حلقه مفقوده توسعه گردشگری

مقام معظم رهبری در سفر به خراسان شمالی : "اینجور نیست که شما بخواهید مسافر و گردشگر را از مرکز شهر یا از گوشه و کنار کشور بکشانید به یک نقطه دور دست ، اینجا دور دست نیست ، اینجا در معرض عبور و مرور کاروان های زیارتی است"

به گزارش خبرگزاری صداوسیما خراسان شمالی در مسیر عبور گردشگران است و سالانه بیش از 20 میلیون مسافر و زائر ، از این استان به قصد مسافرت یا زیارت عبور می کنند . حضور این تعداد زیاد گردشگران می‌تواند زمینه رشد و توسعه اقتصادی عظیم استان باشد، ثروتی که به راحتی از دست می‌رود و به چرخ توسعه استان تزریق نمی‌شود.

حبیب یزدان پناه مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی با اشاره به این مطلب اضافه می کند : از ابتدای امسال تا کنون 25 میلیون مسافر از استان عبور کردند که از این تعداد فقط یک میلیون نفر در هتل ها، مهمان پذیرها و  اقامتگاه های بوم گردی اسکان یافتند.

بازدید 320 هزار گردشگر از اماکن سیاحتی خراسان شمالی

رییس گروه گردشگری اداره کل میراث فرهنگی در این باره می گوید : نوروز امسال  بیش از دو میلیون و 358 هزار و 207 مسافر به این استان وارد شده‌اند، اما آمار بازدید از مکان‌های سیاحتی خراسان شمالی، کمتر از یک چهارم این مقدار و معادل 320 هزار نفر است!!

سهرابی با ابراز تاسف از تعداد اندک توریست خارجی بازدید کننده از استان می گوید : در سال 93  (شصت و سه نفر) ، سال 94  (هزار و 150توریست) ، سال 95 (هشتصد) و سال 96 (هزارو 100) و امسال فقط (هزار) توریست خارجی از اماکن دیدنی استان بازدید کردند.

او این میزان بازدید گردشگر خارجی از استان را علی رغم  وجود مکان های متعدد گردشگری معروف در خراسان شمالی ازجمله شهر تاریخی بلقیس اسفراین ، قلعه جلال الدین جاجرم ، معبد اسپاخو ، روستای هدف گردشگری اسفیدان ، روستای هدف گردشگری ملی  رویین که به نخستین دهکده نساجی ایران شهرت دارد  ،  آبشار حمید و بسیاری مناطق بکر طبیعی استان  بسیار ناچیز دانست.

صنعت گردشگری در خراسان شمالی نیازمند توجه ویژه

پاسداری از میراث غنی گذشتگان و احیاء سرمایه های فرهنگی امروز ، ظرفیت عظیمی به نام صنعت گردشگری را در مسیر تحول و توسعه استان فراهم نموده است .

مقام معظم رهبری در دیدار تاریخی از خراسان شمالی درباره ی جاذبه های گردشگری استان فرمودند: ((... جاذبه های گردشگری در این استان زیاد است ، هم جاذبه های طبیعی ، هم جاذبه های تاریخی ، هم منطقه ی زیبا و طبیعت زیبای اینجا ، هم چیزهای تاریخی ای که وجود دارد. آنطور که به من گزارش کردند –من که حالا معمولا توفیق دیدن این چیزها را ندارم – قلعه ای نزدیک اسفراین است ، شبیه بنای معروف ارگ بم است که از خارج برای بازدید آن می آمدند .چرا اینجا کسی نیامده ؟ چرا معرفی نشده ؟ چرا نمی شناسند ؟ در حالی که اینجا در دسترس تر است . اینجا شما از این مسیر ، در هر سال میلیون ها عبور کننده دارید – حالا آمارها مختلف است،  بعضی می گویند بیست میلیون ، بعضی می گویند پانزده میلیون – که زائران مشهد از اینجا عبور می کنند . خب ، اگر چنانچه وسائلی فراهم شود ، نه همه ی اینها ، بلکه بخشی از اینها ، یک روز در این استان توقف کنند ، ببینید چه تاثیر عظیمی بر وضعیت استان خواهد گذاشت .اینجور نیست که شما بخواهید مسافر و گردشگر را از مرکز شهر یا از گوشه و کنار کشور بکشانید به یک نقطه دور دست ، اینجا دور دست نیست ، اینجا در معرض عبور و مرور کاروان های زیارتی است ، مردم دارند می روند، می آیند . یک روز یک شبانه روز ، نه همه ی این مسافرین ، بعضی از اینها ، در این شهر بمانند و بروند از مراکز طبیعی اینجا ، از همین مراکز تاریخی اینجا بازدید کنند . شما ببینید چه تحولی در کسب و کار و زندگی اینجا به وجود خواهد آمد. بنابراین این هم یک اولویت است ....))  

لزوم توجه به استفاده از ظرفیت های استان تا حدی بالاست که رییس جمهور در روز انتصاب محمدعلی شجاعی استاندار جدید خراسان شمالی گفت : در این استان نشاط و تنوع بسیار خوبی در موسیقی محلی و سنتی و زمینه های مناسب برای توسعه کشاورزی و صادرات وجود دارد که باید از آن ها برای توسعه و آبادانی استان استفاده شود.

