گیلان؛ قطب تولید و صادرات کیوی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز گیلان؛ اگرچه از نیمه های آبان، سر درختی ِ آن، از شاخه های کوچک و به هم تنیده اش جدا و راهی بازار پاییزی می شود و بیشتر هم آن را به میوه زمستانی می شناسند اما چون فراوان است و در دل بیشتر سردخانه ها و انبارها جای می گیرد، در هر فصلی توی ظرف و سبد میوه، کنار دیگر میوه های زمستانی و تابستانی جا خوش کرده است.
صحبت از میوه تخم مرغی شکل ِ تـُرش، ملس و گاهی هم شیرین است که به گفته کارشناسان تغذیه درصد ویتامین C آن از دیگر مرکبات بیشتر است و خانواده ویتامینB  را هم در خود دارد، یک آنتی اکسیدان سبز با دانه های ریز سیاه و روکشی تقریبا زبر و پُرز دار که آدم را یاد موکت های تزیینی می اندازد.
کیوی، میوه پرطرفدار استان های شمالی از جمله گیلان که این روزها خیلی از باغداران سخت، گرم برداشت آن هستند.

 

 براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی گیلان، ایران بعد از چین، ایتالیا و نیوزیلند چهارمین تولید کننده کیوی در دنیاست و گیلان قطب تولید این محصول در کشور است.
آنطور که سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان می گوید : اگرچه گیلان با داشتن 5 هزار و 21 هکتار باغ بارور کیوی، از لحاظ سطح زیر کشت بعد از مازندران، در جایگاه دوم قرار دارد اما این استان با تولید سالانه بطور میانگین 175 هزار تن کیوی، توانسته  است گوی سبقت تولید را از استان های شمالی  بـِرُباید و قطب تولید کیوی در ایران باشد. 
خانم بذرکار ارزش اقتصادی کیوی تولیدی گیلان را 385 میلیارد تومان اعلام کرد و گفت : کیوی در همه شهرستان های گیلان کشت می شود اما تالش با داشتن بیش از نیمی از باغ های کیوی استان؛ معادل 2 هزار و 800 هکتار در بین 15 استان دیگر پیشتاز است.
وی می گوید : افزون بر باغ های بارور کیوی 724 هکتار باغ غیر باور هم وجود دارد که تا 3 سال دیگر به بار می نشیند و حدود 22 هزار تن دیگر به میزان تولید این محصول در گیلان افزوده خواهد شد.

 

 

سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه هر درخت کیوی از سال سوم پس از کشت، سالانه 25 کیلو میوه می دهد گفت : پر محصول بودن این میوه و نیز طعم خوب آن باعث شده تعداد زیادی از خانوارهای گیلانی بوِیژه در روستاها حتی در حیاط خانه و یا باغچه های کوچک حیاط شان کیوی بکارند ، کیوی هایی که به مصرف همین خانوارها می رسد و هرگز در آمار میزان تولید نمی گنجد.
خانم بذرکار شرایط مساعد آب و هوایی ، باروری زود میوه کیوی، محصول فراوان از سال سوم پس از کشت، سود آور بودن و مشتری پسند بودن این میوه در بازار را از مهم ترین دلایل رونق تولید این محصول در گیلان می داند و می گوید : از 5 سال پیش تاکنون سالانه بطور میانگین800 هکتار بر وسعت باغ های کیوی گیلان افزوده شده است.  
وی گیلان را قطب صادرات کیوی در کشور هم دانست و گفت : سالانه حدود 60 هزار تن از کیوی های تولید گیلان به کشورهای روسیه، جمهوری آذرباییجان، قزاقستان، ارمنستان، عراق، هندوستان، امارات متحده عربی، قطر، سوریه، لبنان، ترکیه و افغانستان  صادر و 30 میلیون دلار ارز وارد کشور می شود.

 

 

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه میانگین برداشت کیوی در هر هکتار در استان های دیگر بین 22 تا 29 تن است می گوید : اگرچه این میزان در گیلان بیشتر است و تا 33 تن در هکتار هم می رسد اما میانگین میزان برداشت کیوی در هر هکتار در کشورهای تولید کننده عمده این محصول از جمله ایتالیا 45 تن در هر هکتار است.
آقای پارسافر البته شرایط اقلیمی را در این تفاوت میزان تولید اثرگذار می داند اما در عین حال بر تفاوت شیوه های تولید، ارقام کیوی و دانش و تکنولوژی ِ نگهداری پس از برداشت کیوی هم اذعان دارد و می گوید : مجموعه این عوامل باعث شده است هر دانه کیوی در این کشورها هنگام برداشت به 90 گرم برسد ؛ این در حالی است که در گیلان هر دانه میوه کیوی70 گرم و در خوشبینانه ترین حالت به 80 گرم می رسد.

