در پی تصمیم رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر آمادگی این کشور برای خروج از پیمان منع موشک های میانبرد، چین ضمن مخالفت با آن اعلام کرد این پیمان فقط بین مسکو و واشنگتن است.
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما ،در پی تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر آمادگی این کشور برای خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد ،"گنگ شوانگ "سخنگوی وزارت امور خارجه چین ضمن مخالفت با آن اعلام کرد این پیمان مساله ای دوجانبه بین مسکو و واشنگتن است و هرگز به پیمانی چند جانبه تبدیل نخواهد شد.
این پیمان موسوم به آی ان اف INF در هشت دسامبر سال 1987 میان دونالد ریگان رئیس جمهوری وقت آمریکا و میخائیل گورباچف رئیس جمهوری وقت اتحاد جماهیر شوروی امضا شد .مجلس سنای آمریکا در 27 می 1988 آنرا تصویب کرد و در اول ژوئن 1988 اجرایی شد.
براساس این پیمان توسعه و کاربرد تمام موشکهای هسته ای و غیر هسته ای کوتاه برد و میانبرد 500 تا 5500 کیلومتر شامل تمامی موشکهای زمینی پایه ای که قادر به حمل کلاهک های هسته ای و متعارف هستند به استثنا موشکهای دریایی منع شدند و تا سال 1991، 2700 موشک از سوی آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی نابود شدند و کارشناسان دو کشور اجازه یافتند از تاسیسات موشکی یکدیگر بازدید کنند.
با این حال دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در 21 اکتبر سال 2018 اعلام کرد به دلیل نقض مکرر پیمان آی ان اف از سوی روسیه از آن خارج می شود .کاخ سفید، روسیه را متهم به توسعه موشک "نواتور" Novato9M729 می کند که ناتو آنرا به نام اس اس سی 8 ssc8می شناسد .با توجه به اینکه ترامپ در ماههای اخیر به کررات از پیمانهای بین الماللی خارج شده ،اعلام کرده است که به چند جانبه گرایی اعتقاد ندارد و فقط منافع امریکا را دنبال می کند.
واکنش ها به موضع ترامپ
محافل سیاسی و امنیتی خروج ترامپ از این پیمان را قطعی می دانند .به همین دلیل موضع رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر آمادگی این کشور برای خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد با واکنشهای مختلفی روبرو شده است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری آمریکا در واکنش به این تصمیم ترامپ اعلام کرد اگر واشنگتن به این پیمان همچنان متعهد بماند مسکو نیز آنرا رعایت خواهد کرد.
این در حالی است که سازمان پیمان تلانتیک شمالی ناتو ضمن حمایت از موضع آمریکا در برابر روسیه از این کشور خواست به پیمان منع موشکهای میانمبرد آی ان اف پایبند باشد و قابلیت راستی آزمایی آنرا دولت روسیه ایجاد نماید .ناتو دولت مسکو را متهم می کند که با نقض پیمان منع موشکهای میانبرد نه تنها تعهدات خود را در این خصوص عملی نمی کند بلکه به طور جدی امنیت یورو –آتلانتیک را دچار خطر و بحران می کند.
این در حالی است که چین با اتخاذ سیاست بی طرفانه و عدم جانبداری از هر یک از دولتهای روسیه و یا آمریکا ضمن حمایت از پیمان منع موشکهای میانبرد از آمریکا خواسته است به آن پایبند باشد و تاکید کرده است که این پیمان مساله ای دو جانبه بین آمریکا و روسیه است و هر گز چند جانبه نخواهد شد .اگر چه آمریکا روسیه را به نقض پیمان منع موشکهای میانبرد متهم کرده و می کوشد آنرا بهانه خروج آمریکا از این پیمان قرار دهد اما برکسی پوشیده است که هدف آمریکا از تلاش برای خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد بازنویسی مجدد آن با حضور چین است .
زیرا آمریکا دولت پکن را متهم می کند در حالی که مسکو و واشنگتن در حال اجرای تعهدات موشکی خود براساس پیمانهای دوجانبه هستند دولت چین به صورت آزادانه و بدون هیچگونه نظارت بین المللی درحال تقویت و تکمیل برنامه های موشکی خود بخصوص سامانه های موشکی نوع 5DF-است.
چین در همان حال که درحال تقویت ناوگان دریایی خود با ساخت ناوهواپیمابر "دالیان" است موشک دی اف 5 خود را نیز ارتقا داده که ساخت سامانه های موشکی ای اف -41 از سری از موشکهای پیشرفته دی اف -5 است که برای اولین بار در سال 2009 آزمایش شد و به طور رسمی در سال 2014 وارد ارتش چین شد .این موشک 13 الی 15 هزار کیلومتر برد دارد و می تواند تاسیسات نظامی آمریکا در کره جنوبی و ژاپن و حتی خاک آمریکا را هدف قرار دهد.
سمانه موشکی دی اف -41 می تواند از سکوی متحرک نیز پرتاب شود و قابلیت حمل کلاهک های هسته ای با توان ده کلاهک را دارد .از دیدگاه محافل سیاسی موضع دونالد ترامپ در مورد خروج آمریکا از پیمان منع موشکهای میانبرد به منظور تلاش برای وارد کردن چین به این پیمان ،موضوع تازه ای نیست بلکه از زمان ریاست جمهوری باراک اوباما رئیس جمهوری قبلی آمریکا مطرح بود .
