تحصیل برای خیلی ها، حامی می خواهد.
دخترکی کوچک در مزرعه و در میان میانه کاریهای نخلستان مشغول چیدن صیفی است، با لباسهای رنگین محلی و موهایی پریشان از نسیم پاییزی.
پرسیدم اینجا چه می کنی؟ این وقت روز مدرسه نداری؟ با صدای نازک و لطیفش گفت: کلاس اولم، راه دوره کسی مرا به مدرسه نمی برد.
با ذهنی پر از سوال روستا را ترک می کنم، در شهر گفت و شنودها از حال و هوای شروع سال تحصیلی مشهود است، شور و شوقی که برخی از آن بی بهره اند، همانهایی که در آینده نسلی دیگر را می پروارنند بدون سلاح دانش.
برای اسما و خیلیهای دیگر تحصیل، حامی می خواهد.
تحقیقاتم را شروع می کنم، یک سازمان مردم نهاد به نام تکما که چند سالیست با هدف توانمند سازی کودکان معلول فعالیت می کند از سال پیش تلاشش را برای حمایت از ترک تحصیل کرده ها شروع کرده.
خانم محمدی مسئول آموزش تکما از آمار 120 نفری دانش آموزان بازمانده از تحصیل در سال 96 خبر می دهد و گوشزد می کند: بیشترشان دختران امروزند و مادران فردا...
اما چرا ترک تحصیل اتفاق می افتد؟
خانم محمدی ابتدا دوری راه و سپس مختلط بودن کلاس درس در روستا، دو زبانه بودن مردم منطقه و بضاعت کم را از دلایل خانواده ها برای جلوگیری از ادامه تحصیل فرزندان دانست.
همانجا در تماس تلفنی با عبدالله پدر یکی از دانش آموزان که از ابتدای مهر عذر دخترش را برای ادامه حضور در مدرسه خواسته همصحبت شدم، می گفت: مسیر دور است و هزینه ایاب و ذهاب ندارم دخترم در خانه کمک کند برای همه ما بهتر است.
رقیه مادر یکی دیگر از دانش آموزان که او هم از تنگدستی همسرش صحبت می کرد، اصرار فراوان داشت تا برای تحصیل فرزندش چاره کنیم می گفت نمی خواهم آینده اش مثل من باشد درس بخواند تا برای خودش زندگی بسازد.
خانم محمدی می گفت: بدسرپرستی، کار اجباری و نبود مدارس راهنمایی در روستاها نیز از دیگر دلایل بازماندن کودکان و نوجوانان از تحصیل است.
مسئولانی که پاسخگو نیستند.
تحقیقاتم را ادامه دادم پس از بیست روز و اندی پیگیری از آموزش و پرورش آبادان و منطقه آزاد اروند به جایی نرسیدم و هیچکس به این پرسش که برای کمک به بازماندگان از تحصیل چه کردید پاسخی نداد، شاید به این دلیل که هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.
اما مطلع شدم روستاهای شهر مرزی اروندکنار که در 50 کیلومتری آبادان و مقابل شهر فاو عراق قرار دارد بیشترین آمار ترک تحصیل را دارند.
و این در حالی است که مدیران منطقه آزاد اروند در نشستهای مختلف وعده داده بودند حتی یک نفر از 54 هزار دانش آموز جنوب غرب کشور از تحصیل باز نماند.
مددکاران و خیران بی وقفه در تلاش
حالا با تلاش بی وقفه مدد کاران گروه تکما و به میدان آمدن خیران، 80 نفر از دانش آموزان ترک تحصیل کرده در آبادان به مدرسه بازگشته اند. خرج تحصیل و ثبت نام و آمد و رفتشان پرداخت شده و بر تحصیلشان نظارت می شود.
خانم حیدری یکی از مددکاران این سازمان مردم نهاد می گوید: در ابتدا نحوه برخورد شماری از خانواده ها با گروه مددکاری بد بود و بعلت برخی تعصبات مانع از ورود ما به منزل می شدند ولی کم کم با مشاوره و گفتگو اعتماد کردند و زمینه برای اتفاقات خوب فراهم شد.
دفاتر تحقیقاتشان را که ورق میزدم متوجه شدم در همین مهر ماه بیش از 150 دانش آموز در آبادان و اروند کنار در مدارس حاضر نشده اند که از این تعداد دسترسی به 50 نفر به دلایل ازدواج، مهاجرت و فوت مکان پذیر نیست.
در خرمشهر مسئولان پای کارند
در این میان سری هم به شهرستان مجاور زدم تنها 17 کیلومتر آنطرفتر مسئولان از اواخر سال 94 حسابی پای کارند؛
رییس اداره آموزش و پرورش خرمشهر از راه اندازی سامانه ثناد می گوید و ادامه می دهد: این سامانه مرجعی برای اطلاع از وضعیت تحصیل دانش آموزان است.
آقای علیفر پای یک سیستم کامپیوتری به راحتی نشان داد امسال 342 دانش آموز متولد خرمشهر، در سنین ۶ تا ۱۲سال به مدارس مراجعه نکرده که نیمی مهاجرت کرده اند و مابقی با بهره گیری از 45 مشاور و مددکار، در حال بازگشت به مدرسه هستند و 62 دانش آموز تا الان بازگشته اند.
گرم صحبت بودیم که آقای احمد زاده معاون آموزش ابتدایی خرمشهر هم به جمع ما می آید و می گوید: بعد از خیران، خود دانش آموزانند که به داد همکلاسیهایشان می رسند، با همین کمکها در همین چند روز به هزار نفر از دانش آموزان بی بضاعت، بسته های آموزشی، هزینه کتاب و بیمه و پوشاک و کیف وکفش اهدا شده.
اینجا برخی وعده های بی عمل مسئولان نمود بیشتری پیدا می کرد.
احمد زاده می گفت: منطقه آزاد اروند سه سال پیش ۱۲۰میلیون تومان برای کمک به دانش آموزان بی بضاعت کمک کرده و بعد از آن اصلا هزینه نکرده.
در جمع ما از اتفاقات خوب هم صحبت شد اینکه در خرمشهر همه مدارس کانکسی برچیده شده، مشکل نبود آموزگار حل شده و 3 مدرسه با 50 تا 70 درصد پیشرفت در حال ساخت است.
از همه مهمتر در خرمشهر روستایی ساحلی وجود دارد به نام رامسان که آوازه اش به دانش ساکنانش پیچیده در این روستا هیچ کس از نعمت سواد بی بهره نیست و بسیاری از اهالی تحصیلات دانشگاهی دارند .
بازگشت به مدرسه
حالا در آبادان اسماء دختر کوچک مزرعه دار اگرچه با تاخیر، تحصیل را دوباره آغاز کرد، دایره دانش اما زمانی تکمیل می شود که درهای علم و دانش به روی همه آینده سازان گشوده شود. بازگشت به مدرسه، تعهد می خواهد و دلسوزی.
نویسنده: خدیجه تقیان