اهمیت ورزش در دنیای امروز به لحاظ کارکردهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی بر کسی پوشیده نیست
اهمیت و تاثیر ورزش برجامعه ، چه در بعد قهرمانی و چه در بعد همگانی برکسی پوشیده نیست. ورزش به طور مستقیم بر سلامت جامعه تاثیر گذار است و از این رو اهمیت آن دو چندان می شود، چرا که هزینههای هنگفت را در بخش بهداشت و درمان کاهش می دهد و موجب جلوگیری از صرف هزینه های سرسام آور در عرضه بهداشت جامعه شود .
اما توسعه ورزش در کشور و ایجاد شور و نشاط اجتماعی، مستلزم توجه و فراهم کردن زیر ساخت های ورزشی مورد نیاز است . ما در این گزارش بنا داریم به بررسی زیر ساختهای ورزش در کشور قبل و بعد از انقلاب و به ویژه در دو دهه گذشته بپردازیم .
وضع زیر ساخت های ورزشی کشور ، در دوران پیش از انقلاب چندان قابل توجه نبود ، چرا که اکثر شهر های کشور فاقد امکانات و زیر ساخت های ورزشی مناسب بودند . اکثر شهرهای کوچک و حتی روستا فاقد زیر ساخت ها و امکانات ورزشی بودند و فقط تعدادی از شهرها ،دارای استادیوم های ورزشی و چند منظوره بودند و در نبود امکانات ورزشی در دوران پیش از انقلاب ، این زمین های خاکی بودند که پذیرای بچه ها و ورزشکاران بودند و علاوه بر پرکردن اوقات آنها ، جور نبود ورزشگاه ها و استادیوم ها را به دوش می کشیدند .
ورزش حرفه ای و قهرمانی هم در دوران پیش از انقلاب در حد محدودی وجود داشت ، چرا که نبود زیر ساخت های ورزشی اجازه ، توسعه ورزش قهرمانی و حرفه ای را نمی داد . فقط چند رشته ورزشی محدود از جمله کشتی ، وزنه برداری ، فوتبال و تا حدودی والیبال در کشور فعالیت عمده داشتند و بسیاری از رشته های ورزشی دیگر، در حد یک ورزش فعالیت میکردند .
بعد از پیروز انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، توسعه زیر ساخت های ورزشی ، عملا متوقف بود، اما بعد از پایان جنگ تحمیلی و آغاز بازسازی خرابه های ناشی از جنگ ، توسعه زیر ساخت های مورد نیاز ورزشی در اولویت قرار گرفت . اولویتی که از صفر شروع شد .
در چهل سال گذشته ایجاد و ساخت سالن های ورزشی مورد نیاز و استادیوم های کوچک در اکثر شهرهای کشور در اولویت قرار گرفت ، تا علاوه بر توسعه ورزش در جامعه به نوعی عدالت نیز مورد توجه قرار بگیرد . در دو دهه گذشته پس از انقلاب اسلامی توجه به امر ورزش قهرمانی و حرفه ای و همچنین ورزش همگانی مورد توجه نظام قرار گرفت و آغازی شد برای تحول در ساخت استادیوم ها و سالن های ورزشی در کشور .
به طوری که تمام مراکز استان ها که فاقد استادیو م ورزشی مناسب بودند ، برنامه ای برای ساخت استادیوم های 15 هزار نفری در نظر گرفته شد و هم اکنون تمام مراکز استان های کشور دارای استادیوم 15 هزار نفری چند منظوره هستند یا در شرف تکمیل شدن قرار دارند .
علاوه بر این ساخت استادیوم های چند هزار نفری ، چند منظوره و سالن های ورزشی در شهر های متوسط نیز ادامه پیدا کرد و تعدادی از آنها افتتاح شده و تعداد دیگری نیز در شرف افتتاح هستند .
کلان شهرهای کشور نیز از این موضوع بی نصیب نماندند و اکثر کلان شهر علاوه بر امکانات ورزشی قبلی دارای استادیو م های جدید شده اند ، نظیر استادیوم امام رضای مشهد ، استادیوم فولاد خوزستان ، یادگار امام تبریز ، نقش جهان اصفهان و ورزشگاه میانرود شیراز که به نوبه خود ورزشگاها یی مدرن به حساب می آیند .
به گفته وزیر ورزش و جوانان ، از مجموع 25 ورزشگاه 15 هزار نفری هدف گذاری شده در وزارت ورزش و جوانان ، 22 مورد آن افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفته است.
مسعود سلطانی فر گفت : وزارت ورزش و جوانان به مردم قول داده است که در آستانه فجر چهلم و دهه مبارک فجر ، هر 2 هفته یک پروژه ورزشی در حوزه ورزش قهرمانی افتتاح کند و به همین منظور از 45 ورزشگاه 5 هزار نفری، عملیات اجرایی 30 مورد آغاز شده و 12 ورزشگاه به بهره برداری رسیده است .
این در حالی است که ساخت ساز سالن ورزش در مراکز پرچمعیت و به ویژه در بخش ها و روستاها نیز ادامه داشته و بسیاری از روستا های کشور که دارای جمعیت قبال توجه بودند ، ساخت سالن های ورزشی آغاز شده و حتی بسیاری از این سالن ها مراحل پایانی ساخت را سپری می کنند و یا ساخت آنها به پایان رسیده و مورد بهره برداری قرار گرفته اند .