در سال 2015 برای اولین بار خبرگزاری اسوشیتدپرس در گزارشی از ایده "مارتین دمپسی " رئیس وقت ستاد نیروهای مسلح آمریکا برای مقابله با توان موشکی چین خبر داد و تاکید کرد آمریکا به این منظور سه گزینه دارد که عبارتند از:
1-ایجاد سیستم دفاعی مضاعف
2-استقرار موشکهای نشانه گیری شده به سوی پتانسیل های روسیه در اروپا و چین در آسیا
3-استفاده از سلاح هسته ای آمریکا ضد روسیه.
اهداف واشنگتن از لغو پيمان
چین به خوبی می داند که هدف آمریکا از تضعیف و لغو پیمان منع موشکهای میانبرد تحت فشار قرار دادن هر چه بیشتر چین برای وادار کردن آن به پیوستن به این پیمان است که در این خصوص چند هدف را دنبال می کند
اول آنکه آمریکا به دنبال ایجاد شرایطی برای دسترسی و نظارت کارشناسان آمریکایی بر برنامه های موشکی چین هستند .زیرا تعهد امضا کنندگان چنین پیمانی به طرفین اجاره می دهد برای رعایت مفاد پیمان از تاسیسات موشکی هم دیدن کنند .
دوم آنکه آمریکا درصدد وادار کردن چین به پذیرش تعهدات بین المللی برای توقف برنامه های موشکی و هسته ای ایش است.آمریکا ادعا می کند که چین از فرصت توقف برنامه های موشکی هسته ای آمریکا و روسیه به سرعت درحال تقویت برنامه های موشکی خود است که به راحتی می تواند منافع آمریکا را در آسیا حتی خاک آن کشور نیز هدف قرار دهد .جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا اخیرا اعلام کرد ماندن در پیمان منع موشکهای میانبرد تنها با مشارکت آمریکا و روسیه ممکن نیست .اشاره وی به چین است که در سالهای اخیر در راستای دکترین نظامی جدیدش نه تنها به بهسازی و ارتقای نیروهای نظامی خود اقدام کرده بلکه توسعه انواع موشکهای بالستیک و کروز کوتاه برد ومیانبرد را در دستور کار خود قرار داده است .
در واقع هدف چین ایجاد نیروی موشکی قابل توجه است تا بتواند با تهدیدات آمریکا به خصوص در دریای چین جنوبی مقابله کند و توان هدف قرار دادن شناورها و پایگاههای نظامی آمریکا در غرب اقیانوس آرام را داشته باشد .از اینرو آمریکا براین گمان است که چین توان روز افزونی را برای هدف قراردادن پایگاههای آمریکا در گوام ،کره جنوبی و ژاپن و ناوگروههای جنگی آمریکا را کسب کرده است.
به همین دلیل در سخنان دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در زمینه خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد به صراحت به توان موشکی تهدیدات آن اشاره شده است .
سومین هدف امرکا از تلاش برای خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد تقویت توان موشکی این کشور و وارد کردن چین و روسیه به یک مسابقه تسلیحاتی است. به همین دلیل آمریکا اعلام کرده است در صوتی که روسیه و چین برنامه های تسلیحات هسته ای و موشکیشان را متوقف کنند آمریکا نیز برنامه تسلیحات هسته ایش را توسعه نخواهد داد .
چهارمین هدف آمریکا از خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد مقابله با زرادخانه های موشکی چین در شرق آسیا است .این بدان معنا است که مولفه جدیدی در توازن هسته ای در حال ایجاد است زیرا آمریکا چین را نه تنها تهدیدی جدی برای هژمونی جهانی واشنگتن می داند بلکه آنرا به عنوان رقیبی بسیار خطرناک که می تواند امنیت ملی آمریکا را به طور جدی به مخاطره بیاندازد نگاه می کند.زیرا درخواست آمریکا از پیوستن چین به پیمان منع موشکهای میانبرد به معنای تلاش برای متوقف کردن برنامه توسعه موشکهای کوتاه برد و میانبرد بالستیک و کروز چین است.
این در حالی است که پکن برنامه های موشکی خود را در راستای حفاظت از امنیت ملی و منافع ملی و پاسخی به تهدیدات روز افزون نظامی آمریکا در منطقه آسیا-اقیانوس آرام می داند و به هیچ روی حاضر به عقب نشینی از برنامه های موشکیش و همچنین فشارهای آمریکا نیست .
در هرحال، پیمان منع موشکهای میانبردر سه ده گذشته موفق به برقراری امنیت در اروپا شده و مانع از گسترش روزافزون زرادخانه های آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی شد .به اعتقاد دولت المان ،پیمان منع موشکهای میانبرد عنصر کنترل تسلیحاتی به نفع اروپا و یک ستون مهم در معماری امنیت این قاره است و باید پایدار بماند .به همین جهت سخنگوی دولت آلمان اعلام کرد تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد ناامید کننده است زیرا آمریکا با نادیده گرفتن پیمانهای بین المللی بخصوص آنهایی که خود امضا کرده امنیت جهانی را به خطر می اندازد.
رندپل سناور جمهوری خواه آمریکا نیز در انتقاد جدی از تصمیم ترامپ برای خروج از پیمان منع موشکهای میانبرد آنرا یک اشتباه بزرگ بزرگ دانست./
==================================
نويسنده - مجيد وقاری -کارشناس سياست در آسيا.