چند جانبه گرایی و همکاری های بین المللی در معرض خطر قرار دارد

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاری صداوسیما ؛ دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنانی در مراسم اختتامیه نشست دوحه در سال دو هزار و هجده ، تقویت همکاری های بین المللی برای پایان درگیری ها و مناقشات در سراسر جهان را ضروري دانست.

مشروح سخنان آنتونیو گوترش به شرح زیر است:
به اجلاس دوحه و مأموریت آن به عنوان "سکویی برای گفتگوی جهانی در ارتباط با چالش های حیاتی پیش روی جهان ما" تبریک می گویم. شاید گفتگو گرانبهاترین­ و نادرترین منبع در جهان امروز ما باشد. مکان هایی برای گسترش درک، به اشتراک گذاشتن ایده ها و یافتن زمینه های مشترک. ما به چنین سکوهایی برای پاسخ گویی به چالش های جمعی مان بیش از پیش نیاز داریم. من از شما به سبب فضایی که از طریق برگزاری نشست دوحه ایجاد کردید، قدردانی می کنم. می دانم که شما دو روز کامل را صرف برگزاری گفتگو کردید.
من در پایان یک سفر که در مغرب آغاز شد در دوحه هستم، جایی که در آن ما توافق نامه جهانی مهاجرت را تصویب کردیم. از آنها برای اجلاس تغییرات آب و هوایی به لهستان رفتم. از آنجا به سوئد برای شرکت در مذاکرات یمن رفتم و به لهستان بازگشتم.
هر یک از این روزها، بر یک واقعیت مهم در جهان امروز تأکید دارد. ساده بگویم؛ ما با چالش های بی شماری مواجهیم که هر کشوری به تنهایی نمی تواند آن را حل کند: تغییرات آب و هوایی که چالشی مشخص در دوران ما محسوب می شود، مهاجرت و پناهجویان- مردم در همه جا در حال جابجایی هستند، گسترش درگیری ها که به صورت فزاینده ای با یکدیگر مرتبط هستند و خود آن با تهدیدهای جدیدتر مرتبط با تروریسم جهانی و جنایت در سطح بین المللی ربط دارد، و تأثیرات فن آوری های جدید که مدیریت آنها در همه ابعادشان کار دشواری است. این فهرست همچنان ادامه دارد.
دو موضوع واضح است. نخست این که، بیش از هر زمان دیگری، ما به واکنش های جهانی برای چالش های جهانی نیاز داریم. دوم این که، بیش از هر زمان دیگری چند جانبه گرایی و همکاری های بین المللی در معرض خطر قرار دارد. این همان تضاد نهایی در جهان امروز محسوب می شود.
چندجانبه گرایی درست در زمانی که ما به شدت به آن نیاز داریم، در معرض سئوال قرار گرفته است. جهان به شدت متصل است اما جوامع بیش از پیش تقسیم شده اند. چالش ها به صورت فزاینده ای نمود بیرونی پیدا می کنند، در حالی که شمار زیادی از مردم درون گرا می شوند.
اوضاع از چه قرار است؟

من بر این باورم که در ورای این تضاد کمبود شدید اعتماد وجود دارد. همان گونه که در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفتم، جهان ما از اختلال کمبود اعتماد رنج می برد. از بسیاری سطوح این یک کمبود محسوب می شود. اعتماد بین مردم و نهادهای سیاسی. اعتماد بین کشورها. اعتماد در سازمان های بین المللی به ویژه در خود سازمان ملل متحد. و شمار زیادی از این بیگانگی و بی اعتمادی سود می برند.

گوترش تصريح کرد: ترس بهترین نشان تجاری در جهان امروز ما محسوب می شود. این روند در حال کسب اعتبار است. در حال جمع آوری آراء است. این موضوع باید مایه تلنگر باشد و کمبود اعتماد بیش از پیش در حال تشدید شدن است در حالی که رشد اقتصادی ناهمگون سبب شده است شمار زیادی از افراد و جوامع عقب بمانند، و شاهد رکود و کاهش درآمد واقعی سرانه باشیم، مناقشه های تجاری در حال تشدید شدن است، بدهی ها در حال افزایش است و تنش های ژئوپلتیکی در حال افزوده شدن به فشارها بر اقتصاد جهانی است و شاید فراتر از همه، بی عدالتی های فزاینده در حال تضعیف ثبات و انسجام اجتماعی در بسیاری از کشورها در جهان ماست.
