چای آتشی در صبح سرد قرق گاه+تصاویر

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ،صبح یک روز سرد پاییزی بود که به همراه چند تن از مسئولان عازم قرقگاه علی آباد،  یکی از قرق گاه های اختصاصی یزد شدم. دوست داشتم از نزدیک زیبایی محیط زیست طبیعی استان را مشاهده کنم و در ضمن از تجربه نوین قرق گاه های اختصاصی بیشتر مطلع شوم.  در این سفر یک روزه  همراه رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، هشت نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و معاون حفاظت محیط زیست کشور شده بودم . در قرق گاه، محیط بانان با چای آتشی ازبازدید کنندگان پذیرایی کردند.   در حین نوشیدن چای درطبیعت بودیم که تعدادی گوسفند وحشی از گونه کل وبز مشاهده کردیم . دیدن  این حیوانات در طلوع آفتاب و در دل طبیعت دیدنی بود .بعد از مشاهده گله های کل وبز برای صرف صبحانه به طرف روستای فتح آباد که در حاشیه قرق علی آباد بود حرکت کردیم تا   به مهمانسرای قرق علی آباد  رسیدیم. صبحانه را که صرف کردیم تازه بحث شروع شد برخی از نمایندگان معتقد بودند که این قرق ها نوعی زمین خواری و کوه خواری است و عده ای دیگر نظری غیر از این داشتند.

قرقبانان حق تصرف زمین های منطقه قرق را ندارند

تردیدی را که برخی نمایندگان بر قرقگاه ها وارد کرده بودند  معاون حفاظت محیط زیست کشور  برطرف کرد.  آقای ظهرابی که در این جمع حضور داشت به برخی دغدغه ها در زمینه واگذاری قرق های اختصاصی اشاره کرد و گفت: قرق بانان هیچ حقی در تصرف زمین منطقه قرق ندارند  و قرق های اختصاصی یک نوع کمک به جوامع مردمی است که فقط  برای حفاظت و احیای حیات وحش  وتنوع زیستی صورت می گیرد. 

آقای رمضانی مدیرقرق علی آباد در این باره گفت : 5سال پیش که این قرق را تحویل گرفتم جمعیت حیات وحش این منطقه بین150تا200راس بود اما در آخرین  سرشماری که توسط محیط زیست صورت گرفته 1438راس به ثبت رسیده است. رمضانی گفت در حال حاضر 8 نفرمامور با   8  دستگاه موتورسیکلت و2   دستگاه خودرو کار حفاظت از قرق را برعهده دارند. وی ساخت  17  آبشخور وتعداد 11  منبع ذخیره آب  وساخت   2 اتاقک   دیده بانی ،خرید ونصب 10دستگاه دوربین تله ای با 4دستگاه دوربین فیلمبرداری را از دیگر هزینه کرد های خود دراین قرق دانست.

در ادامه این بازدید  تیموری مدیرکل حفاظت وشکارصید سازمان محیط زیست کشور  هم به جواب سئوال 2تن از نمایندگان پرداخت . او گفت رسیدن جمعیت حیات وحش این منطقه از 200راس به 1400راس کار آسانی نبود چرا که پیش از ایجاد قرقگاه اختصاصی این منطقه آزاد بود و شکارچیان به راحتی وارد منطقه می شدند و به شکار می پرداختند. تیموری افزود  اما الان حفاظت منطقه بطور شبانه روزی توسط جوامع مردمی صورت می گیرد.

این گفتگو بیش از یک ساعت طول کشید. بحث را تمام کردیم و  برای بازدید قسمت دیگری از قرق علی آباد همراه اکیپ به راه افتادیم. در مسیر چند آبشخورکه آقای رمضانی ساخته بود مورد بازدید قرار گرفت ، در نزدیک یکی از آبشخورها یک گله آهو را مشاهده کردیم که برای بازدید کنندگان بسیار جالب بود. بعد از گرفتن عکس به طرف یکی دیگر از آبشخورها در دامنه کوه که مخصوص کل وبز بود رفتیم و در آنجا هم 2گله کل و بز دیدیم .

