به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما به نقل از پایگاه اینترنتی شبکه «سی ان ان»؛ راهبرد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و دولت وی در مساله قتل خاشقجی فاجعه آمیز توصیف کرد.
در این مقاله آمده است سناتور لیندسی گراهام و سناتور باب کورکر که هر دو از چهره های جمهوریخواه سنای آمریکا هستند، رو سه شنبه گذشته و اندکی پس از دریافت اطلاعات محرمانه از مدیر آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سازمان سیا)، مقابل خبرنگاران قرار گرفتند و همه تلاش های دولت ترامپ برای به حداقل رساندن آسیب های سیاسی ناشی از قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی را نقش بر آب کردند.
سناتور لیندسی گراهام در اشاره به اقدام عاملان سعودی در قطعه قطعه کردن جسد خاشقجی پس از قتل وی در کنسولگری عربستان سعودي در ترکیه، در این باره گفت "هنوز هم دود از اره آنها بلند می شود."
این چهره جمهوریخواه که سناتور ایالت کارولینای جنوبی است، پافشاری کاخ سفید در این باره را هدف قرار داد که آژانس های اطلاعاتی آمریکایی، هیچ شواهد مستقیمی در اختیار ندارند که نشان دهد قتل خاشقجی با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودي مرتبط است. این در حالی است که این قتل از سوي اعضای محفل نزدیکان محمد بن سلمان صورت گرفته بود.
سناتور باب کورکر نيز گفت هیچ تردیدی در ذهن من در این باره وجود ندارد که محمد بن سلمان، در پشت این قتل قرار دارد. وی که سناتور ایالت تنسی است گفت "اگر وی در برابر هیات منصفه قرار بگیرد، ظرف مدت 30 دقیقا مجرم شناخته خواهد شد."
از افشاگری های اولیه درباره جزئیات این قتل فجیع گرفته تا پاسخ های همراه با سکوت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا تا انتقاد شدید اللحن سناتورهای جمهوریخواه، باید اعلام کرد که قتل خاشقجی اقدامی حاکی از سوء مدیریت سیاسی بوده است. آنچه که می توانست فرصتی برای موضع گیری متحد آمریکا باشد، اکنون به یک بن بست سیاسی تبدیل شده و اختلافات را میان کاخ سفید، دستگاه اطلاعاتی و کنگره آمریکا آشکار کرده است.
چند هفته است که دولت ترامپ تلاش کرده است میان ولیعهد سعودی و این قتل فجیع، فاصله ایجاد کند. رئیس جمهور آمریکا همچنین تلاش کرده است این مساله را چنین جلوه دهد که باید میان دفاع از عربستان سعودی یا پذیرفتن خطر قطع روابط با یکی از متحدان نزدیک آمریکا دست به انتخاب زد. حتی از دیدگاه جنگ طلبان حوزه امنیت ملی مانند لیندسی گراهام، این موضوع پذیرفتنی نبوده است.
قتل خاشقجی همچنین باعث وخیم تر شدن تنش ها میان کاخ سفید و کنگره بر سر حمایت آمریکا از جنگ عربستان سعودی در یمن شده است. کنگره آمریکا تلاش کرده است دولت این کشور را وادار به توقف این درگیری ها کند.
گفتگو با ده ها قانونگذار و مقام امنیتی آمریکا نشان می دهد همگی آنها از پاسخ مغشوش دولت به جریان قتل خاشجقی ناخرسند هستند. آنها همچنین ماهیت ائتلاف آمریکا با عربستان سعودی و ادعای آمریکا درباره رهبریت اخلاقی جهان را زیر سوال برده اند.
کاخ سفید هفته گذشته به منظور کاهش خشم فزاینده کنگره، دو تن از مهمترین مقامات خود را به ساختمان کنگره اعزام کرد. اما اعزام مایک پمپئو وزیر امور خارجه و جیمز ماتیس وزیر دفاع، باعث وخیمتر شدن اوضاع شد.
این ناخرسندی ها دست به دست هم داد تا دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در کنار یکدیگر قرار بگیرند و قیام کنند، و اکثریت سناتورها از جمله 14 سناتور جمهوریخواه، به پیش نویس قانونی رای دهند که موضوع آن محدود کردن حمایت های آمریکا از عربستان سعودی در جنگ یمن است.
دولت آمریکا نیز به نوبه خود، قتل خاشقجی را محکوم و 17 نفر را در تحریم کرده است. این در حالی است که ترامپ و مقامات عالی دولت، همزمان بر ائتلاف تاریخی میان آمریکا و عربستان سعودی تاکید کرده اند و اتهامات مطرح شده در خصوص مداخله بن سلمان در این ماجرا را حمله ای به این روابط توصیف کرده اند. اما با افشای جزئیات بیشتر درباره ارزیابی های سازمان سیا از این قتل، تصویر مداخله بالقوه محمد بن سلمان در این جریان تاریک تر شده است.
هفته گذشته و در حالی که پمپئو و ماتیس در ساختمان کنگره حاضر شدند، غیبت جینا هسپل مدیر سازمان سیا بسیار جلب توجه کرد. برخی از قانونگذاران نیز اعلام کردن کاخ سفید مانع حضور وی در کنگره شده است. اما سازمان سیا به سرعت واکنش نشان داد و این موضوع را تکذیب کرد.
هیچ گواه و شاهدی در این خصوص وجود ندارد که دولت آمریکا صراحتاً به هسپل اعلام کرده است در این نشست نمی تواند حاضر شود، اما چند منبع آگاه اعلام کردند کاخ سفید به وضوح این مطلب را به هسپل فهمانده است که نمی خواهد وی در کنگره حاضر شود.