 

 به گفته وی سازمان جهاد کشاورزی گیلان برای ارتقای دانش تولید ِ بهره برداران کیوی آموزش کاشت، تغذیه مناسب، هرس اصولی ، زمان مناسب برداشت و چگونگی کاهش ضایعات دور ریز در حین و پس از برداشت را از طریق کارشناسان مراکز خدمات کشاورزی و باغداران پیشرو به دیگر بهره برداران آموزش می دهد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی گیلان افزود : علاوه  بر آموزش، از محل منابع صندوق توسعه ملی برای پروژه های اصلاح باغ کیوی، هرس، تغذیه و ایجاد سامانه های آبیاری، براساس بزرگی طرح، بین 60 تا 100میلیون تومان به بهره برداران تسهیلات پرداخت می شود.

  

 

مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه فرآوری و بسته بندی محصولات کشاورزی براساس استانداردهای جهانی بطور میانگین تا 5 برابر ارزش افزوده را در پی خواهد داشت گفت : اگرچه کیوی صادراتی گیلان، محصول درجه یک است و قابلیت فرآوری ندارد و بهتر است صادر شود اما کیوی های با درجه های پایین تر که قابلیت صادرات ندارند را می توان به محصولاتی چون پودر کیوی تبدیل کرد که تا 10برابر ارزش افزوده را در پی دارد و در عین حال مشتریان خوبی هم در بازارهای ملی و بین المللی دارد. 
جواد زاده می گوید : اگرچه با افزایش تعداد سردخانه ها در گیلان مشکلی در زمینه نگهداری و انبار کردن کیوی های تولید استان نداریم اما گیلان واحد فرآوری کیوی ندارد و در حال حاضر فقط 4 واحد بسته بندی کیوی در گیلان با ظرفیت بسته بندی 6 هزار و500 تن کیوی در گیلان فعال است و  با افتتاح واحدهای بسته بندی کیوی در حال ساخت هم تا یک سال دیگر حدود 8 هزار تن به ظرفیت بسته بندی این محصول افزوده می شود.

وی بازگشت دیر سرمایه و ضوابط سختگیرانه نظام بانکی را از دلایل عدم استقبال سرمایه گذاران برای توسعه صنایع بسته بندی و ایجاد صنایع فرآوری کیوی عنوان کرد و گفت : از 2  سال پیش با معرفی بهره برداران به بانک ها برای دریافت تسهیلات مشاغل خانگی، زمینه های خرید دستگاه های خشک کن میوه را فراهم و از این طریق به بالا رفتن ارزش افزوده این محصول کمک می کنیم .

 
بیم ها و امید های باغداران و صادر کنندگان کیوی 

 

صحبت با دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولید کنندگان ، خدمات و صادرات کیوی که بارها شنونده حرف دل خیلی از بهره برداران این بخش بوده و خود نیز یکی از کیوی کاران است گویای این است که با وجود بازار خوب، این میوه صارداتی گیلان آنچنان که باید جایگاه خود را در غرفه های جهانی پیدا نکرده است. 
آقای مُشیر تالش با تعداد زیادی از باغداران کیوی که در فرآیند این گزارش با آنان هم صحبت شدم درخصوص معرفی رقم های پرمحصول و مشتری پسند تر کردن کیوی، افزایش حمایت های دولت برای تجهیز سامانه های نوین آبیاری و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت هم عقیده است. 

اما گفتگو با برخی از صادرکنندگان کیوی هم حاکی از این است که مهم ترین مشکل شان کمبود زیرساخت های بسته بندی است.
این صادرکنندگان همچنین خواهان افزایش ارزش کیوی صادراتی شان در بازارهای جهانی هستند؛ خواسته ای که یکی از الویت های پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان است .

 

 

در این زمينه  با مدیر گروه تحقیقاتی کیوی دانشگاه گیلان هم صحبت می کنيم .