قرق ها، بستری برای حفظ تعادل و چرخه سالم محیط زیست

تا بازدیدکنندگان محو لذت بردن از  دیدن گله های آهوو جبیر بودند به سراغ نماینده بافت کرمان آقای بختیاری رفتم  چون با اولین ورود در منطقه با واگذاری قرق مخالف بود وافزایش جمعیت را باور نمی کرد. از او سئوال کردم  با بازدیدی که در منطقه داشتید نظرتان در باره قرق ها چی است؟  اوگفت" ما مردم از اول زندگی عادت کردیم به طبیعت ، وتا طبیعت زنده است ما هم زنده ایم ولی اگر طبیعت بمیرد قطعاً، زندگی ما دچار آسیب  می شود . او که به نظر از ایجاد قرقگاه های اختصاصی راضی به نظر می رسید افزود این قرقها بهترین روش برای حفظ طبیعت ومواهب الهی است ،ولی نباید افراط داشته باشیم وباید با روش صحیح از آن استفاده کنیم تا بتوانیم به نسل بعدی هم انتقال دهیم.

به سراغ ابراهیمی عضو کمیسیون کشاورزی و رئیس کارگروه دام وطیور و آبزیان رفتم ونظرش را در باره قرقها سئوال کردم. به من گفت: ما هرجاکه مشارکت مردمی در حفظ محیط زیست داشته ایم  موفق بوده ایم  واگر با همین مسیر پیش برویم میتوانیم آنچه راکه ازدست دادیم حفظ واحیا کنیم ولی در مناطق خشک ونیمه خشکی مانند یزد باید بیشتر تلاش شود تا این جمعیت ازدست رفته احیا شود  واین زمان می برد وبه نظر من پروانه شکار در این مناطق با این ظرفیت قابل قبول نیست.

  نظر اکبری نماینده شیراز را  هم پرسیدم.  او با اشاره به پوشش گیاهی خوب منطقه و جمعیت حیات وحش آن گفت    این ها نشانه تلاش وحفاظت قرق بانان این منطقه است  که توانستند این جمعیت را احیا کنند وافزایش دهند و حفظ آن قطعاًباید با مشارکت مردم بومی منطقه صورت بگیرد. اکبری در ادامه بیان داشت: زمانیکه از حیات وحش حفاظت شد ورشد جمعیت خوب شد، می توان درآمد زایی هم در منطقه داشت و این با ورود گردشگر  صورت خواهد گرفت.  او افزود: زمانیکه گردشگر با ضوابط طبیعت گردی بیاید در این منطقه وحیات وحش را با چشم ببیند ولذت ببرد قطعاً هزینه آن هم می پردازد.این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی  افزود:چیزیکه باید به آن توجه شود سالم بودن وکنترل جمعیت حیات وحش است وبنظر من باید پروانه شکار داده شود تا تعادل وچرخه سالم در محیط زیست ایجاد شود .وی اظهار داشت شکار توسط شکارچی متخلف با شکار با پروانه محیط زیست فرق می کند . شکارچی هرچه ببیند شکار می کند ولی شکار با پروانه طبق قوانین انجام میشود.

بعداز بازدید ازمنطقه قرق علی آباد به قصد روستای طزرجان یزد  حرکت کردیم. درطول مسیر  از زردین عبور کردیم  واز کنار قرق روباز به سمت  روستای منشاد  و روستای بنادک سادات گذر کردیم  تا به روستای  طزرجان در سلسله کوهای شیرکوه ودر دامنه برفخانه طزرجان با ارتفاع 3990متر رسیدیم.    نهاررا در منزل یکی از قرق بانان این محل صرف کردیم نهاری که نهارکاری بود چون در کنار نهار نشست جمع بندی نیز برگزار شد .

استان یزد پیشتاز ایجاد قرق های اختصاصی

مدیر کل حفاظت محیط زیست یزد در این جمع گفت: در طول چند دهه اخیر، جمعیت گونه های علفخوار دشتی در استان به شدت کاهش داشته و آهو، جبیر و گورخر از بسیاری از دشت های استان حذف شده اند. به تبع آن، جمعیت گوشتخواران وابسته به این جمعیت ها نیز افت محسوسی داشته است. پورملایی گفت اکثریت مدیران و کارشناسان اجرایی به این نتیجه رسیدند که تنها راه حفاظت و حراست زیستگاههای حیات وحش جلب مشارکت های مردمی و جبران کاستی های موجود در زمینه حفاظت فیزیکی است.

وی افزود :اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد با توجه به استقبال علاقه مندان به طبیعت از فرصت واگذاری قرق ها به بخش خصوصی به عنوان فرصتی برای احیای زیستگاه ها و جمعیت های حیات وحش بهره جست و نهایتا با پیگیری موضوع، از 5 قرق مصوب در شورایعالی حفاظت محیط زیست، سه قرق اختصاصی به نام های علی آباد چهل گزی، دربید و روباز در یزد ایجاد شدند. پورملایی ادامه داد.: این سه قرق مجموعاً 132897 هکتار مساحت دارند و 8/1 درصد از خاک استان را پوشش می دهند.