در هفته کنونی، شواهد انتشار يافته منتشر شده توسط سازمان سیا نشان داد که محمد بن سلمان و دستیار ارشد وی نزدیک به زمان قتل خاشقجی بارها به یکدیگر پیام ارسال کرده اند. این موضوع باعث برانگیخته شدن خشم ترامپ و دستیاران وی شد.
در نشست سران گروه بیست که در روزهای پایانی هفته گذشته در آرژانتین برگزار شد، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، ولیعهد جوان سعودی را در آغوش گرفت و روی شانه وی زد. این موضوع، تا حدی خرسندی دستیاران ترامپ را در پی داشت. اما آنها به این موضوع نیز اندیشیده اند که اگر ریاض از آمریکا دور شود و به رژیم های سرکوبگر تر متمایل شود، اوضاع چگونه خواهد بود.
بر اساس گزارش های منتشر شده، رویارویی های ترامپ با محمد بن سلمان در این نشست گروه بیست، در کمترین میزان ممکن نگه داشته شد. مشاوران ترامپ نیز دستور کار وی را با دیدارهای مختلف پر کردند تا زمان چندانی برای گفتگوهای طولانی با ولیعهد وجود نداشته باشد. دو طرف هم زمانی که در حاشیه یکی از نشست ها با یکدیگر رویارو شدند، زمان کافی برای گفتگوهای مبسوط نداشتند.
یکی از مهمترین علت های خشم قانون گذاران آمریکایی درباره پرونده خاشقجی آن است که آنها احساس می کنند در طول این فرآیند، مورد بی توجهی قرار گرفته اند. این ناخرسندی در خصوص بحران فزاینده در یمن نیز وجود دارد. کورکر به وضوح اعلام کرد به هیچ وجه تمایلی به حمایت از پیشنویس قانون مربوط به جنگ یمن ندارد. او به مدت چند روز تلاش کرد تا دولت را به تغییر رویکرد خود در خصوص جنگ یمن متقاعد کند. اما در نهایت وقتی این تلاش ها به نتیجه ای نرسید، به حمایت از این پیش نویس قانونی رای مثبت داد. باید توجه داشت که رویکرد دولت ترامپ در قبال عربستان سعودی باعث شده است برخی از قدرتمند ترین متحدان، به چهره های منتقد تبدیل شوند. از جمله این افراد میتوان به سناتور تاد یانگ اشاره کرد. وی که نماینده جمهوریخواه ایالت ایندیانا است، از بی توجهی به گسترش بحران انسانی در یمن انتقاد کرد و دولت را تحت فشار قرار داد تا روند این درگیری ها را تغییر دهد.
- کنگره چه نقشی می تواند ایفا کند؟
با وجود آنکه بیشتر سناتورهایی که هسپل با آنها درباره پرونده خاشقجی گفتگو کرده است اعلام کردند آمریکا باید افرادی را که در جریان این قتل دخالت داشته اند مجازات کند، هنوز اجماعی در این باره صورت نگرفته است. مجلس نمایندگان که تحت کنترل جمهوریخواهان قرار دارد نیز به وضوح اعلام کرده است هر آنچه را که سنا مد نظر داشته باشد، تایید نخواهد کرد.
شامگاه چهارشنبه بود که گراهام به همراه مارکو روبیو، دیان فینستین، اد مارکی، تاد یانگ و کریس کونز دیگر اعضای سنا اقدام به صدور قطعنامه ای غیر الزام آور کردند که در آن، محمد بن سلمان بابت اقدامات مختلفی از جمله بحران در یمن، محاصره قطر، حبس مخالفان و قتل خاشقجی مورد انتقاد قرار گرفته بود. این اقدام یک انتقاد نمادین است.
گراهام و یانگ به همراه سناتور باب منندز که از چهره های شاخص دموکرات ها در کمیته روابط خارجی است، در تلاش برای تصویب طرح مجزایی هستند که بر اساس آن، هر کس که مسئول قتل خاشقجی است هدف تحریم های اجباری قرار خواهد گرفت. این فرد می تواند محمد بن سلمان باشد. از دیگر مفاد این طرح، ممنوعیت کامل فروش تسلیحات به عربستان سعودی است.
سناتور کورکر نیز در حال پیگیری الحاقیه ای است که به صورت مستقیم به پرونده خاشقجی می پردازد، و به صورت بالقوه، این موضوع را از مساله یمن جدا می کند. به گفته سناتورها و دستیاران سنا، اهمیت حقیقی اقدام کنگره، پیامی است که به جهان مخابره خواهد کرد.
با وجود همه این مسائل، چنین به نظر می رسد که دفاع کاخ سفید از عربستان سعودی و محمد بن سلمان، به هیچ وجه رو به کاهش نبوده است؛ محاسبه ای که روابط دیرینه و همچنین مقابله با دشمنان مشترکی مانند ایران، آن را تعیین می کند. اما رویدادهای هفته های اخیر نشان داده است که این موضع گیری، هر اندازه هم که قاطع باشد، هزینه هایی در پی خواهد داشت. اکنون شماری از حامیان سرسخت ترامپ در کنگره، از حمایت وی و کابینه او دست برداشته اند. گراهام نیز که از حامیان سرسخت ترامپ بود، تا جایی پیش رفت که پمپئو و ماتیس را به بی توجهی عمدی به اوضاع متهم کرد. وی در این باره گفت: "به نظر من، علت آنکه آنها چنین نتیجه گیری نمی کنند که محمد بن سلمان در این جریان مقصر است، آن است که دولت نمی خواهد اصلا چنین مسیری را طی کند."