جذب تمام اعتبارات سفر رهبری به استان در سرفصل گردشگری

پارسی پور رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان در این باره می گوید : در این سفر پربرکت پنج میلیارد و 670 میلیون تومان به حوزه گردشگری استان اختصاص یافت که همه ی این اعتبارات در مباحث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری به صورت صد درصدی جذب شد . چیزی که در سایر بخش ها ممکن است اتفاق نیافتاده باشد.

افزایش ماندگاری مسافران ، نیاز جدی اقتصاد استان

صدری فرکارشناس گردشگری در این باره می گوید : ماندگاری مسافر در یک منطقه نیاز به توسعه زیرساخت های گردشگری دارد، موضوعی که سال هاست مسئولان استان به آن اشاره داشته اند اما گویا همه تلاش ها در حد همین اشارات باقی مانده است .

معاون هماهنگی امور اقتصادی و منابع انسانی استاندار هم می گوید :  باید رفت و آمد مسافران در خراسان‌شمالی از تهدید به فرصت تبدیل شده و زمان ماندگاری و اقامتشان در استان افزایش یابد.

پور عیسی می افزاید :  برای توسعه صنعت گردشگری و ایجاد اشتغال پایدار سالانه 2 میلیارد تومان در استان تخصیص می یابد.

یزدان پناه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان  هم علت اقامت نکردن مسافران را نبود زیر ساخت های مناسب می داند و می گوید : تلاش می کنیم بر اساس بودجه اختصاصی زیرساخت ها را در روستاهای هدف گردشگری و همچنین اقامتگاه ها ی شهری ارتقاء و توسعه دهیم.

به گفته ی یزدان پناه در برنامه 5 ساله ششم توسعه ، صنعت گردشگری دیده شده و سند چشم انداز 1404 هم تدوین شده است.

حمایت از صنعت گردشگری با ارتقای زیر ساخت ها

راه اندازی اقامتگاه های بومگردی برای فراهم کردن زمینه و بستری برای معرفی فرهنگ، گویش، پوشش، غذای محلی، موسیقی و فعالیت های مبتنی برآداب و رسوم مردم محلی است تا شرایطی را برای تجربه زندگی در محیط های طبیعی و سنتی برای گردشگران ایجاد کند.

پورعیسی معاون هماهنگی امور اقتصادی و منابع انسانی استاندار با اشاره به اینکه حمایت ازاین اقامتگاه ها یکی از راه کارهای ارتقای زیرساخت های گردشگری است  می افزاید: به تناسب در خواست های مورد تایید میراث فرهنگی ، روستایی که قابلیت ایجاد اقامتگاه دارد تسهیلات لازم برای زیر ساخت ها از جمله راه دسترسی ،آب و برق همچنین اعتبارات دولتی را دریافت می کند.

بوم گردی یک صنعت درآمدزا

علی صدری فر کارشناس گردشگری در این باره  می گوید : معماری و بافت زندگی مردم، گویش و پوشش در برخی از روستاهای استان برای گردشگران سایر استان ها جذاب است و باید از این فرصت به عنوان یک صنعت درآمد زا بهره گرفت.

او با اشاره به هدف گذاری  نگاه گردشگری روستایی به اقتصاد و اشتغال پایدار  می گوید : ایجاد اقامتگاه های بوم گردی و فراهم ساختن زیرساخت های لازم می تواند مهاجرت از روستا به شهر ها را کُندتر کند.

صدری فر می افزاید: کسانی که درخواست مجوز اقامت گاه بوم گردی دارند باید حداقل امکانات لازم را داشته باشند و آموزش های لازم را در رابطه با پذیرش گردشگر و نحوه پذیرایی را فرا بگیرند.

او در ادامه با اشاره به اشتغالزایی مستقیم و غیر مستقیم اقامتگاه های بوم گردی در روستاها می گوید: علاوه بر اقامتگاه بوم گردی ، آخر هر هفته مردمان روستا صنایع دستی و غذاهای محلی را در محلی به نام هفته بازار به گردشگران عرضه  کرده و به فروش می رسانند و همچنین با اجرای موسیقی محلی به جذابیت این هفته بازار می افزایند ، که این موضوعات موثر در اقتصاد روستا است .

پرداخت تسهيلات براي توسعه بومگردي روستايي

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به  پرداخت تسهیلات ویژه توسعه واحدهای بومگردی بر اساس تفاهم نامه بنیاد مسکن می گوید:

این تسهیلات با هدف تقویت بومگردی و ارتقای اثر‌بخشی فعالیت‌های بین سازمانی و از طریق ایجاد و توسعه واحدهای بوم‌گردی در روستاهای مستعدگردشگری پرداخت می شود.

حبیب یزدان پناه می افزاید: میزان تسهیلاتی که برای ساخت واحدهای بومگردی پرداخت می شود 25 میلیون تومان با سود پنج درصد و بازپرداخت 15 ساله و برای متقاضیان تعمیر و مرمت واحدهای بومگردی 15 میلیون تومان با بازپرداخت 5 ساله است.