مردم به درستی در حال زیر سئوال بردن جهانی هستند که در آن، شماری از افراد -به ویژه مردان- نیمی از ثروت بشریت را در اختیار دارند. همه این مسائل بر لزوم یک جهانی شدن عادلانه تأکید دارند. من بر این باورم که ما طرح این جهانی سازی عادلانه را در اختیار داریم: دستورالعمل توسعه پایدار 2030 که از سوی همه کشورها در جهان تصویب شد. اما در عین حال، جهانی که طی بیشتر دوران حیات ما دو قطبی بوده است طی یک دوره زمانی کوتاه یکپارچه شد و اکنون دیگر دو قطبی یا یکپارچه وجود ندارد، بلکه حتی چند قطبی هم نیست. ما در یک دوره میانی به سر می بریم. این دوره اساسا یک دوره پر آشوب است و منجر می شود شاهد یک نوع سردرگمی و آشوب در نظم جهانی باشیم. مصونیت و غیر قابل پیش بینی بودن در حال استیلا یافتن است. و این ابهام منبع افزایش درگیری ها و گسترش خطرات است و البته، ما حتی در روند حرکت به سوی یک جهان چند قطبی باید این موضوع را به رسمیت بشناسیم که چندجانبه گرایی به تنهایی تضمین کننده صلح نیست. اروپا صد سال پیش چند قطبی بود. اما چارچوب هایی برای همکاری های بین المللی و حل مشکلات وجود نداشت. هیچ گونه نهاد چندجانبه گرایی در اروپا در دوره قبل از جنگ جهانی اول وجود نداشت و نتیجه آن آغاز جنگ فاجعه بار جهانی اول بود.
مهم است که ما در راستای ایجاد یک روند چند قطبی حرکت و عواملی را در ارتباط با تعادل ایجاد کنیم تا سبب کاهش خطر درگیری ها شویم اما در عین حال، باید نظام حاکمیت چندجانبه و نظمی مبتنی بر قانون را بار دیگر بر اساس قانون و احترام به حقوق بشر ایجاد کنیم.
در عین حال، ما به اشکال جدید همکاری با دیگر سازمان های بین المللی و منطقه ای نیاز داریم، یک چندجانبه گرایی شبکه ای با محوریت سازمان ملل متحد اما با روابطی نزدیک تر با جامعه مدنی و دیگر نهادهای ذینفع تا بتوانیم یک چندجانبه گرایی جامع داشته باشیم. شبکه ای و جامع بودن برای اجرای اصلاحات در نظام چندجانبه گرای ما امری ضروری است.
این همان جهانی است که ما در قرن بیست و یکم به آن نیاز داریم، یک نظام بین المللی که به طور کامل می تواند پاسخ گوی مشکلات جهانی و ارائه کننده راه حل های جهانی باشد. البته، مهمترین این مشکلات به درگیری ها مرتبط است. ما با درگیری های قدیمی مواجهیم که به نظر نمی رسد هرگز از بین بروند و ما همچنین با پدیده جدید درگیری های مرتبط با یکدیگر مواجهیم. به همین علت ، ظرفیت جلوگیری از درگیری ها مهمتر از هر زمانی است. از اینرو، من خواستار افزایش ظرفیت های دیپلماتیکی مان هستم و در عین حال، این موضوع را درک می کنم که پیشگیری و ایجاد صلحی پایدار باید ابزارهای کلیدی مشترک ما باشد.
یک درگیری دیگر نیز پیش روی ما وجود دارد، درگیری که آگاهانه یا ناآگاهانه به سبب تغییرات آب و هوایی ساخته و پرداخته دست بشر در سیاره ما وجود دارد. و این جدالی برای آینده ماست و در این درگیری طبیعت مذاکره نمی کند.
تغییرات آب و هوایی سریع تر از ما در حال حرکت است و ما در حال از دست دادن زمان هستیم. اگر علم اشتباه کرده است، دلیلش تنها این است که اوضاع فراتر از پیش بینی ها در حال وخامت است. حقایق خود گویای همه مسائل هستند. تأثیرات این موضوع را می توان در همه جا یافت: هوای گرم تر، افزایش سطح دریاها و ذوب شدن یخ ها در دریا. هزینه های اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی ناشی از تغییرات آب و هوایی نشان می دهد که ما باید اکنون اقدام کنیم. و ناکامی در اقدام کردن به معنای فجایع و آلودگی بیشتر هوا و ایجاد شرایط اضطراری است که می تواند هزینه هایی برای اقتصاد جهانی در پی داشته باشد که این هزینه بر اساس محاسبات بیست و یک تریلیون دلار تا سال دو هزار و پنجاه خواهد بود.
از سوی دیگر، اقدام جاه طلبانه در زمینه تغییرات آب و هوایی سبب کند شدن روند افزایش دما نمی شود، این روند برای اقتصاد ما و برای سلامت عمومی و برای محیط زیست خوب است. کسب و کارهای سبز به واقع کسب و کارهای خوبی هستند و فن آوری از ما حمایت می کند.
سرعت فن آوری قطعا قابل توجه است. اتصال افراد، کمک به تغذیه افراد و هدایت روند رشد اقتصادی.اما در عین حال، خطراتی در ارتباط با پیشرفت فن آوری ها وجود دارد.
