مراسم اربعین که در آن از همه مذاهب جمع می شوند، قدرت صلح آمیز اسلام را به نمایش می گذارد. همچنین این مراسم نمایش همبستگی میان شیعه عرب و غیر عرب است.
پژوهش خبری صدا وسیما: در ادبیات رسانه ای جهان، واقعه عاشورا، تراژدی کربلا نامیده می شود. چهل روز بعد از واقعه عاشورا، اربعین نامگذاری شده است و یادواره رنج و دردی است که خاندان و اهل بیت حضرت محمد ص بعد از شهادت امام حسین متحمل شدند. به نوشته تایمز انگلیس، مراسم مذهبی اربعین، یکی از بزرگترین همایش‌هایی است که هر ساله در شهر کربلا واقع در عراق برگزار می‌شود. این مراسم در چهلمین روز شهادت امام حسین در روز عاشورا برگزار می‌شود. به گزارش یورونیوز اربعین یکی از نقطه عطف‌های تاریخ شیعه محسوب می‌شود.
انعکاس جهانی
اربعین به مثابه بزرگترین راهپیمایی صلح
مجله افینیتی آمریکا در بررسی مراسم اربعین سال 2017 می نویسد: هر ساله یک راهپیمایی 92 کیلومتری از نجف تا کربلا به یادبود چهلمین روز غمگین ترین حادثه تاریخ برگزار می شود. در این مسیر 1452 ستون قرار داده شده است و فاصله هر ستون از ستون بعدی پنجاه متر است. این پیاده روی تقریبا چهار روز پیش از اربعین آغاز می شود و زائران به گونه ای برنامه ریزی می کنند که شب قبل از اربعین در کنار مرقد امام حسین باشند. این تراژدی با مرگ قهرمان آغاز می شود.
به نوشته روزنامه ایندیپندنت، شاید همه ادیان برای خودشان شهدایی دارند، اما برای شیعه، شهید از گذشته تا حال همواره در زندگی مردم حضور دارد. از نظر نویسنده، در این مراسم همبستگی عجیبی میان زائران از هر مذهب و قوم و کشوری دیده می شود. نکته قابل توجه دیگر دو برابر بودن زائران در مقایسه با حج و همچنین تلفات کمتر در میان زائران است.
روزنامه ایندیپندنت در نوامبر 2017 نوشت: حدود 20 روز قبل از آغاز مراسم اربعین، تقریبا جمعیت همه شهرها و روستاهای شیعه‌نشین عراق به سمت کربلا حرکت می‌کنند. به جز این زائرانی از همه جهان به سمت این منطقه حرکت می‌کنند. همه جاده‌های منتهی به کربلا مملو از جمعیت است و در مسیر هم مردم خودشان به سازماندهی امور می‌پردازند و انصافاً هم بسیار خوب از پس آن برمی‌آیند. در روز اربعین جمعیتی را در آنجا شاهد هستید که در هیچ کجای جهان نظیر آن را نمی‌توانید ببینید. تا سال 2014، حدود 19 میلیون نفر از چهل کشور جهان در این مراسم حضور داشتند و در آن زمان دومین همایش بزگ جهان بود. اما در سال 2015 این رقم به 22 میلیون نفر رسید و این مراسم را به بزرگترین همایش معاصر جهان تبدیل کرد. تا قبل از آن مراسم کومبه ملا (Kumbh Mela )که یکی از مراسم‌های آیینی هندو است، بزرگترین همایش جهان محسوب می‌شد.
ویژگیهای مراسم اربعین
یکی از ویژگیهای زیارت اربعین این است که برخی از زائران از نجف، بصره و حتی ایران با پای پیاده به این زیارت می‌روند. تقریبا در این مراسم از همه مذاهب، ادیان و فرق حضور دارند. برای آنها، امام حسین، مظهر آزادی و مظلومیت است. استقرار مواکب در مسیر راهپیمایی نیز از دیگر ویژگیهای مراسم اربعین است. در این مواکب، غذا، خدمات سبک درمانی و پزشکی و حتی دندانپزشکی در دسترس زائران است. ایندیپندنت مراسم را اینگونه توصیف می‌کند: همه خدماتی که به زائران داده می‌شود، رایگان است و به عنوان یک تکلیف دینی درنظر گرفته می شود. زائران پرچم‌هایی با رنگ‌های مختلف در دست دارند، اما اکثراً لباس‌ها و پرچم‌هایی با رنگ سیاه دارند که نشان‌دهنده عزاداری بر امام حسین است. آنها همچنین در سه مسیر منتهی به کربلا، اقامتگاه‌های موقت ایجاد می‌کنند تا زائران در هنگام خستگی در آن بیاسایند.
عدنان ابوزید، در سال 2014 در المانیتور در توصیفی راجع به موکب‌ها نوشته است: در همه مسیر، اقامتگاه‌هایی به نام مواکب برپا شده است که حتی در آنجا خدمات بهداشتی و درمانی نیز ارائه می‌شود و نکته خاص آن این است که در ازای خدمات، هیچ پولی پرداخت نمی شود. در گزارشی در وب سایت شبکه اس بی اس درباره عظمت موکب‌ها آمده است: در سال 2014، هفت هزار موکب فقط در شهر کربلا مستقر شده بود. علی مومن، یکی از سردبیران سابق شبکه تلویزیونی نجف درباره مراسم اربعین می‌گوید: یکی از مسائل جالب درباره این جمعیت انسانی این است که همه بخش‌های جامعه در آن مشارکت دارند. با وجود وجهه مذهبی این مراسم، اما بسیاری از افراد غیرمذهبی نیز با شور و شوق به مردم خدمت می‌کنند و حتی افرادی با تحصیلات و حتی مقامات بالا نیز در میان افرادی که خدمت می‌کنند وجود دارد.
سابقه امنیتی اربعین
با توجه به شرایط امنیتی در عراق، همواره این بزرگترین تجمع توسط گروه‌های تروریستی تهدید می‌شود. به همین دلیل هر ساله این مراسم در تدابیر امنیتی شدید برگزار می شود. هر ساله ده ها هزار نیروی پلیس عراق به همراه سربازانی مجهز به خودروهای زرهی و هلی کوپترهای نظامی از این مراسم حفاظت می‌کنند. در 20 نوامبر 2015، یک بمبگذاری طراحی شده در حسینیه‌ای در شهر بغداد توسط نیروی پلیس خنثی شد. این بمب‌ها در هجده عروسک جاسازی شده بودند.
جنبه های سیاسی مراسم اربعین
علی ماموری در مقاله ای برای المانیتور نوشت: همایش اربعین، همایشی کاملا سیاسی است که داعش به شدت از آن هراس دارد. در واقع این همایش که در آن از همه مذاهب جمع می شوند، قدرت صلح آمیز اسلام را به نمایش می گذارد. همچنین این مراسم نمایش همبستگی میان شیعه عرب و غیر عرب است.
منابع در آرشیو پژوهش خبری در دسترس است.
پژوهشگر: تهمینه بختیاری