فروش دسته چک به قیمت یک میلیون تومان و تحویل سه روزه، تبلیغات عجیبی که چند وقتی است از سایت های تبلیغاتی اینترنتی سر درآورده اند.
اگر به آمارهای تعداد چکهای برگشتی تنها بهمن سال 96 نگاهی بیاندازیم متوجه می شویم که از 9/6 دهم میلیون فقره چک صادره 1/4 دهم میلیون فقره آنها برگشت خورده است و در واقع از مبلغ 730 هزار میلیارد ریال چک کشیده شده 149 هزار میلیارد ریال آن فاقد موجودی بوده که این یعنی 15 درصد در تعداد و 20 درصد از کل ارزش چکهای صادره بهمن 96 برگشت خورده است.
همین تعداد بالای آمار چکهای برگشتی و مشکلاتی که این چکها برای مردم، جامعه و بازار سرمایه ایجاد می کند بالاخره باعث شد بانک مرکزی بعد از سالها طی دستورالعملی شرایط جدید و به گفته خودش سخت تری را برای دریافت و تمدید دسته چک به بانکها ابلاغ کند، شرایطی که در آن مشتری برای دریافت دسته چک باید یک معرف مورد تایید بانک داشته باشد، حداقل دو سال از افتتاح حساب جاری اش گذشته باشد، برای تمدید دسته چک در یک سال گذشته چک برگشتی نداشته باشد و البته چند شرط دیگر که قرار بود با سخت تر کردن گرفتن دسته چک جلوی سوء استفاده از آن را بگیرد.
اما اگر در همین چند ماه که این دستور العمل ابلاغ شده به سایتهای تبلیغات اینترنتی سری بزنید و کلمه های دسته چک یا فروش چک را جستجو کنید با اشخاصی روبرو می شوید که تبلیغات عجیبی را منتشر کرده اند، تبلیغاتی مثل فروش برگه چک به قیمت های بسیار پایین و با قابلیت استعلام حساب و یا تبلیغاتی مانند افتتاح حساب جاری و دریافت دسته چک در کمتر از سه روز.
هرچند انتظار می رفت با شرایط جدید و سخت تر بانک مرکزی دیگر شاهد اینگونه تبلیغات در سایت ها نباشیم اما حتی با این شرایط هم به نظر می رسد گرفتن دسته چک و یا فروش برگه چک قابل استعلام به شغل دائم عده ای تبدیل شده که ارتباطات خاصی برای دریافت آن دارند .
با شماره یکی از این تبلیغات ها تماس گرفتیم تا ببینیم شرایط گرفتن دسته چک چیست و در کمال تعجب متوجه شدیم که با اینکه در حالت عادی حداقل کپی شناسنامه، کارت ملی و سند مالکیت محل کار را اکثر بانکها از متقاضی دریافت دسته چک مطالبه می کند اما اشخاصی که این تبلیغات را منتشر می کنند حتی این مدارک را هم از متقاضی نمی خواهند .
یکی از این فروشندگان دسته چک به ما گفت : دسته چک را به قیمت 900 هزار تومان دو سه روزه برای شما می توانم بگیرم آن هم تنها با داشتن کارت ملی. مراحلش هم اینگونه است که باید کپی کارت ملی خود را از طریق نرم افزارهای شبکه های اجتماعی برای من بفرستید و ما سه روز بعد صبح زود جلوی بانک با هم قرار می گذاریم تا من کار گرفتن دسته چک شما را انجام داده و بعد مبلغی را که با هم طی کرده ایم همانجا نقدا دریافت می کنم .
یکی دیگر از فروشندگان دسته چک ضمن اعلام اینکه گرفتن دسته چک نیاز به مدارکی از قبیل اجاره نامه دارد به ما گفت : اولاً محدودیتی برای گرفتن دسته چک در هیچ بانکی برای من وجود ندارد و من حتی می توانم در هر شعبه ای که شما مایل باشید برایتان دسته چک بگیرم اما حتماً باید حداقل اجاره نامه کد رهگیری دار محل کسب و کار خود را به بانک ارائه دهید که اگر ندارید من با هزینه 200 هزار تومان اضافه تر این اجاره نامه را برای شما تهیه می کنم ضمن اینکه هزینه گرفتن دسته چک به همراه اجاره نامه برای شما یک میلیون و 200 هزار تومان خواهد بود .
یعنی به ازای هر مدرکی که برای دریافت دسته چک نداشته باشیم باید 150 تا 200 هزار تومان پرداخت کنیم و بعد از آن دیگر هیچ مانعی برای گرفتن دسته چک برای هیچ شخصی وجود ندارد .
اما نقطه اوج این تخلف که مشخص نیست چطور و با چه ارتباطی انجام می گردد فروش برگه چک به قیمت 390 هزار تومان است که فروشنده بدون اینکه حتی ترسی از گفتن این مطالب پشت خط تلفن داشته باشد در این باره به ما گفت : من می توانم با هزینه یک میلیون و 400 هزار تومان برای شما دسته چک بگیرم اما تنها در شعبه هایی که خود در آنجا ارتباطاتی دارم و این مبلغ را هم برای دادن رشوه به کارکنان بانک نیاز دارم و بخش اندکی از آن هم برای خودم است .
وی گفت : اما اگر تنها تعداد محدودی برگه چک می خواهید می توانم به شما پیشنهاد کنم که بجای گرفتن دسته چک که برایتان ممکن است دردسر هم داشته باشد از من برگه چک بخرید. قیمت هر برگه چک 390 هزار تومان است که قابل استعلام بوده و کسی به آن شک نمی کند اگر حساب را پر نکردید و چک برگشت خورد هم مشکلی وجود ندارد ما فقط برگه چک را به شما می فروشیم و نیازی به پر کردن حساب از طرف شما نیست .
این یعنی فروش برگه های دسته چکی که قابل استعلام است و تایید شده و به نظر می رسد که فروشنده های این دسته چک ها و برگه های چک هیچ ترسی هم از گیرافتادن و یا برخورد قانونی با خود ندارند و البته دسته چک های فراوانی هم برای فروش دارند.
حالا نکته مهم اینجاست که چگونه این اشخاص حتی بعد از ابلاغ دستورالعمل جدید بانک مرکزی و سخت تر شدن گرفتن دسته چک برای افراد عادی هنوز امکان دریافت دسته چک با این شرایط ساده و فروشش بعنوان ابزاری برای کلاهبرداری به مردم را دارند ، براحتی فعالیت غیرقانونی خود را تبلیغ می کنند ، برای کاری که به زبان خود می گویند باید رشوه پرداخت کنند شماره حساب می دهند و حتی توسط دستگاههای نظارتی شناسایی هم نشده اند .
البته سایت هایی که این تبلیغات در آنها منتشر می شود هم خود باعث می شود که در خلاء هرگونه نظارتی بر تبلیغاتشان به این افراد سودجو مجال فعالیت داده شود .
فعل غیرقانونی و متخلفانه در فروش دسته چک و برگه چک آنچنان واضح است که شاید دیگر نیازی به شکایت مردمی برای برخورد نداشته باشید فروشندگان این دسته چک ها را می توان براحتی از طریق سایت های تبلیغاتی اینترنتی پیدا کرد و به سرعت به بانکهایی رسید که با ارتباطات پنهانی با این افراد براحتی این دسته چک ها را در اختیارشان قرار می دهند .
اما چرا این اتفاق نمی افتد؟ خود جای سوال دارد .
گزارش:رضا شفیعی