هفته قبل بود که یک اقامتگاه گردشگری جدید در روستای زوارم شیروان با دریافت همین تسهیلات به بهره برداری رسید.

فعالیت  30 اقامتگاه بومگردی در استان

اقامتگاه وصال رویان در روستای نمونه گردشگری رویین. به عنوان نخستین اقامتگاه بومگردی خراسان شمالی ، در شهریور ماه سال 1395مرمت شد و به بهره برداری رسید. روستای روئین بیش از 500 سال قدمت دارد و نخستین دهکده نساجی ایران است.

وصالی مدیر این اقامتگاه بوم گردی با ابراز خرسندی از تأثیر مثبت اقامتگاه در اقتصاد روستا می گوید: این اقامتگاه با اشتغالزایی 200 نفر تابستان امسال  7 میلیون تومان صنایع دستی به گردشگران فروخته است.

به گفته ی وصالی سالانه 100 تا 150 گردشگر خارجی و بیش از هزار و 500 نفر  در اقامتگاه وصال رویان اقامت دارند .

اقامتگاه بوم گردی عمو دردی هم اقامتگاهی دیگر است که در روستای باغچق شهرستان بجنورد واقع شده است، سامان علوی فرد مدیر این اقامتگاه  هم با ابراز رضایت از تاسیس این اقامتگاه می گوید: 430 میلیون تومان برای احیاء اینجا سرمایه گذاری کرده و تا حالا هم توانسته گردشگران زیادی جذب و برای 10 نفر  بطور مستقیم شغل ایجاد کند.

زیر ساخت های گردشگری در خراسان شمالی فراهم نیست

آقای صادقی مدیر هتل 3 ستاره نگین که سال 86 با هزینه شخصی این هتل را با هدف ایجاد اشتغال و کمک به جذب گردشگر در استان ساخته است می گوید : اکنون بعد از گذشت 11 سال نه تنها در جذب مسافر و ایجاد اشتغال موفق نیستم بلکه از هزینه بالای نگهداری هتل نگین هم برنمی آیم .

او با بیان اینکه زیر ساخت های گردشگری در استان فراهم نیست ، می افزاید: جاذبه های گردشگری در خراسان شمالی آنطور که باید معرفی نشده و مسئولان با جذب سرمایه گذار بخش خصوصی و ایجاد زیر ساخت ها به صنعت گردشگری رونق بدهد.

به گفته مدیر هتل نگین این هتل 49  اتاق دارد که تنها در پایان هفته 8 اتاق آن رزرو می شود که هزینه جاری را هم پاسخ نمی دهد.

ایجاد نمایشگاه‌های دائم و موقت صنایع‌دستی

مدیر کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان در این باره می گوید: دو مشکل اساسی در این بحث وجود دارد ، یکی  نبود دستورالعمل مدون برپایی بازارچه های صنایع دستی برای جلوگیری از موازی کاری و دومی نبود محل دائمی نمایشگاه .

یزدان پناه می افزاید : البته یکی از ویژگی‌های مثبت راه‌اندازی نمایشگاه صنایع‌دستی ، استراحت مسافران و تاثیر آن در کاهش تصادفات  است که با زمینه سازی ماندگاری مسافران باعث می شود ضمن آشنایی با هنر دست هنرمندان استان بخشی از تولیدات آنان را نیز خریداری کنند.

خانه های معلم و اسکان در مدارس آسیب یا فرصت ؟

رییس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش استان  گفت: تا بستان امسال 15هزار و 621 نفر روز در سفرهای تابستانی  در مدارس اسکان یافتند.

احمد آذری افزود: مسافران اسکان یافته هفت هزار و 937 نفر در قالب 2  هزار و 205 خانوار فرهنگی و سایر اقشار بودند.

یونس کاظمی رییس جامعه اماکن اقامتی استان با بیان اینکه امسال جذب مسافر در اماکن اقامتی خراسان شمالی به کمتر از 9 درصد رسید می گوید : متاسفانه آموزش و پرورش استان با وجود مصوبه ستاد خدمات سفر مبنی بر خدمات دهی به مسافران غیر فرهنگی تنها در زمان اضطرار ، در مواقع غیر ضروری هم به جذب این گونه مسافران می پردازد که  آسیبی برای صنعت گردشگری استان است.

آیا مشکل اساسی ماندگاری و شب مانی مسافر در استانی که سالانه محل تردد میلیون ها مسافر است ، نبود هتلینگ مناسب، برپایی بازارچه صنایع دستی  یا معرفی مکان های تفریحی است ؟ و یا مشکل جایی دیگر است ؟

تنظیم دستور العمل نقشه زیرساخت های گردشگری استان ، معرفی صحیح جاذبه های گردشگری استان ، ایجاد زیر ساخت های لازم گردشگری ، ترمیم و احیای ابنیه تاریخی و معرفی مطلوب صنایع دستی مواردی است که بسیاری از کارشناسان گردشگری برای افزایش میزان ماندگاری مسافر به آن اعتقاد دارند.

نویسندگان : تکتم عارفی – سکینه خرمی

 آلبوم تصاویر