گزارش مکتوب: چهارمحال و بختیاری، قطب بزرگ تولید گیاهان دارویی کشور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز چهارمحال و بختیاری ؛ در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل وابستگی‌های معیشتی مردم به طبیعت، استفاده از گیاهان دارویی برای مداوای اغلب بیماری‌ها طی سالیان متمادی یکی از شیوه‌های موثر درمانی بوده است. گیاهان دارویی تمام نیازهای درمانی مردم چهارمحال و بختیاری و استان های هم‌جوار را برآورده ساخته و خبری از داروهای شیمیایی و سنتزی تولید شده در لابراتوارها نبود.
مناطق کوهستانی و دره‌های چهارمحال و بختیاری مملو از گیاهان دارویی است که بیش‌تر آنها از گذشته‌های دور کاربرد دارویی مؤثری در بهبود بیماری‌ها داشته‌اند و شناخت و شیوه استفاده آنها از گذشته‌های دور در اذهان نسل ها باقی مانده است.

چهارمحال و بختیاری با داشتن تنها 350 گونه گیاهی با خواص دارویی منحصر به فرد، یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید این دسته از گیاهان در کشور است.

یکی از پژوهشگران عرصه گیاهان دارویی می گوید: در سالیان قبل به لحاظ کمی و کیفی گیاهان بیشتری در استان چهارمحال و بختیاری وجود داشت اما عوامل طبیعی از جمله خشکسالی و عوامل انسانی از قبیل برداشت‌های بی‌رویه، تغییر کاربری اراضی و چرای بی‌رویه، زمینه را برای انقراض این گیاهان مساعد کرده است.
اسفندیار شفیعی می افزاید: اگر می‌خواهیم این گیاهان را حفظ کنیم باید زمینه صنعتی شدن تولید فرآورده از آنها را فراهم کنیم چون با روش های فعلی، این گیاهان دارویی به صورت فرآوری نشده و خام از استان به سایر نقاط کشور و حتی خارج از کشور، صادر و پس از فرآوری دوباره به استان وارد می‌شوند.
این پژوهشگر که تحقیقات میدانی وسیعی پیرامون گیاهان دارویی استان چهارمحال و بختیاری انجام داده است؛ می افزاید: ظرفیت‌های متنوع و فراوان چهارمحال و بختیاری در بخش تولید و پرورش گیاهان دارویی بر کسی پوشیده نیست و می‌توان با ایجاد مزرعه‌های تولید گیاهان دارویی و حمایت از کارشناسان امر، با اهلی کردن این گیاهان، زمینه‌های انقراض آنها را هم از بین برد.
وی می گوید: این استان و به ویژه مناطق غربی و جنوبی آن از بکرترین رویشگاه‌های گیاهان دارویی بوده است و علاوه بر آن دارای برخی گونه‌های انحصاری از گیاهان طبیعی دارویی است که از جمله می‌توان به گونه‌هایی همچون هواچوبه، زرین گیاه، کرفس کوهی، مورد، مخلصه، چوک، سوداب، مرزنجوش، شاه تره و ریواس اشاره کرد.
شفیعی با اشاره به این که گیاه برنجاسف چهارمحال و بختیاری از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است، افزود: استفاده از گیاه گل برنجاسف که در اغلب نقاط استان یافت می‌شود، برای دستگاه گوارش بسیار مفید بوده و در بسیاری از مراجع پزشکی و درمانی به عنوان یک داروی مؤثر و شناخته شده از آن نام برده می‌شود.
وی با بیان این مسئله که تاکنون بیش از هشت هزار گونه گیاهی در کشور شناسایی شده است؛ می گوید: از این تعداد حدود هزار و 300 گونه آن در عرصه‌های طبیعی چهارمحال و بختیاری شناسایی و ثبت شده است.
درآمد حاصل از گیاهان دارویی براساس نحوه کاربرد آنها برای اسانس‌گیری، خام فروشی و میزان مصرف آب متفاوت است و توسعه کشت گیاهان دارویی به ‌دلیل ارزش اقتصادی بالا می‌تواند در کنار حفظ رویشگاه ‌های طبیعی به اشتغال پایدار و بهبود وضعیت معیشتی مردم کمک

راه اندازی کارخانه دانش بنیان فراوری گیاهان داروئی

کند.
به همت دانشیار گیاهان داروئی دانشگاه آزاد اسلامی استان چهارمحال و بختیاری و با صرف 350 میلیون تومان هزینه کارخانه دانش بنیان فراوری گیاهان داروئی در دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد راه اندازی شد.
دکتر عطایی مدیر عامل این شرکت دانش بنیان که دارای 20 طرح برون دانشگاهی در زمینه گیاهان داروئی است اشتغالزایی فارغ التحصیلان این واحد دانشگاهی و اطمینان بخشی جذب دانشجویان این رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در گروه گیاهان داروئی و کشاورزی را هدف از راه اندازی این واحد بیان می کند.

مشارکت 9 هزار نفر در کشت گیاهان دارویی چهارمحال و بختیاری

مدیرکل تعاون روستایی چهارمحال و بختیاری می گوید: با توجه به تشدید خشکسالی و اولویت تغییر الگوی کشت گیاهان، 9 تعاونی فراگیر منابع طبیعی و گیاهان دارویی با یک اتحادیه در این استان در سال زراعی جاری وارد عمل شد و در نیمه دوم سال گذشته هم به تعاونی های عضو افزون بر 100 میلیون ریال تسهیلات ارزان قیمت اعطا شد.
جان محمد اله یاری افزود: توسعه کشت گیاهان باغی و زراعی کم آب و دیمی و تغییر الگوی کشت با توجه به در نظر گرفتن پدیده خشکسالی و استفاده بهینه از آب کشاورزی در دستور کار تعاون روستایی قرار دارد.
وی، ارقام کشت گیاهان دارویی را شامل: موسیر، زعفران، سیر و گل محمدی در دو هزار هکتار اعلام می کند و می گوید: تعداد اعضای تعاونی های روستایی استان چهارمحال و بختیاری 90 هزار نفر است که در 192 تعاونی عضو هستند.
از جمعیت 947 هزار نفری چهارمحال و بختیاری 40 درصد در مناطق روستایی و عشایری ساکن هستند.