مهندسی ژنتیک می تواند سبب درمان بیماری ها شود اما این روند می تواند سبب ایجاد هیولا نیز گردد.
اینترنت برای زندگی ما ضروری است. فکر می کنم برای بیشتر زندگی بدون اینترنت ما غیر ممکن خواهد بود زیرا اینترنت در بیشتر کاریمان به ما کمک می کند، اما یک شبکه سیاه هم وجود دارد، مأمنی برای تروریست ها، شبکه های تبهکاری بین المللی و آنهایی که از استثمار و سوء استفاده های جنسی، سود می برند.
هوش مصنوعی به تقویت اقتصاد ما، دستیابی به اهداف توسعه پایدار کمک خواهد کرد و این روند ابزاری قابل توجه برای تولید سرمایه و سود دهی در جهان خواهد بود. اما در عین حال، ما با اختلا قابل توجهی در بازارهای کار مواجه خواهیم بود. فرصت های شغلی زیادی ایجاد خواهد شد و سپس حجم قابل توجهی از مشاغل از بین خواهد رفت. و این ها همانند هم نیستند و احیای مردم کار دشواری خواهد بود.
حتی مفهوم کار در حال تغییر یافتن است و این روند به صورت قابل توجهی تغییر خواهدکرد و رابطه بین کار، اوقات فراغت و دیگر مشغله ها احتمالا در آینده ای که پیش رو داریم، کاملا متفاوت خواهد بود. ما برای این روند در جهان آماده نیستیم. ما برای آن آماده نیستیم. واضح است که ما به سرمایه گذاری عظیمی در بخش آموزش نیاز داریم اما نوع متفاوتی از آموزش. باید بگویم که من شاهد پیشرفت های زیادی در اقدامات قطر و به ویژه نقش شیخه موزه در کشور شما و در سراسر جهان بوده ام. ما به آموزش نیاز داریم نه این که یاد بگیریم چگونه برخی مسائل را انجام دهیم بلکه یاد بگیریم چگونه بیاموزیم زیرا شمار زیادی از افرادی که اکنون در مدرسه ها و دانشگاه ها هستند شغل هایی خواهند داشت که وجود ندارد و حتی در حال حاضر غیر قابل پیش بینی است. یک نسل جدید از شبکه های حمایتی و ایمنی برای مردمی نیاز است که برای تطبیق خود با دشواری هایی مواجه هستند.
ما باید دولت، جوامع مدنی ، همه افراد را با یکدیگر بسیج کنیم و من بر این باورم که نشست دوحه می تواند ابزاری بسیار مهم در اطمینان یافتن از این موضوع باشد که آگاهی کاملی در ارتباط با تأثیرات تکامل فن آوری در جوامع ما در آینده وجود دارد. ما برای آماده شدن به منظور مقابله با این چالش و اطمینان یافتن از این که فن آوری یک نیروی خوب خواهد بود، اقدامات کافی را انجام نمی دهیم. اما با وجود دوران آشوب و سردرگمی، من شاهد نشانه های امید در سراسر جهان هستم.
طی سال گذشته، توافق نامه های تاریخی صلح در شاخ آفریقا امضا شد. یک توافق نامه صلح پس از سال ها جنگ در سودان جنوبی امضا شد. ابتکار عمل هایی برای صلح در شبه جزیره کره انجام شد که همچنان مبهم است اما این مسئله حتی یک سال پیش غیر قابل تصور بود.
من از استکهلم به اینجا آمده ام و اجازه دهید در ارتباط با این موضوع امیدوار باشیم که مذاکرات درباره حدیده به برقراری صلح در یمن منجر خواهد شد. یمن کشوری است که در حال حاضر با بدترین بحران انسانی در جهان دست و پنجه نرم می کند. ما شاهد تعهداتی در ارتباط با برقراری صلح در کلمبیا هستیم. ما شاهد همکاری های قدرتمند در آسیای میانه هستیم. پیشرفت هایی در حل و فصل اختلافات همانند اختلاف بین یونان و جمهوری مقدونیه در ارتباط با نام این کشور مشاهده می شود. مأموریت های صلح بانی سازمان ملل متحد در غرب آفریقا پس از سال ها تلاش با موفقیت در حال تکمیل شدن است. و صدها میلیون نفر در سراسر جهان طی سه دهه گذشته از فقر خارج شده اند. همه این مسائل یادآور یک موضوع است. زمانی که ما با یکدیگر کار می کنیم، می توانیم به بزرگترین اهدافی دست پیدا کنیم که برای همه مردم خوب است. همکاری های بین المللی کارساز است. و این همکاری هرگز تا این اندازه برای احیای اعتماد از دست رفته و حفط عزت نفس برای همگان حیاتی نبوده است.