به گفته مدیر کل محیط زیست استان یزد، برای اولین بار در کشور و  طی چند سال گذشته  سه قرق بطور رسمی برای حفظ محیط زیست استان با مشارکت جوامع محلی به بخش خصوصی واگذار شده است.  این سه قرق اختصاصی عبارتند از: قرق علی آباد چهل گزی به مساحت 50634 هکتار در غرب و جنوب غرب منطقه حفاظت شده کالمند بهادران، قرق روباز به مساحت 6348 هکتار در شمال غرب منطقه حفاظت شده کالمند بهادران و مابین دو منطقه کالمند بهادران و شیرکوه در مهریز و قرق دربید به مساحت 75915  هکتار بخشی از زیستگاه یکپارچه و بهم پیوسته بافق- سیاهکوه.

پورملایی افزود  در این میان قرق دربید  به عنوان یکی از کریدورهای مهم زیست حیات وحش به ویژه یوزپلنگ آسیایی به شمار می آید که در  غرب منطقه شکار ممنوع آریز بافق و پناهگاه حیات وحش دره انجیر قرار دارد و پشتیبان مناسبی برای این مناطق به حساب می آید.

 یزد؛ موفق ترین استان در ایجاد قرق اختصاصی  

در استان خشک وکویری یزد بیش از 800 گونه گیاهی، 170 نوع پرنده، 60 نوع پستاندار وحشی و بیش از 40 نوع خزنده شناسایی شده است . گونه‌هایی از جانوران و گیاهان که در سطح کشور و حتی دنیا کم‌نظیر است و به همین دلیل حفاظت از این گونه‌های کمیاب بسیار حائز اهمیت است. به همین جهت در این استان 14 منطقه به وسعت 2 میلیون و 700 هزار هکتار در مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد قرار دارند. مناطق حفاظت شده استان یزد شامل یک پارک ملی، چهار منطقه حفاظت شده، سه پناهگاه حیات وحش، پنج منطقه شکار ممنوع و یک اثر طبیعی ملی است.

  مدیر دفتر تنوع زیستی حیات وحش محیط زیست کشور از قرق های یزد بعنوان موفق ترین قرق های اختصاصی کشور نام  برد و گفت در حال حاضر 5 قرق اختصاصی به منظور حفظ و صیانت از حیات وحش به بخش خصوصی واگذار شده است که این 5 قرق اختصاصی در سه استان یزد، تهران و سمنان قرار دارند. خزایان مقدم افزود در استان یزد قرق اختصاصی منصور آباد و علی آباد چهل گزی و روباز توانسته بهترین نمره را در بین قرق های اختصاصی کشور کسب کند.  به گفته این مسئول محیط زیست کشور، در چند سالی که قرق های اختصاصی در کشور به منظور حفظ و پرورش حیات وحش ایجاد شده حیات وحش این مناطق رشد چشمگیری داشته و یزد رتبه دار قرق های اختصاصی موفق در کشور شده است. مدیر دفتر تنوع زیستی حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به وجود قرق های اختصاصی در مناطق حفاظت شده کشور افزود وجود قرق های اختصاصی نقطه خوبی است تا ما در داخل مناطق خودمان بتوانیم با بخش خصوصی بر اساس ظرفیت های قانونی، آئین نامه ها و دستور العمل هایی که می تواند با استفاده از ظرفیت های قانونی تدوین شود به رشد خوبی در بین حیات وحش کشورمان برسیم . او افزود در نظر داریم در سال آینده نیز به طور ویژه تری به این موضوع در بخش خصوصی بپردازیم.

  قرقگاه ها و رونق گردشگری

تجربه قرقگاه های اختصاصی اکنون می تواند یک تجربه موفق برای حفظ محیط زیست در کنار رونق صنعت گردشگری باشد. چنان که کیخا رئیس کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی میگوید با توجه به کم آبی شدید استان  یزد، گردشگری می تواند بهترین جایگزین برای صنعت و کشاورزی در این استان باشد.  در این میان قرق گاه ها می تواند با جذب گردشگر نقش مهمی در توسعه صنعت گردشگری در کنار حفظ محیط زیست این استان و رسیدن به توسعه پایدار داشته باشد.

گزارش از طیبه رجبی