جلب مشارکت مردم در حفاطت از منابع طبیعی با کشت گیاهان دارویی

سرپرست منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کوهرنگ گفت: مردم شهرستان خود به این نتیجه رسیده اند که کشاورزی دیم در اراضی شیب دار منطقه، بازدهی لازم را ندارد و با توجه به حمایت اداره منابع طبیعی از طرح های کشت گیاهان دارویی و طرح های جنگل کاری اقتصادی مردم هم استقبال خوبی از این طرح ها انجام داده اند.
چراغپور افزود: در راستای اجرای این طرح ها افزون بر دو هزار و 800کیلوگرم پیازچه موسیر و 400 کیلوگرم بذر کرفس هم بین مجریان این طرح ها توزیع گردیده است.
وی گفت: سطحی در حدود 25 هکتار در فاز اول تحت کشت قرار گرفته است.
آقای چراغپور می گوید: سیاست اداره کل منابع طبیعی و به تبع آن اداره منابع طبیعی شهرستان کوهرنگ بر آن است که شیوه بهره بردن از مراتع را از چرای دام که منجربه از بین رفتن آن مراتع و منابع آب و خاک در دراز مدت می گردد به کاشت گیاهان داروئی و گونه هایی با مصارف داروئی و خوراکی تغییر دهد.
سرپرست منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کوهرنگ گریزی هم به منابع جنگلی و جنگلداری زد و گفت: جنگلداری اقتصادی در دستور کار این اداره قرار دارد که این طرح ها باعث ایجاد انگیزه در بهره برداران منابع طبیعی و جلب مشارکت مردم در حفاظت از منابع طبیعی به عنوان بستر حیات و بستر توسعه پایدار خواهد شد.
فرماندار شهرستان کوهرنگ می گوید: طرح کنونی کشت گیاهان داروئی در دشت زری کوهرنگ به مساحت 600 هکتار طرح موفقی است که با مشارکت، کشاورزان، عشایر و دامداران در حال اجراست.
مرتضی زمانپور می افزاید: کشت گل محمدی در تنگ گزی و کشت کرفس در بخش های بازفت و صمصامی و دهستان موگویی و کشت زعفران از دیگر طرح های مشارکتی کشت گیاهان داروئی است که با کشت آنها می توانیم در سطح شهرستان و حتی استان در گیاهان داروئی خودکفا باشم.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری می

افزایش اشتغال و مقابله با فرسایش خاک با کشت گیاهان دارویی

گوید: سازمان جنگل ها و مراتع کشور و به تبع آن منابع طبیعی استان در راستای حفظ، احیاء، توسعه و بهره برداری اصولی از عرصه های ملی با مشارکت مردم و با توجه به شعار منابع طبیعی - "منابع طبیعی با مردم و برای مردم"- ، در جهت اقتصادی کردن معیشت مردم و بهره برداری اصولی و بهینه از منابع ملی،‌ اقدام به کشت گیاهان داروئی و جنگل کاری اقتصادی در عرصه های ملی می کند.
غلامحسین نصیری با اشاره به اینکه اراضی قبلا توسط مردم شخم و شیار، جو و گندم کاشته می شد؛ هیچ بازدهی اقتصادی نداشت، باعث فرسایش خاک، اتلاف وقت و هزینه هم می شد؛ افزود: گونه های بومی منطقه از جمله کرفس، موسیر و سایر گیاهان داروئی که درآمد زایی بسیار خوبی دارد.

کم آبی و سوق کشاورزی به سمت کشت دیم

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کوهرنگ گفت: محدودیت‌های منابع آبی کشاورزی را به سمت کشت دیم محصولات سوق می‌دهد و اخیراً حدود شش هزار هکتار از اراضی این شهرستان بدین منظور استعدادیابی و شناسایی شده‌اند.
عباس خسروی می افزاید: متقاضیان واجد شرایطی که قرار است این اراضی به آن‌ها واگذار شوند، در پی تشکیل شرکت‌های تعاونی هستند تا واگذاری به آن‌ها صورت گیرد.
آقای کریمی یکی از جوانانی که اکنون فوق لیسانس دارد؛ او می گوید: باتوجه به اینکه زمین های ارثیه پدری زیادی داریم و مدت هاست راکد مانده است و هم اینکه بتوانیم وقت خود را با کاشت گیاهان داروئی پُر کنیم؛ تصمیم گرفتم با کاشت پیاز موسیر از این زمین ها استفاده کنم.
86 درصد از کل مساحت قریب به یک میلیون و 400 هزار هکتاری چهارمحال و بختیاری را عرصه‌های ملی شامل جنگل‌ها و مراتع تشکیل می‌دهدکه از این میزان جنگل‌ها با وسعتی برابر 307 هزار هکتار و مراتع با یک میلیون و 93 هزار هکتار به ترتیب 22 و 79 درصد از سطح عرصه‌های ملی را به خود اختصاص داده‌اند.
به دلیل همین مساحت فراوان عرصه‌های طبیعی، گیاهان دارویی با ارزش در این استان رشد می‌کند که توجه به تولید این گیاهان می‌تواند فرصت‌های شغلی فراوانی ایجاد کند.