مدیر کل دفتر فنی و مهندسی وزارت ورزش و جوانان با بیان اینکه وزارت ورزش برای توسعه ورزش در مناطق محروم تلاش دارد، امکانات و تجهیزات ورزشی را به صورت عادلانه در تمام مناطق کشور توزیع کند معتقد است : در این راستا ستاد فجر ۴۰ ، در وزارت ورزش و جوانان تشکیل شده است تا تمام پروژه های عمرانی بالای ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی در حال احداث و شاخص در دهه فجر امسال به بهره برداری برسند.
به گفته معاون امور استان ها و پارلمانی وزیر ورزش ، طرحهای نیمه تمام ورزشی بسیاری در کشور وجود دارند، که بالطبع توان دولت در تکمیل آنها ، به سالها زمان نیاز دارد ، بنابراین بهره گیری از توان بخش خصوصی در این موضوع ، یکی از راهبرد ها و برنامه های وزارت ورزش برای ساخت و تکمیل طرحهای نیمه تمام است.
امیر رضا خادم معتقد است : واگذاری پروژه های نیمه تمام ورزشی به بخش خصوصی علاوه بر مشارکت بخش خصوصی در امر ورزش به کاهش تصدی گیری دولت نیز می انجامد.
وی گفت : دولت و وزارت ورزش توان و اعتبار کافی برای تکمیل این حجم از طرح های نیمه تمام را ندارد و اگر بخواهد به تنهایی این تعداد طرح ورزشی را تکمیل کند به سال ها زمان و میلیاردها تومان اعتبار نیاز است ، در حالی که بهره گیری از توان خیران و بخش خصوصی علاوه بر صرفه جویی مالی ، صرفه جویی زمانی نیز خواهد داشت .
این در حالی است که معاون توسعه و منابع انسانی وزیر ورزش و جوانان از وجود بالغ بر۸۰۰۰ پروژه نیمهتمام ورزشی در کشور خبر داده و گفته : برای تکمیل این پروژهها بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
ژاله فرامرزیان تصریح کرد: توزیع مناسب اعتبارات این بخش میتواند به روند تکمیل، ساخت و بهرهبرداری از این پروژههای نیمهتمام در شهرهای مختلف کشور سرعت ببخشد.
وی خاطرنشان کرد: وزارت ورزش و جوانان همه توان خود را به کار گرفته تا با تکمیل و توسعه زیرساختها زمینه ورزش را برای جوانان کشور فراهم کند، انتظار میرود با افزایش منابع اعتباری زمینه تسریع در ساخت این پروژهها در استانها فراهم شود.
اما وزارت ورزش و جوانان در دو سه سال گذشته 64 پروژه عمده ورزشی را در سراسر کشور افتتاح کرده است که به نوبه خود پروژه های ورزشی مهمی به حساب می آیند .از این تعداد طرح ورزشی 2 استادیوم بالای 20 هزار نفر ، 6 استادیوم بالای 15 هزار نفر ، 12 استادیوم بالای 5 هزار نفر ، 25 سالن دو ومیدانی ، 6 استخر قهرمانی ، 8 زمین فوتبال و هاکی ، یک پیست دوچرخه سواری و 4 مجموعه ویژه جانبازان و معلولین هستند،که نقش بسیار مهمی در توسعه و ورزش کشور دارند .
براساس آمار شرکت تجهیز و توسعه اماکن ورزش بیش از 4096 پروژه برای سال 97 جمع بندی شده است ،که از این تعداد طرح ها ، 1323 طرح دارای موافقتنامه ملی و 1682 پروژه دارای موافقت نامه استانی است . 169 طرح هم از پروژه های مصوب شرکت تجهیز و توسعه اماکن ورزشی به شمار می رود ، همچنین 921 طرح در این تعداد پروژه بلاتکلیف اعلام شده است .
براساس اطلاعات ارائه شده از سوی شرکت تجهیز و توسعه اماکن ورزشی 490 پروژه ورزشی از سال 1392 تا پایان 1396 از سوی وزارت ورزش و جوانان افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفته است، بهره برداری از این تعداد طرح ورزشی در راستای ساماندهی و تکمیل اماکن و سالن های های ورزشی صورت گرفته است و باید در ساماندهی به طرح های نیمه تمام همت گماشته شود.
افتتاح طرح های ورزشی در 6 ماهه دوم امسال شتاب بیشتری به خودش گرفته و با توجه به همزمان بودن امسال با 40 سالگی انقلاب ، 45 طرح بزرگ ورزشی از هفته دولت تا دهه فجر انقلاب اسلامی ،در نقاط مختلف کشور در نوبت افتتاح و بهره برداری قرار گرفته است .
افتتاح پروژه های ورزشی در شهر های ملارد، پیشوا، اسلامشهر، پیست دوچرخه سواری کرمان و رشت، پیست دوومیدانی اردبیل و خرم آباد و استادیوم های 15000 نفری ارومیه و زنجان ، ورزشگاهای 5 هزار نفری تربت حیدریه و سالن اختصاصی ژیمناستیک ثامن الائمه در مشهداز جمله طرح های متوسط وزارت ورزش است که افتتاح و مورد به بهره برداری قرار گرفت . علاوه براین صدها طرح کوچک ورزشی نیز در نقاط مختلف کشور ،در این مدت به بهره برداری رسیده و یا در نوبت افتتاح قرار دارد .