آقای قاسم نژاد می گوید : اگرچه وضعیت صادرات کیوی نسبت به مقدار تولید این محصول در گیلان مطلوب است و در واقع بیش از نیمی از کیوی های تولید گیلان صادر می شود اما متاسفانه قیمت جهانی محصول کیوی ایران و گیلان پایین تر از کیوی های تولیدی دیگر کشورهاست، چرا که قیمت جهانی هر کیلوگرم کیوی 4 تا 5 دلار است در حالی که کیوی های تولید ایران و گیلان در این بازارها معادل نیم دلار فروخته می شود.

 وی که از 10سال پیش به همراه 10 نفر از دانشجویان و محققان دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان، تحقیقات در زمینه ارتقاء کیفیت و عملکرد تولید کیوی را شروع کرده است ، پایین بودن کیفیت میوه های تولیدی گیلان از لحاظ سایز ، پایین بودن ماده خشک و قند این میوه به علت برداشت زودهنگام، عدم تنوع رقم کیوی گیلان و تغییر ذائقه مصرف کنندگان بازارهای جهانی را از دلایل مهم پایین بودن قیمت کیوی تولیدی کشور و استان مان در بازارهای جهانی دانست. 
این استاد دانشگاه که پارسال در فرصت مطالعاتی و یک بار هم در سال 2005 در فرصت مطالعاتی دیگر به کشور نیوزیلند سفر کرده و در آنجا بر روی محصول کیوی تحقیقاتی انجام داده است می گوید : با وجود اینکه سطح باغ های کیوی نیوزیلند تقریبا برابر ایران است و سومین تولید کننده کیوی در دنیا محسوب می شود ، اما توانسته است مقام اول صادرات این میوه را در دنیا به خود اختصاص دهد. 

این عضو هیات علمی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان افزود: برخی از بهره برداران برای انبار کردن کیوی، زودتر از موعد این محصول را برداشت می کنند که این امر باعث می شود، اندازه میوه ها کوچکتر و میزان ماده خشک آن که تبدیل به قند می شود ، هم کم شود.

قاسم نژاد می گوید : علاوه بر دانش تکنیک های جدید باغبانی ، زمان درست و اصولی برداشت ، دستورالعمل شیوه های حمل، انتقال و نگهداری و انبار کردن پس از برداشت را هم به سازمان جهاد کشاورزی گیلان فرستاده ایم تا در اختیار کارشناسان و در نهایت باغداران قرار گیرد. 

وی البته معرفی رقم های جدید کیوی را در افزایش عملکرد و وزن محصول و بازار پسندتر کردن آن اثرگذارتر می داند و می گوید : نتیجه تحقیقات 10 ساله شان ایجاد اولین کلکسیون کیوی ایران در دانشگاه گیلان است که در آن رقم های مختلف کیوی از جمله کیوی گوشت قرمز و گوشت زرد و بـِی بی کیوی که مشتریان پَِر و پا قـُرصی در بازارهای جهانی دارد، موجود است.

این استاد دانشگاه افزود : تا سه  ماه دیگر هزار نوع نهال کیوی این کلکسیون بصورت آزمایشی در زمینی در دانشگاه گیلان کشت خواهد شد و تا 2 سال دیگر به بار خواهد نشست.

وی می گوید : امیدواریم تا 5 سال آینده دست کم 5 رقم ویژه را که کیفیت برتری نسبت به تنها رقم کیوی در حال تولید گیلان دارد، مشتری پسند تر است و با ذائقه مصرف کنندگان خارجی هم جور در می آید، برای تولید انبوه به باغداران معرفی کنیم.  

آنطور که پیداست اقدامات انجام شده مسئولان برای بهبود عملکرد تولید میوه صادراتی گیلان، اقبال عمومی که هر سال برای تولید این محصول در گیلان بیشتر می شود و نیز پژوهش ها و تحقیقات دانشگاهی که تولد رقم های جدید کیوی در باغ های کیوی استان را در آینده نه چندان دور نوید می دهد، امید بخش باغداران کیوی برای رونق بیشتر محصول شان است. 
امیدهایی که با به ثمر نشستن تحقیقات و بیشتر شدن حمایت های دولتی، چشم به غرفه های بازارهای جهانی دوخته است و بازار داخلی را هم از همین حالا  پُر محصول تر می بیند.