراسر کشور گسترش یافته اند زمینه اشتغال 33هزار دانش آموخته دانشگاهای را فراهم کرده اند .شاید این دانش آموختگان تنها در شهرک های علمی تحقیقاتی نباشد اما هر کجا نامی از کارآفرینی و فن آفرینی باشد حتما ایده نو با کمک جوانان تحصیل کرده اجرا شده یا در دست اجراست.
و حالا بعد از 27سال از ایجاد مراکز فناوری در کشور 43هزار پارک علم و فناوری و 190مرکز علمی و تحقیقاتی در کشور فعال است.
به گفته دکتر مهدی ابطحی، رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان ۵۰۷واحد فناور و شرکت دانش بنیان در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان فعالیت می کند که این تعداد حدود ۱۰درصد شرکت های فناور کشور را تشکیل می دهد.

۵۰۷واحد فناور و شرکت دانش بنیان در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان فعالیت می کند که این تعداد حدود ۱۰درصد شرکت های فناور کشور را تشکیل می دهد.

ابطحی با اشاره به اشتغال حدود ۷۰۰۰محقق و پژوهشگر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان گفت: ۴۰۰نفر از محققان این مرکز دارای مرتبه علمی دکتری هستند که این موضوع نشان دهنده توفیق شرکت های دانش بنیان در جذب دانش آموختگان دانشگاهی است.
مسعود برومند معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، می گوید:« به دنبال توسعه فناوری‌ها می‌توان اشتغالزایی را بالا برد و با توسعه مراکز رشد و فناوری، زمینه اشتغالزایی برای فارغ التحصیلان دانشگاه های مختلف فراهم شده است.

رشد ۳۰درصدی تولید محصولات دانش بنیان کشور
تولیدات این مراکز نیز سال به سال بیشتر می شود و چون ایده های نو است زمینه خوبی برای صادرات دارد بطوریکه سالانه بیش از 500 میلیون دلار برای کشور در آمد دارد و امسال صادرات این فناوری ها 30درصد بیشتر از پارسال شده است.
سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهور می گوید: امسال بیشترین صادرات محصول دانش بنیان در حوزه تجهیزات پزشکی بوده است و این نشان دهنده وضعیت مطلوب تولید در حوزه صنعت پزشکی است.
اگر چه معاون رئیس جمهور معتقد است،«این شرکت‌های دانش بنیان هیچ زمانی بر اساس رانت دولتی رشد نکرده اند و در شرایط حساس می‌توانند راه حل‌های نوآورانه ارائه و مشکلات خود را رفع کنند» اما قطعا برای ادامه راه و توسعه تولیدات بر پایه علم و تحقیق نیازمند حمایت مسوولان و حتی مردم هستندو چنانچه ما از تولیدات دانش بنیان داخلی استفاده کنیم می توانیم به جوانان خلاق کمک کرده و ایران به خودکفایی نزدیک کنیم.

نویسنده :لیلا اعظمی کتایونچه